ضرورت نظارت بر فضای مجازی انکارناپذیر است
به گزارش جام‌جم، محسن قائمی نسب، قائم‌مقام ساترا در خصوص وظیفه و ماهیت سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت‌و تصویر فراگیر (ساترا) عنوان کرد: تاثیری که بازیگران زیست‌بوم صوت و تصویر فراگیر بر افکار و روح و روان عموم افراد جامعه دارند، سبب می‌شود که نظارت بر این حوزه ضرورت داشته باشد. امام‌حسن (ع) می‌فرماید: «بنده در تعجب هستم از کسانی که درباره خورد و خوراک خود فکر زیادی می‌کنند، اما درباره غذای روح خود فکری نمی‌کنند.»
وی افزود: تاثیر فضای مجازی را بر افکار عمومی کسی نمی‌تواند انکار کند. ضرورت نظارت بر این فضا بر همین اساس انکارناپذیر است؛ درنتیجه همین مساله و با توجه به قوانین کشور از جمله ماده ۷ اساسنامه سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مصوب سال ۱۳۶۲، ماده ۱۴ قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مصوب سال ۱۳۸۲ و بند «ب» نظریه تفسیری شورای نگهبان پیرامون اصول ۴۴ و ۱۷۵ قانون اساسی، رهبر معظم انقلاب سال ۹۴ طی مرقومه‌ای به رئیس جمهور وقت اعلام فرمودند که مسئولیت نظارت بر صوت‌و تصویر فراگیر بر عهده سازمان صدا و سیما ست؛ بعد از این دستور بود که سازمان صدا و سیما این مساله را طبق اختیارات رئیس سازمان صدا و سیما به ساترا سپرد و بر مبنای همین دستور، ساترا این وظیفه را برعهده گرفت.
قائمی‌نسب تصریح کرد: طبق اختیاراتی که شورای سرپرستی صدا و سیما داشته و این اختیارات در سال ۷۳ توسط رهبر انقلاب به طور کامل به رئیس سازمان صدا و سیما سپرده شده است، تاسیس و تغییر ساختار سازمان صدا و سیما توسط رئیس سازمان مجاز است و بر همین اساس سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت‌و تصویر فراگیر توسط رئیس سازمان صدا و سیما ایجاد شده است.
ساترا دارای خلأ تقنینی نیست
در ادامه برنامه، رضا رسولی، حقوقدان و مدرس حقوق در دانشگاه‌های تهران راجع به جایگاه قانونی سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر گفت: پیش از پاسخ به سوال شما باید به دو نکته اشاره کنم؛ اول این که ساترا یک سازمان ناظر است که لزوما بنا نیست با اقدامات سلبی این کار را انجام دهد؛ رگولاتوری (تنظیم‌گری) با تعامل نیز امکان‌پذیر است. نکته دوم هم این‌که نظارت منحصر به ایران نیست، کشور‌های دیگری مانند انگلستان، آمریکا و فرانسه نیز دارای سازمان‌های مشابهی هستند؛ بنابراین تاسیس ساترا یک رفتار سلیقه‌ای نیست.
این کارشناس در ادامه گفت: درباره جایگاه ساترا باید به چند نکته اشاره کنم؛ نخست آن که رهبر معظم انقلاب بر مبنای اختیارات خود امکان تاسیس سازمان و نهاد‌های جدید را دارند؛ از سوی دیگر اساسنامه سازمان نیز تصریح می‌کند که تاسیس تمامی فرستنده‌ها و پخش‌کننده‌های صدا و سیما بر عهده سازمان صدا و سیما ست.
رسولی افزود: براساس اصل ۱۳۸ قانون اساسی، روسای دستگاه‌ها و سازمان‌ها حق دارند که برای انجام وظایف خود، نهاد جدید تاسیس کنند؛ بنابراین فعالیت ساترا، دارای خلأ تقنینی نیست. از سوی دیگر بخشنامه مستقیم قوه قضاییه هم این مساله را تصدیق می‌کند، اما علی‌رغم این مسائل اگر کسی فکر می‌کند که از منظر قانونی خلائی وجود دارد، این امکان را دارد که نظر خود را اعلام کند تا ساترا پیگیری‌کند.
این کارشناس در بخشی دیگر با اشاره به این موضوع که عصر فعلی را می‌توان دوره حکمرانی پلتفرم‌ها برشمرد، خاطرنشان کرد: در این فضا نمی‌توان انتظار داشت که پلتفرم‌ها وجود داشته باشند، اما هیچ نظارتی روی آن‌ها انجام نشود؛ این صحیح نیست که هر محتوایی بدون هیچ نظارتی در فضای مجازی منتشر شود. البته مردم هم انتظار دارند که حاکمیت برای محصولات صوت‌و تصویر فراگیر چارچوبی تعیین کند تا نوعا بتوانند از تاییدیه سازمان مسئول این حوزه، به عنوان تاییدیه استاندارد محتوا استفاده کنند.
سازمان صدا و سیما، متولی نمایش خانگی است
در ادامه برنامه، سرپرست معاونت کاربران و تنظیم‌گری اجتماعی ساترا به مصوبات مجلس شورای اسلامی در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ اشاره کرد و گفت: در قانون بودجه سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ ساترا به عنوان تنها نهاد متولی صوت و تصویر فراگیر تعیین شده است و بر خلاف تصور برخی اشخاص که فکر می‌کنند شورای نگهبان بند مربوط به ساترا را در قانون بودجه سال ۱۴۰۱ حذف کرده، این طور نیست و صرفا بودجه‌ای که سال گذشته از محل درآمد اپراتور‌ها برای نظارت بر فضای مجازی و حمایت از تولید محتوا در اختیار ساترا گذاشته شده بود حذف شد و در قانون بودجه ۱۴۰۱ تصریح شده است که مسئولیت صدور مجوز و تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر و نظارت بر آن، منحصرا بر عهده سازمان صدا و سیما‌ست.
