معاون امور استان‌های صداوسیما:
وقتی پای فوتبال به‌عنوان یک ورزش به میان می‌آید، این خاطره‌سازی رنگ‌وبوی دیگری به خود می‌گیرد. کمتر از یک‌ماه به شروع بازی‌های جام‌جهانی فوتبال باقی مانده و تب‌وتاب آن بیشتر از قبل شده است. بسیاری از مخاطبان منتظرند تا علاوه‌بر تماشای بازی‌های فوتبال، تحلیل‌های متنوعی از وضعیت تیم ایران در این رقابت‌ها ببینند. در همین رابطه، رسانه‌ملی مثل هرسال در تدارک تولید برنامه‌های مختلف برای مخاطبان است و به نظر می‌رسد برنامه‌های این دور از رقابت‌ها ویژه‌تر از قبل باشد.
در سال‌های قبل‌تر، برنامه‌ها مختص شبکه‌هایی مثل ورزش یا سه بود، اما امسال تنوع بیشتری به این برنامه‌ها داده شده است. البته به نظر می‌رسد تماشای رقابت‌های ۲۰۲۲ قدری متفاوت‌تر از قبل باشد چراکه حق پخش تمام مسابقات جام‌جهانی خریداری شده و دست رسانه‌ملی برای تنوع برنامه‌ها بازتر است. کمااین‌که پیش از این هم گفته شده بود گروه‌های خبری و برنامه‌ساز به قطر اعزام شده‌اند و استودیویی اختصاصی در محل برگزاری مسابقات تدارک و تجهیز شده است. پخش بازی‌های فوتبال جام‌جهانی۲۰۲۲ در کنار برنامه‌های فرهنگی و طنز مرتبط با حاشیه رقابت‌ها، کنداکتور پخش رسانه‌ملی را پروپیمان‌تر از سال‌های قبل کرده است. به همین بهانه با برخی مدیران و برنامه‌سازان رسانه‌ملی گفتگو کرده‌ایم.
محسن برمهانی، معاون سیما درخصوص برنامه‌های سیمای ملی برای جام جهانی و واردکردن زاویه دید تازه به این برنامه‌ها به جام‌جم گفت: جام‌جهانی در سال‌های گذشته منحصر به چند برنامه و شبکه ورزشی بود. امسال موضوع جام‌جهانی موضوع تمام شبکه‌ها و برنامه‌های سیماست و به شکل خاص برخی برنامه‌ها اقدام به اعزام تیم برای این دوره جام جهانی کرده‌اند که مستند یا برنامه بسازند. یعنی فارغ از نگاه حرفهای ورزشی به موضوع فوتبال و جام‌جهانی، آن را به‌عنوان یک رویداد فرهنگی ببینم و این مسأله یکی از ویژگی‌های برنامه‌ها در دور فعلی جام‌جهانی است.
وی درخصوص انتخاب مجریان غیرورزشی برای اجرای برنامه‌های جام‌جهانی عنوان کرد: این مسأله که در موضوعات ورزشی، یک مجری غیرورزشی وارد شود قبلا هم بوده و چیز جدیدی نیست. اگر یک برنامه ورزشی را مجری غیرورزشی اجرا کند به معنای دورشدن از فضای حرفهای ورزش نیست. کمااین‌که شبکه ورزش و سه برنامه‌های ورزشی دارند و دیگر شبکه‌ها هم به همین میزان به‌صورت تخصصی به ورزش نگاه می‌کنند، اما در کنار آن، شبکه نسیم و امید و دیگر شبکه‌ها با نگاه غیرتخصصی ورزشی برنامه‌سازی می‌کنند. در حقیقت برنامه‌سازان سیما تلاش کرده‌اند فرامتن موضوع را به مخاطب بگویند. وی به این موضوع هم اشاره کرد که در دور جدید برنامه‌سازی برای جام‌جهانی برخی مجریان جدید در شبکه‌های مختلف استفاده شده‌اند.
