قهرمان‌سازی به روش بومی

وقتی صحبت از گروه کودک‌ونوجوان می‌شود، ساخت محتوای موردنظر آن‌ها که بتواند به بیان درست، پیام موردنظر را برساند، اهمیت صدچندان دارد. تلویزیون به‌عنوان یکی از ابزار‌های موفق انتقال پیام به این گروه‌ها، در طول چند سال گذشته بیشتر از قبل به سمت ساخت پویانمایی رفته است. ساخت انیمیشن‌هایی مثل «پهلوانان» و «شکرستان» که در طول سال‌های گذشته با اقبال بیشتری از سمت مخاطب روبه‌رو بوده، نشان از آن دارد که این تلاش برای انتقال پیام، به بیراهه نرفته است. برهمین اساس است که مرکز پویانمایی در سال‌های اخیر فعال‌تر شده و تولیدات بسیاری در استان‌های مختلف به سمت این نوع از محتوا رفته است. البته تنها کمیت ماجرا نیست که باید در حوزه ساخت پویانمایی مورد توجه قرار داد چراکه کیفیت هم یک فاکتور مهم در این میان است. کما این‌که تولیدات سال‌های گذشته هم به یک بلوغ بیشتری نسبت به کار‌های قبل‌تر رسیده و قابل‌قبول‌تر شده است. مثل مجموعه تلویزیونی پهلوانان که یک مجموعه پویانمایی به نویسندگی و کارگردانی سیاوش زرین‌آبادی و تهیه‌کنندگی علیرضا گلپایگانی است و در طول بیش از ۱۵ سال، روی آنتن ماندگار شده است. فصل پنجم این انیمیشن نوروز ۱۴۰۱ پخش شد و تاکنون به زبان‌های عربی و ترکی دوبله شده است.

این انیمیشن براساس قصه قهرمانی ایرانی به نام پوریای، ولی است که شاگردانش را در زورخانه‌ای تعلیم می‌دهد و اسکندر که داروغه شهر است میانه خوبی با او ندارد و در فکر سرکوب اوست.

یا انیمیشن شکرستان که با صدای ماندگار مرحوم مرتضی احمدی و شهاب حسینی، توانست مخاطبان بسیاری را به خود جلب کند. شکرستان ابتدا در ۱۰۸ قسمت تولید و روانه شبکه دوی سیما شد و قسمت‌هایی از آن در جشنواره‌های خارجی ازجمله جشنواره چانگوی چین، جشنواره جیفونی ایتالیا و جشنواره فیلم کودک هند نمایش داده شد. روش ساخت آن هم، کات‌اوت یا بریده مقواست که توانست باب‌میل بسیاری از مخاطبان باشد.

اما یک نکته که باید در اشاره به این انیمیشن‌ها در نظر داشت، پرداختن به موضوع‌های مختلفی مثل مهارت زندگی است که تلاش شده به شکل یک پیام پنهان و آشکار در این انیمیشن‌ها منتقل شود. درعین‌حال، مسأله بومی‌سازی شخصیت‌های قهرمان و پرداختن به چهره‌هایی که در چارچوب فرهنگی ایران است، نکته دیگری است که به‌وضوح در ساخت انیمیشن‌های سال‌های اخیر می‌توان آن را مشاهده کرد.

نگاهی به کار‌هایی که در طول این سال‌ها ساخته شده این مسأله را نشان می‌دهد که توانمندی تولیدکنندگان ایرانی بسیار فراتر از حد تصور است و چیزی از سازندگان خارجی کم‌ندارند. هرچند نبود برخی زیرساخت‌ها در طول این سال‌ها باعث شده تا قطار انیمیشن‌سازی ایرانی دیرتر از هم‌رده‌های خود وارد ریل شود. بااین‌حال، نباید از نظر دور داشت که توجه به چهره‌ها و قهرمان‌های بومی برای ساخت چنین کارهایی، باید اولویت اصلی باشد چراکه حلقه مفقوده ساخت چنین آثاری، نزدیک‌کردن سلیقه مخاطبان کودک‌ونوجوان به فاکتور‌های فرهنگی و بومی است. همان‌طور که در ابتدا هم اشاره شد، انیمیشن یا پویانمایی هم مثل دیگر اشکال محتوا، خود یک رسانه است و باید به این مسأله توجه کرد که چه پیامی از طریق این رسانه منتقل می‌شود.

روزنامه جام جم