آخر هفته‌ها پای قصه‌های «گیل‌دخت»

سریال «گیل‌دخت» این اثر ویژه است که به کارگردانی مجید اسماعیلی، تهیه‌کنندگی محمدرضا شفیعی و با قصه‌ای به قلم مجید آسودگان روی آنتن می‌رود. پیش‌تولید این سریال که از دل تاریخ روایت می‌شود، ابتدای سال ۹۸ شروع شد و از همان سال تولیدش در استان گیلان کلید خورد. حال بعد از دو سال تصویربرداری آماده پخش شده است. تحقیق، پژوهش و نگارش فیلمنامه این سریال ۶۰قسمتی پنج سال طول کشیده و با این اوصاف، احتمال می‌رود مخاطبان شاهد سریال نمایشی درخوری باشند که با قصه آن از خطه شمال کشور همراه خواهند شد. در اینجا نگاهی به قصه و نقش‌آفرینان گیل‌دخت انداخته‌ایم.

«عالم را آب ببرد، بزرگان و درباریان مملکت محروسه را خواب برده است. در این هیاهو و غوغا آصف‌میرزای قاجار رویای تکیه زدن بر تخت طاووس را دارد و ولایت دارالمرز گیلان را به عنوان مقر این طرح و توطئه انتخاب می‌کند، بی‌آن‌که آگاه باشد در آنجا گلنار خانزاده به یاری دلداده‌اش اسماعیل میرشکار، قصد بر باد دادن این رویا را دارند و می‌خواهند طرحی نو دراندازند.» این خلاصه قصه پر پیچ و خم گیل‌دخت است که مخاطبان را با حال و هوایی تازه و شخصیت‌هایی با رنگ و لعاب‌های مختلف از جنگل‌های گیلان تا فضا‌های دیگر همراه خواهد کرد و گفته می‌شود پخش آن تا اواخر بهار سال آینده ادامه داشته باشد.

همه اهالی قصه

از بازیگران این اثر می‌توان به سعید راد، میترا رفیع، رضا اکبرپور، سعید چنگیزیان، رامتین خداپناهی، شقایق فراهانی، یاسمن معاوی، پریوش نظریه، ثریا قاسمی، محمود پاک‌نیت، صالح میرزاآقایی، حبیب دهقان‌نسب، نفیسه روشن، فخرالدین صدیق‌شریف، حمید ابراهیمی، فریبا متخصص، محمد فیلی، رویا جاویدنیا و... اشاره کرد. مرور این نام‌ها نشان از آن دارد که شفیعی در اثر تازه‌اش که محصول مرکز فیلم و سریال معاونت برون‌مرزی رسانه‌ملی است به گرد هم آوردن چهره‌هایی از نسل‌های مختلف اهمیت داده و برای بیشتر نقش‌ها از نقش‌آفرینان شناخته شده بهره برده است. سوژه و فضای منتشرشده در تیزر سریال، نشان می‌دهد که این‌بار هم معاونت برون‌مرزی سازمان صداوسیما سراغ قصه‌ای خاص رفته است که پیش از این در معدود آثار نمایشی این معاونت هم شاهد همین فضا‌های خاص بوده‌ایم. احسان کاوه، قائم‌مقام معاون و مدیرکل تولیدات نمایشی معاونت برون‌مرزی سازمان صداوسیما درباره قصه این سریال به جام‌جم می‌گوید: برای روایت قصه سریال گیل‌دخت بستر زمانی قاجار انتخاب شد. در تاریخ ایران، هر دوره سلطنتی که امکان سوءاستفاده از ارکان قدرت در آن مهیا بوده، چه دوره قاجار چه پهلوی، می‌تواند بستر مناسبی برای روایت سریال باشد چراکه وابستگان دربار و حاکمیت این اجازه را داشتند که حتی به خانه‌های مردم نیز که رعایای حکومت خوانده می‌شدند، تعدی کنند. به همین دلیل ما در زیرلایه‌های مضامین سریال گیل‌دخت به لزوم حفظ رعایت خانه و خانواده، همچنین به موضوع امنیت می‌پردازیم که یک اصل مهم برای زیست اجتماعی و فردی بشر است. ضمن این‌که تاریخ گذشته به لحاظ تولید دست ما را بازتر می‌گذاشت؛ زیرا در آن‌بخش‌هایی از تاریخ معاصر که به ما نزدیک‌ترند، تکنولوژی پررنگ‌تر بوده، اما به‌دلیل سرعت بالای پیشرفت‌های تکنولوژیک، با زمان حال فاصله معناداری دارد و از این حیث، فراهم کردن امکانات لازم از دکور و معماری تا ادوات صحنه و... دشوار است و گاه انتخاب دوره‌های زمانی پیشین را که تکنولوژی کمرنگ‌تر بوده، اولویت می‌بخشد. علاوه‌بر آن، فضای تاریخی انتخاب‌شده برای این کار، نوع پوشش، مراودات و حتی ادبیات کلامی از جذابیت‌های خاص خود بهره‌مند است که آن را برای مخاطب خاطره‌انگیز می‌کند.

