اکتبر سیاه برای کاخ‌سفید

طی ماه‌های اخیر، مقامات آمریکایی با پول‌پاشی در برزیل و تبلیغات ضدسوسیالیستی تلاش کرده‌اند تا مانع پیروزی مخالفان کاخ‌سفید در انتخابات امسال شوند، اما نظرسنجی‌های عمومی نشان می‌دهد که شهروندان برزیلی تصمیم خود را درخصوص گذار از شرایط موجود اتخاذ کرده‌اند. تجمیع ظرفیت برزیل، شیلی، ونزوئلا، کوبا، بولیوی، پرو و نیکاراگوئه با یکدیگر، بدترین کابوس بایدن و همراهانش در آمریکای‌لاتین محسوب می‌شود. زنجیره سوسیالیسم با سرعتی مثال‌زدنی در حال بازطراحی در آمریکای مرکزی و جنوبی بوده و هر روز بر تعداد اجزای آن افزوده می‌شود. طی سال‌های گذشته، حضور یکی از اصلی‌ترین متحدان دولت ترامپ (دولت سابق آمریکا) در برزیل تقریبا به مقامات امنیتی و سیاسی آمریکا این اطمینان را داده بود که در آینده‌ای نزدیک شاهد تسخیر این کشور توسط چپگرایان مخالف کاخ‌سفید نخواهند بود، اما ماجرا هم‌اکنون به گونه‌ای متفاوت کلید خورده است.

نظرسنجی‌های اخیر در برزیل، نگرانی مقامات آمریکایی نسبت به تحولات داخلی، سیاسی و اجتماعی این کشور را دوچندان ساخته است. نظرسنجی جدید نشان می‌دهد حمایت از لولا‌داسیلوا، رئیس‌جمهوری پیشین برزیل که به رقابت برای جانشینی با ژائیر بولسونارو، رئیس‌جمهوری این کشور در انتخابات ماه اکتبر (آبان) چشم دوخته در مقابل رهبر راست افراطی برزیل افزایش یافته است. بر این اساس، رئیس‌جمهور چپگرای سابق برزیل مورد حمایت ۴۶درصد مردم برزیل است. در نظرسنجی ماه آوریل وی توانسته بود ۴۱درصد حمایت رای‌دهندگان را جلب کند. حمایت از بولسونارو نسبت به نظرسنجی ماه آوریل بدون تغییر روی رقم ۳۲درصد ثابت مانده است. به عبارت بهتر، اکنون مقامات آمریکایی دیگر نمی‌توانند روی تکرار پیروزی بولسونارو حساب باز کنند.

بولسونارو که یک ملی‌گرای طرفدار مالکیت سلاح است، با نارضایتی فزاینده عمومی در مورد مدیریتش در همه‌گیری ویروس کرونا و تلاش برای تشویق استخراج معادن در آمازون مواجه شده و این در حالی است که تورم بالا و افزایش قیمت سوخت نیز به محبوبیت او لطمه زده است. بولسونارو که سال ۲۰۱۹ میلادی به قدرت رسیده همچنین نسبت به حملات به نظام رای‌گیری الکترونیکی این کشور ابراز نگرانی کرده است. او بدون هیچ مدرکی تاکید دارد که این سیستم در برابر تقلب آسیب‌پذیر است؛ ادعایی که توسط کارشناسان قضایی رد شده و آن‌ها می‌گویند رئیس‌جمهوری به دنبال ایجاد شک و تردید قبل از رای‌گیری سال ۲۰۲۲ است تا نتایج را به چالش بکشد. با همه این اوصاف، اختلاف آرای رئیس‌جمهور فعلی برزیل و رقیب سوسیالیست وی به گونه‌ای است که جای هرگونه قدرت مانوری را از وی می‌گیرد.

 

در دور دوم رقابت‌های مورد انتظار بین دو رقیب، لولا ۵۴ درصد و بولسونارو ۳۵ درصد آرا را به دست خواهد آورد که افزایش ۱۹درصد برتری لولا در مقایسه با نظرسنجی ماه مارس خواهد بود. این نظرسنجی همچنین از افزایش دوقطبی‌شدن جامعه برزیل حکایت داشت و میانه‌رو‌ها تنها توانستند ۱۳درصد حمایت رای‌دهندگان را کسب کنند که نسبت به رقم ۱۷درصد در نظرسنجی ماه آوریل و ۲۴درصد در ماه مارس کاهش نشان می‌داد. مخالفت با داسیلوا و بولسونارو تقریبا بدون تغییر باقی مانده است، به‌طوری‌که ۴۳درصد رأی‌دهندگان گفتند هرگز به رهبر حزب کارگران رای نمی‌دهند و ۵۹درصد هم به رهبر راست افراطی.

پیام تحولات آمریکای مرکزی و جنوبی به‌صورت کامل مشخص است. جوامع آمریکای‌لاتین پس از چندین دوره تجربه در مواجهه با سیاست‌های مداخله‌گرایانه آمریکا، در حال ایجاد کانون‌های جدید آمریکاستیزی در این منطقه هستند. بر همین اساس، اکنون دیگر نمی‌توان صرفا کشور‌های ونزوئلا، کوبا، نیکاراگوئه و بولیوی را کانون‌های مبارزه با سیاست‌های غرب در این منطقه دانست.

 

پرو، شیلی و برزیل نیز به دیگر اجزای زنجیره سوسیالیسم در آمریکای‌لاتین تبدیل شده‌اند. در این معادله، شکست طرفداران آمریکا در انتخابات ریاست‌جمهوری برزیل می‌تواند میلیارد‌ها دلار سرمایه‌گذاری سیاسی و اجتماعی در آمریکای مرکزی و جنوبی را بر باد دهد و اکنون مقامات آمریکایی در حال رصد نظرسنجی‌ها و داده‌های انتخاباتی در برزیل هستند. پیروزی سوسیالیست‌ها در برزیل، ضربه بسیار مهلکی را بر پیکره کاخ‌سفید وارد خواهد کرد.

 

بدون‌شک آنچه در گذشته، حال و آینده آمریکای‌لاتین رخ داده و خواهد داد، مصداق عینی شکست تمام‌عیار آمریکا در این حوزه جغرافیایی غنی و مهم محسوب می‌شود. در زمانی نه‌چندان دور، استراتژیست‌هایی نظیر برژینسکی و کیسینجر تاکید داشتند آمریکای‌لاتین حکم حیاط‌خلوت راهبردی واشنگتن را دارد و از این رو، باید از شکاف بین نسل‌ها در این منطقه در مسیر حذف انگیزه «مقابله با مداخله‌گرایی غرب» استفاده کرد. اکنون مشخص شده است هدف‌گذاری کلان مقامات آمریکایی با شکست مواجه شده و این مساله، در آینده‌ای نزدیک بیش از پیش در مواجهه جمعی کشور‌های آمریکای‌جنوبی و کاخ‌سفید ظهور و بروز پیدا خواهد کرد.

حمایت از بولسونارو نسبت به نظرسنجی ماه آوریل بدون تغییر روی رقم ۳۲درصد ثابت مانده است. به عبارت بهتر، اکنون مقامات آمریکایی دیگر نمی‌توانند روی تکرار پیروزی بولسونارو حساب باز کنند.

لولا داسیلوا، رئیس‌جمهور چپگرای سابق برزیل مورد حمایت ۴۶درصد مردم برزیل است. در نظرسنجی ماه آوریل وی توانسته بود ۴۱درصد حمایت رای‌دهندگان را جلب کند.

سعید سبحانی - گروه بین‌الملل / روزنامه جام جم