از برنامه‌های فرهنگی تا مستند‌های جام‌جهانی
برمهانی درخصوص خبر مربوط به برپایی استودیوی میراث فرهنگی در قطر عنوان کرد: معمولا در رویداد‌هایی مثل جام‌جهانی کشور‌های مختلف چتر دارند. این مسأله برای ایران هم صدق می‌کند و تلاش کردیم چتر ایران را داشته باشیم. برگزارکننده این چتر سازمان صداوسیما نیست و شنیده‌ام که برخی مشکلات در ارسال اقلام ایجاد شده که امیدواریم حل شود. هر کشوری به یک نقطه تمرکز و هاب این‌چنینی نیاز دارد که امیدواریم چتر ایران هم برای ما احداث شود.
برمهانی در اشاره به برخی برنامه‌های ویژه شبکه‌های سیما در رقابت‌های جام‌جهانی گفت: شبکه دو ظرف هفته اخیر دو برنامه فرهنگی با محوریت جام‌جهانی به برنامه‌های خود اضافه کرده است. شبکه نسیم سه برنامه و امید دو برنامه برای جام‌جهانی دارد. شبکه سه هم تقریبا کنداکتور خود را منعطف با جام‌جهانی نهایی کرده است. شبکه یک، برنامه روزانه ورزشی به مناسبت جام‌جهانی دارد. تیم‌های مستندسازی هم برای تهیه مستند‌های جام‌جهانی در قطر هستند.
معاون سیما به برخی برنامه‌های مستند سیما اشاره و بیان کرد: مرحوم ابراهیم اصغرزاده مستندی در جام‌جهانی فرانسه ساخته بود و حالا احسان اصغرزاده برادر او که از مستندسازان توانمند است، به جام‌جهانی می‌رود تا مستند دیگری بسازد. مستند‌های روزتولید هم با حضور تیم‌های حرفهای ساخته می‌شود و در میان برنامه‌هایی مثل «سندباد» پخش خواهد شد.
خیابانی: تلویزیون بدون مردم بی‌معناست.
اما بخشی از خاطره‌سازی تلویزیون در دستان مجریان است. کمااین‌که مخاطبان گل‌های تاریخی فوتبال را با صدای مجریان مطرح به خاطر می‌آورند. جواد خیابانی، مجری شناخته‌شده حوزه ورزش در همین رابطه و درخصوص حال‌وهوای برنامه‌های جام‌جهانی در شبکه‌های مختلف رسانه‌ملی به جام‌جم گفت: در این دور از برنامه‌های ویژه جام‌جهانی، حال‌وهوای ایرانی موج می‌زند. حال‌وهوایی که برای مردم است و امیدوارم این برنامه‌ها بتواند دل مردم را شاد کند.
وی عنوان کرد: رویکرد مردم‌محوری در برنامه‌های این دور جام‌جهانی احساس می‌شود. برنامه‌هایی که با مشارکت و حضور خود مردم است. اصلا برنامه تلویزیونی بدون مردم بی‌معناست. تماشاگر باید برنامه را ببیند، مشارکت کند و حضور داشته باشد تا برنامه جذاب شود.
خیابانی درباره ورود چهره‌های تازه به حوزه اجرا گفت: چهره‌ها و جوان‌های جدیدی در رسانه‌ملی آمده‌اند که می‌توانند جای پیشکسوتان را بگیرند. خوشحالم که اگر روزی بخواهم صحنه را ترک کنم، جوان‌های علاقه‌مند و توانمندی پرورش یافته‌اند که از دانش و پتانسیل خوبی برای حوزه اجرا برخوردارند. نسل جدید جسور و شجاع است. امیدوارم با آمدن این نسل و دانش و توانمندی‌هایی که دارد، روح دوباره‌ای در رسانه‌ملی دمیده شود.
اصلاح نگاه مردم به ایران در برنامه‌های شبکه ورزش
شبکه ورزش یکی از شبکه‌هایی است که با دست پر به استقبال جام‌جهانی رفته است. هرچند که در کنار برنامه‌های تخصصی ورزشی، نیم‌نگاهی هم به رویکرد فرهنگی در برنامه‌سازی‌های خود داشته است.
