لرزه نگاری از کمبود می‌لرزد

به گزارش جام جم آنلاین، ‌ ‌براساس اطلاعاتی که در خصوص وقوع زلزله در کشور جمع آوری شده است، می‌توان  گفت به طور میانگین یک روز در میان یک زمین لرزه چهار ریشتری و هر سال یک زمین لرزه بالای شش ریشتر و هر ده سال یک زمین لرزه هفت ریشتری در کشور ثبت می‌شود.

در چنین شرایطی اما کارشناسان هشدار می‌دهند که امکانات و تجهیزات مناسب برای شناخت بیشتر از زلزله در کشور فراهم نیست. برای نمونه تعداد ایستگاه‌های لرزه نگاری کشور اندک است و برخی تجهیزات نیز باید به روز رسانی شود.

 محمد حسن نامی، رئیس سازمان مدیریت بحران کشور نیز این مساله را تایید می‌کند و می‌گوید: در کشورمان باید 1400 ایستگاه لرزه نگاری وجود داشته باشد. اما تعداد این ایستگاه‌ها اکنون از 130 ایستگاه فراتر نمی‌رود.‌

‌این درحالی است که کارشناسان تاکید می‌کنند چنانچه تعداد لرزه‌نگار و شتاب‌نگارهای کشور افزایش پیدا کند، می‌توان شهرهای ایمن‌تری ساخت که در آن زندگی شهروندان بر اثر حوادثی مانند زلزله دچار آسیب‌های جدی نشود.

‌اهمیت شناخت زلزله

کارشناسان مدیریت بحران و زلزله شناس تاکید می‌کنند برای اینکه بتوان شناخت دقیق‌تری از زلزله به دست آورد و برای چنین حوادثی آمادگی داشت باید تعداد لرزه نگار و شتاب‌نگارها در کشور افزایش پیدا کند.

دکتر مسعود مجرب، زلزله شناس نیز چنین نظری دارد. او در این باره به جام جم آنلاین می‌گوید: حدود 1069 ایستگاه شتاب‌نگاری در کشور وجود دارد که بیشتر آنها به روز نیستند و جزو نسل قدیم این دستگاه‌ها محسوب می‌شوند.

 آن طورکه او توضیح می‌دهد با استفاده از شتاب‌نگارها می‌توان شتاب را سنجید. به عبارت دیگر هرچه تعداد شتاب‌نگارها در کشور بیشتر باشد می‌توان با دقت بیشتری  از قدرت زلزله و پتانسیل شتاب آگاه شد.

مجرب درباره دستگاه‌های لرزه نگار نیز عنوان می‌کند:‌ این دستگاه‌ها سرعت سنج هستند و سرعت یک ذره را در زمین می‌سنجند. به همین دلیل با افزایش تعداد این دستگاه‌ها می‌توان مباحث زلزله شناسی را بهتر پوشش داد و اطلاعات را در این حوزه تکمیل‌تر کرد.

‌به گفته او شتاب نگار‌ها نسبت به لرزه نگار‌ها حد آستانه بالاتری دارند‌.

 این زلزله شناس تاکید می‌کند: با استفاده از شتاب‌‌نگار و لرزه‌ نگارها می‌توان به اطلاعات مفیدی دست پیدا کرد برای نمونه می‌توان متوجه شد کدام منطقه از شهر ایمن‌تر است و یا کدام مناطق از لحاظ اثر ساختگاه‌ ناایمن‌‌ هستند.

‌به عبارت دیگر هرچه ایستگاه‌های لرزه نگاری و شتاب‌ نگاری کشور افزایش پیدا کند، می‌توان از خساراتی که زلزله به کشور تحمیل می‌کند کم کرد و شهرها و شهرک‌های مسکونی را در مناطقی ساخت که زلزله خسارت زیادی به آنها وارد نکند.

کاهش خسارت زلزله

کارشناسان معتقدند ‌ بهبود شبکه زلزله شناسی امکان شناسایی موقعیت دقیق زلزله و بزرگای زلزله را فراهم می‌کند.  علاوه بر این خسارت‌های مالی و جانی زلزله نیز کاهش پیدا می‌کند چراکه براساس اطلاعات دقیق تیم‌های امدادی سریعتر به محل حادثه می‌رسند.

‌دکتر مجرب درباره اهمیت شناخت پاسخ زلزله عنوان می‌کند: تاثیر ‌ زلزله‌ به دلیل اثر خاک می‌تواند متفاوت باشد. در این خصوص می‌توان زلزله سرپل ذهاب را مثال زد‌ که در فاصله تقریبا یکسان روی مسکن مهر شهید شیرودی خرابی زیادی ایجاد کرد. اما کمی آن طرف‌تر از این محل، خرابی زلزله زیاد نبود در حالی که هر دو منطقه مسکن مهر‌ بودند.

آن طور که او توضیح می‌دهد این حادثه ‌ اثر ساختگاه را به خوبی نشان می‌دهد‌. به همین دلیل اگر شبکه بیشتری از تجهیزات در اختیار داشته باشیم، می‌توان از اطلاعات به دست آمده در مهندسی و زلزله شناسی استفاده کرد و مانع از تحمیل هزینه به جامعه شد.

بهبود عملکرد ‌در زمان بحران

به روز رسانی تجهیزاتی مانند شتاب‌نگار و لرزه‌نگارها و استفاده بیشتر از آنها سبب بهبود عملکرد تیم‌های امداد در زمان بحران نیز می‌شود.

مجرب در این باره می‌گوید: با افزایش تعداد  شتاب‌نگار و لرزه‌نگارها می‌توان شرایطی ایجاد کرد که اطلاعات مورد نیاز به شکل آنلاین در اختیار تیم ‌ مدیریت بحران ‌قرار بگیرد.

آن طور که او توضیح می‌دهد به این ترتیب بهتر مشخص می‌شود که پاسخ زلزله روی سطح چه شرایطی دارد و در نتیجه تیم‌های مدیریت بحران راحت‌تر می‌توانند نقاط بحرانی را در کلانشهرهایی که دچار حادثه شده‌اند شناسایی کنند.

‌‌این زلزله شناس عنوان می‌کند: لازم به یادآوری است که وجود ضعف در شبکه سبب می‌شود که محل وقوع زلزله نیز به درستی مشخص نشود و در نتیجه تیم‌های امدادی نتوانند به موقع به محل حادثه برسند.

آن طور که او می‌گوید هنگام وقوع یک زلزله پنج ریشتری ممکن است ‌تعیین محل حادثه با خطای پنج تا ده کیلومتری انجام شود. این درحالی است که هرچه ‌شبکه شتاب نگاری و لرزه نگاری قوی تر باشد احتمال این خطا کاهش می‌یابد.