برهه‌ای پرفراز و نشیب

کاوه همچنین از گره خوردن واقعیت‌های تاریخ با قصه در این اثر بیان می‌کند: با این‌که شخصیت‌ها، اسامی و اتفاقات اصلی سریال مابه‌ازای واقعی در تاریخ ندارند، روند‌ها و جریانات جاری سیاسی و اجتماعی کاملا آشنا در سریال طراحی شده است. مثلا یکی از موضوعاتی که بینندگان می‌توانند در سریال گیل‌دخت شاهد باشند، دخالت بیگانگان از جمله دولت انگلستان در امور ایران است که در این سریال، به نوعی گره می‌خورد به وابستگان و نزدیکان دربار که برای جلوگیری از امضای فرمان مشروطه و حوادث مترتب بر آن و در نهایت با هدف عزل شاه طراحی کرده‌اند. در عین حال که داستان عاشقانه‌ای شاهدیم، به پدیدارشناسی اجتماعی و احوالات مردم در یکی از پرفرازونشیب‌ترین برهه‌های تاریخ ایران هم ورود می‌کنیم و مجموع این عوامل، تصویری روشن‌تر از آن مقطع به دست می‌دهد. وی می‎افزاید: مهم‌ترین پیامی که در این سریال گنجانده شده، جایگاه مهم و ضرورت‌مندی حفظ امنیت است که اگر نباشد، حریم خانه، خانواده و ناموس نیز در مخاطره قرار می‌گیرد؛ مضامینی که برآمده از دل فرهنگ غنی و اصیل ایرانی -اسلامی‌اند و در زیرمتن درام اصلی مورد توجه قرار می‌گیرند.

نقل‌هایی از چهره‌ها

همانطور که اشاره شد در این سریال چهره‌های بسیاری حضور دارند که اینجا با برخی از نقش‌های‌شان آشنا می‌شویم.

مجید سعیدی: حدود سه سالی است که از این کار گذشته و فکر می‌کنم سال ۱۳۹۷ یا ۱۳۹۸ بود که این سریال را کار کردم. تا جایی که خاطرم هست، من نقش امیرنظام را در این کار بازی کرده‌ام که مورد اعتماد تقی‌خان، فرمانده نظامی آن منطقه است و آقای پاک نیت آن نقش را بازی کرده است.

محمد فیلی: به پزشک آن دوران حکیم می‌گفتند و من هم در آن برهه از تاریخ که روایت می‌شود، نقش یکی از همین حکیم‌ها را بازی کردم. البته به نسبت برخی شخصیت‌های این داستان، حضور فیزیکی طولانی‌مدتی ندارد، اما به‌شدت در داستان و روند قصه تاثیرگذار است. البته باید دیده شود.

حمید ابراهیمی: در این سریال نقش عباسقلی را بازی می‌کنم که سرکرده یکی از آدم‌های بزرگ دربار قاجار است. این شخصیت پیچیدگی‌هایی دارد که برای من مهم بود. چون در نیمه راه نظراتش تغییر می‌کند و درنهایت به آدم دیگری تبدیل می‌شود.

رامتین خداپناهی: در این سریال نقش صفی‌الدوله را بازی می‌کنم. صفی‌الدوله در واقع مشاور آصف‌الدوله با بازی سعید چنگیزیان است. این سریال بر مبنای واقعیت تاریخی نوشته نشده و همه چیز ذهنیت مجید آسودگان به عنوان نویسنده کار است. داستان در یک برهه تاریخی اتفاق می‌افتد، ولی شخصیت‌ها واقعی نیستند.

روزنامه جام جم