سینا معتضدی، مدیر شبکه ورزش در همین رابطه به مسأله برنامه‌های ساخته‌شده این شبکه برای جام‌جهانی اشاره کرد و به جام‌جم گفت: ما به اندازه کافی در شبکه ورزش که شبکه تخصصی این حوزه است، تلاش کرده‌ایم برنامه‌های ویژه حوزه ورزش را داشته باشیم. در همین رابطه، یکی از جذابیت‌هایی که به نظرمان می‌توانست برای مخاطب وجود داشته باشد، ایجاد یک نگاه حاشیه‌ای و طنز به اتفاق‌های پیرامونی جام‌جهانی بود.
معتضدی عنوان کرد: مثلا در برنامه‌ای که عبدا... روا اجرا می‌کند، تلاش کردیم در خلال ارتباطی که او با هواداران کشور‌های دیگر می‌گیرد، مسأله ایران‌هراسی را هم مد نظر داشته باشیم. در واقع تلاش کردیم تصوری که مردم جهان درباره ایران دارند، با یک روایت طنز قدری تغییر کند و حال‌وهوای آن تازه شود.
وی درخصوص رویکرد تازه شبکه ورزش در این دور از برنامه‌های جام‌جهانی افزود: نکته خیلی مهم این است که تلاش کردیم برنامه‌های شبکه ورزش تنها یک برنامه ترکیبی آنالیزی نسبت به اتفاق‌های جام جهانی نباشد بلکه حوزه مخاطبان را افزایش دهیم تا هرچه به‌عنوان محتوا نیاز دارد از این شبکه ببیند. یعنی نوجوانی که مسابقه دوست دارد، برایش یک مسابقه طراحی کردیم؛ جوانی که دنبال پویش است، برایش فراهم شده باشد. این تنوع قالب، نگاه تازه شبکه ورزش است که در برنامه‌های دور فعلی جام‌جهانی به آن توجه شده است. او با اشاره به استفاده شبکه ورزش از چهره‌های جدید یا کمترشناخته‌شده، گفت: تلاش کردیم برای برنامه اصلی یعنی جام ۲۲ از فردی مثل رسول مجیدی استفاده کنیم که پیش از این در برنامه «لذت فوتبال» خوش درخشیده بود و با اقبال زیاد مخاطبان همراه شد.
رویکرد فرهنگی در برنامه‌سازی سیما
آنچه که برنامه‌های ساخته‌شده به مناسبت این دور از رقابت‌ها را خاص‌تر از قبل می‌کند، تلاش برای جذب مخاطبان متنوع است. مهدی هاشمی، تهیه‌کننده برنامه فوتبال برتر در این رابطه معتقد است که استفاده از تکنولوژی‌های تازه در برنامه‌سازی، از ویژگی‌های برنامه‌های فوتبالی امسال است. وی به جام‌جم گفت: پیش از این در سفری که به قطر داشتم متوجه شدم بیشتر قطری‌ها رگ و ریشه ایرانی دارند. به همین دلیل و با توجه به قرابت فرهنگی ایران و قطر این جام برای‌مان اهمیت ویژه‌ای دارد. وی عنوان کرد: تاکنون ۲۴۰ آیتم پیش‌تولید مرتبط با جام‌جهانی داشته‌ایم که برای ذائقه‌های مختلف بوده است. تلاش کردیم نگاه اجتماعی فرهنگی هم به این دور از جام‌جهانی داشته باشیم. در همین رابطه مستند‌هایی ساخته شده که روی آنتن خواهد رفت. روزی ۱۲ساعت هم ویژه‌برنامه در شبکه سه روی آنتن می‌رود، چون مسئولیت پخش مستقیم مسابقات هم به عهده این شبکه است. هاشمی گفت: تلاش کردیم قبل و بعد از آن هم آیتم‌های مختلفی را تدارک ببینیم تا مخاطب تلویزیون فارغ از هر نتیجه‌ای که برای تیم ملی رقم می‌خورد، بتواند برنامه مطلوب خود را تماشا کند. یعنی هم برای مخاطب خاص برنامه داشته باشیم و هم برای مخاطب عام. بیشتر نگاه‌مان رویکرد فرهنگی - اجتماعی به موضوعات جام‌جهانی است. وی درخصوص استودیوی فرهنگی که قرار است در قطر برپا شود، گفت: برپایی استودیوی میراث فرهنگی مربوط به وظایف ارشاد است که هنوز نهایی نشده است. البته سازمان صداوسیما از مدت‌ها قبل همه برنامه‌های خود را تولید کرده و برای برنامه‌های ویژه جام‌جهانی آماده است. به نظر می‌رسد با تنوعی که رسانه‌ملی برای برنامه‌های فوتبالی خود تدارک دیده، باید منتظر یک جام ویژه و تماشایی بود.
