رمزگشایی دوقلوها از تأثیر ورزش بر ژن‌ها

برای مثال، صرفا به این دلیل که فردی ممکن است استعداد ژنتیکی برای یک بیماری خاص داشته باشد، به این معنی نیست که لزوما بیمار خواهد شد. بیان ژن‌های خاص را می‌توان با مجموعه‌ای از عوامل افزایش یا کاهش داد و دانشمندان چندین سال است که می‌دانند ورزش به‌ویژه می‌تواند باعث ایجاد انواع تغییرات اپی‌ژنتیکی مفید در بدن انسان شود.
یک مطالعه جذاب در سال ۲۰۱۴/ ۱۳۹۳ در مورد نحوه اثرگذاری ورزش بر بیان ژن، گروه کوچکی از داوطلبان را موظف به دوچرخه‌سواری با یک پا به مدت سه ماه کردند. در پایان دوره مطالعه، محققان با مطالعه عضله اسکلتی پای تمرین‌شده در مقایسه با پای بدون تمرین، تغییراتی را در حدود ۴۰۰۰ ژن مشاهده کردند.
اما مطالعه جدیدی از محققان دانشگاه ایالتی واشنگتن، اپی‌ژنتیک ورزش را به روشی جدید مورد بررسی قرار داده و به بررسی تفاوت‌های بیان ژن در دوقلو‌های همسان پرداخته است.
مایکل اسکینر، پژوهشگر این مطالعه جدید گفت: اگر ژنتیک و توالی دی‌ان‌ای تنها محرک زیست‌شناسی باشند، پس اساسا دوقلو‌ها باید بیماری‌های یکسانی داشته باشند، اما این‌طور نیست. بنابراین، این یعنی باید تأثیر زیست‌محیطی روی دوقلو‌ها وجود داشته باشد که باعث تفاوت در ابتلا به بیماری شود.
محققان ۷۰ دوقلوی همسان را انتخاب کردند. در کنار اندازه‌گیری شاخص توده بدنی و بررسی عادات ورزشی، هر شرکت‌کننده به مدت یک هفته از یک ردیاب تناسب اندام استفاده کرد تا به‌طور عینی سطح فعالیت بدنی خود را مشخص کند. اگر یکی از دوقلو‌ها بیش از ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی شدید در هفته انجام دهد درحالی‌که قل دیگر کمتر از ۱۵۰دقیقه در هفته ورزش انجام دهد، یک جفت دوقلوی «ناسازگار» تشخیص داده می‌شود. حدود ۴۰درصد از جفت‌های دوقلو در این اندازه‌گیری ناسازگار بودند. محققان با نگاهی به تفاوت‌های اپی‌ژنتیکی بین این جفت‌های دوقلوی یکسان ناسازگار، نشانگر‌هایی را در بیش از ۵۰ ژن پیدا کردند. تغییرات بیان ژن ناشی از ورزش در این مطالعه در میان ژن‌هایی هم دیده شد که قبلا مشخص شده بود که با کاهش خطر سندرم متابولیک مرتبط هستند.
اسکینر گفت: «یافته‌ها سازوکار مولکولی را برای ارتباط بین فعالیت بدنی و بیماری‌های متابولیک فراهم می‌کند.
فعالیت بدنی به‌عنوان راهکاری برای کاهش ابتلا به چاقی شناخته شده است، اما اکنون به نظر می‌رسد ورزش از مسیر اپی‌ژنتیک بر بسیاری از انواع سلول‌ها تأثیر می‌گذارد که بسیاری از آن‌ها در بیماری متابولیک دخیل هستند.»
درحالی‌که این مطالعه اولین مطالعه‌ای نیست که به بررسی اثرات اپی‌ژنتیکی ورزش می‌پردازد، مطمئنا با تمرکز بر تفاوت‌های بین دوقلو‌های همسان ژنتیکی، بینش جدیدی ارائه می‌دهد.

روزنامه جام جم