افراسیابی همچنین در خصوص نقش ساترا در حوزه نمایش خانگی به مصوبه جلسه شصت و ششم شورای عالی فضای مجازی اشاره کرد و گفت: بر اساس تعریف مرکز ملی فضای مجازی از صوت و تصویر فراگیر قطعا نمایش خانگی مصداق صوت و تصویر فراگیر است و علاوه بر این در سند «طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات»، وظیفه تامین نیاز محتوایی کشور در خدمات ویدئوی درخواستی و اشتراک ویدئو از طریق سامانه‌ها و سکو‌های داخلی با حداقل ۱۰ میلیون مشترک فعال به سازمان صدا و سیما سپرده شده که در ساختار سازمان صدا و سیما، این موضوع به سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر (ساترا) محول شده است.
وی در خصوص برخی ابهامات مربوط به جلسه ۸۴ شورای عالی فضای مجازی و تصویب سند راهبردی جمهوری اسلامی ایران در فضای مجازی گفت: در این سند از صوت و تصویر فراگیر و همچنین سامانه‌های نمایش ویدئوی درخواستی هیچ نامی برده نشده است که دلیل آن به اعتقاد بنده این است که قبلا در شورای عالی فضای مجازی، هم در سند شبکه ملی اطلاعات و هم سایر اسناد و هم قوانین کشور، تکلیف حوزه صوت‌و تصویر فراگیر مشخص شده و نیازی به تاکید مجدد احساس نشده است.
در ادامه برنامه، قائمی‌نسب به بیان ماموریت ساترا پرداخت و گفت: ماموریت اصلی ساترا نظارت بر محتوا، صدور مجوز برای رسانه‌های صوت‌و تصویر فراگیر و تنظیم‌گری اجتماعی است. سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت‌و تصویر فراگیر (ساترا)، در حال حاضر سه نوع مجوز صادر می‌کند؛ نخست صدور مجوز برای فعالیت یک سکو است. در وهله بعد مجوز تولید صادر می‌شود که آثار درخواستی در شورای تولید مورد بررسی قرار می‌گیرند تا مرحله تولید اجرایی شود. آخرین مجوز نیز اجازه انتشار محتوا است، به این معنا که بعد از تولید محصول، شورای صدور مجوز انتشار، محصول تولیدی را با درخواست اولیه تطبیق می‌دهد که اگر مشکلی نباشد، اجازه انتشار صادر می‌شود. وی تاکید کرد: ساترا برای انجام وظایف قانونی خود نیاز به آیین‌نامه‌هایی دارد که در گذشته با کمک پلتفرم‌ها بازخوانی شده و به صورت شفاف اعلام و ابلاغ شده است تا مورد اجرا قرار بگیرد.
قائم مقام ساترا درباره چگونگی نظارت ساترا خاطرنشان کرد: مهم‌ترین آیین‌نامه ما «مقررات مرتبط با ضوابط محتوایی صوت‌و تصویر فراگیر» است که همه نقش‌آفرینان در این زیست‌بوم برای تهیه آن دعوت شده‌اند و بعد از اخذ نظر آن‌ها این مقررات تدوین شده و سپس مراحل ابلاغ را طی کرده است.
ساترا امکان تصویب آیین‌نامه در حوزه کاری خود را دارد
در ادامه، رسولی درباره این موضوع گفت: همچنان که اشاره شد، براساس اصل ۱۳۸ قانون اساسی، دستگاه‌های اجرایی حق مقررات‌گذاری تخصصی در حوزه کاری خود را دارند؛ بنابراین ساترا امکان تصویب آیین‌نامه در این خصوص را دارد؛ اگر هم کسی از این مقررات تخلف کند، مراجع تخصصی نظیر دادسرای فرهنگ و رسانه، دادسرای ارشاد و دادسرای جرایم رایانه‌ای به آن تخطی از قانون رسیدگی خواهند کرد. وی یکی از وظایف اصلی ساترا را حفاظت از حقوق کاربران دانست و عنوان کرد: یکی از این کاربران خود ذی‌نفعان هستند. برای مثال از حق نویسنده، کارگردان یا تهیه‌کننده نیز باید صیانت شود تا کسی متعرض حقوق آن‌ها نشود و حق کپی‌رایت آن‌ها را نقض نکند که این کار مهم باید در معاونت کاربران و تنظیم‌گری اجتماعی ساترا به شکل جدی دنبال شود. از طرفی نظارت صحیح موجب می‌شود تا خانواده‌ها با خیال راحت‌تری اجازه دهند فرزندان‌شان از محتوای این سبد رسانه‌ای استفاده کنند.
ساترا از فعالیت قانونی سکو‌ها حمایت می‌کند
قائم‌مقام ساترا گفت: ساترا، سیاست‌های حمایتی متعددی از پلتفرم‌ها دارد و حتی معاونتی با عنوان معاونت توسعه بازار و کسب و کار ساترا شکل گرفته تا کسانی که قوانین را رعایت می‌کنند از امتیازات زیادی برخوردار شوند. مانند این که آرشیو صدا و سیما به صورت رایگان در اختیار پلتفرم‌های قانونمدار قرار می‌گیرد تا زنجیره ارزش آن‌ها گسترش پیدا کند؛ بنابراین ساترا از فعالیت قانونی سکو‌ها به طور جدی حمایت می‌کند.
روزنامه جام جم