تدارک تلویزیون براى پوشش جام جهانی ۲۰۲۲ قطر
معاون سیما از تدارک تلویزیون براى پوشش تمام بازى‌هاى جام جهانى و پرداختن دیگر برنامه‌ها به فرامتن این رویداد خبر داد.
محسن برمهانی، معاون سیما درباره پوشش بازی‌های جام جهانی قطر گفت: رسانه ملی با خرید حق پخش، ضمن پوشش ۶۴ بازی جام جهانی، با اعزام تیمی از گزارشگران، مجریان و عوامل فنی و تولیدی مخاطبان را در جریان این رویداد بزرگ قرار خواهد داد.
معاون سیما افزود: در دوره‌های گذشته ویژه برنامه‌های جام جهانی سیما محدود به شبکه‌هاى مربوط به همین امر بود، اما وجه تمایز این دوره این است که انعکاس ابعاد دیگر جام جهانی در دستور کار دیگر شبکه‌ها و برنامه‌های عمومی سیما نیز قرار دارد.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی سیما، وى از تدارک مفصل شبکه‌هاى سه و ورزش خبر داد و افزود: شبکه سه سیما، نیمی از جدول پخش ۲۴ ساعته خود را براى پرداختن به این رویداد بزرگ اختصاص داده است و از حوالى ظهر تا بامداد همراه علاقه‌مندان به فوتبال خواهد بود.
معاون سیما تصریح کرد: ۵۶ بازی از رقابت‌های فوتبال جام جهانی از شبکه سه سیما و هشت بازی هم به دلیل همزمانی از شبکه تخصصی ورزش روی آنتن خواهد رفت.
وى گفت:فارغ از نگاه ورزشی و حرفهای به موضوع فوتبال و جام جهانی، برخی برنامه‌سازان ما با نگاه اجتماعى و فرهنگی به این رویداد نگاه کرده‌اند که می‌توان گفت یکی از ویژگی‌های برنامه‌های سیما در این دوره از جام جهانی فوتبال است.
برمهانی افزود: در این دوره از رقابت‌های جام جهانی به فراخور موضوع و ساختار برنامه، از مجریان غیرورزشی و چهره‌های جدید استفاده شده است که البته این به معنای دورشدن از مقوله ورزش حرفهای نیست. برنامه‌های ورزشی شبکه‌هاى یک و دو، با ویژه‌برنامه‌های خود، نگاه تخصصی و حرفهای به ورزش دارند و در کنار آن شبکه‌هایى نظیر نسیم با سه برنامه، شبکه امید با دو برنامه با نگاهی خارج از بعد ورزشی و در حوزه‌هایی همچون فرهنگی - اجتماعی و... با رویکرد «فرامتن موضوع» به ابعاد مختلف رویداد جام‌جهانی ۲۰۲۲ قطر می‌پردازند.
معاون سیما همچنین خاطرنشان کرد: تیم‌های مستندسازی هم در دوحه برای تهیه مستند‌های روز حضور دارند که در دل برنامه‌های دیگر پخش خواهد شد.
روزنامه جام جم
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
