طی نشستی مطرح شد
آخرین دستاوردهای هستهای از صنعت تا پزشکی
از اوایل سال ۱۹۰۰میلادی تحولات تازهای در جهان آغاز و دریچههای جدیدی به روی صنایع مختلف از تشخیص و درمان پزشکی گرفته تا کشاورزی و تامین انرژی گشوده شد. درکنار این کاربردهای مستقیم که کشف ذرات درون هسته اتم و ذرات بنیادیتر در زندگی داشت، بشر فهمی تازه از جهان پیرامون خود پیدا کرد؛ درکی که می‌گفت ذرات بنیادینی که در دل برخی عناصر وجود دارد، شکل زندگی ما را تغییر می‌دهند.
کشورهای مختلف تلاش کردند تا بتوانند دانش خود را در این زمینه افزایش دهند و از آن برای تحول کشورشان استفاده کنند. ایران هم از این قاعده مستثنا نبوده و با تلاش پژوهشگران داخلی، توانسته بدون هیچ نوع وابستگی، به دستاوردهایی برسد. چهارشنبه ۲۳آذر۱۴۰۱ همزمان با آخرین روزهای هفته پژوهش، در نشست خبری که در مرکز رشد سازمان انرژی اتمی برگزار شد، دکتر سید امیرحسین فقهی، رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هستهای و عضو هیأت‌علمی دانشگاه شهیدبهشتی از تازهترین دستاوردهای این پژوهشگاه خبر داد. او با تاکید بر صلح آمیز بودن فعالیت‌های ایران، گام های مهم کشور در زمینه بخشهای کاربردی صنعتی، کشاورزی و پزشکی را تشریح کرد. در ادامه، تازهترین دستاوردهای ایران در حوزه فناوری هستهای و برنامه‌های پیش روی پژوهشگاه علوم و فنون هستهای ایران را که در این نشست مطرح شد، میخوانید.
دکتر فقهی در توضیح پیشرفتها و تلاشهایی که محققان حوزه هستهای کشور دارند، به مراکز فعال در این زمینه اشاره میکند و می‌گوید: «هماکنون هفت پژوهشکده زیر نظر پژوهشگاه علوم و فنون هستهای کشور در حال فعالیت هستند که از جمله آنها میتوان به رآکتور هستهای که متولی امور مربوط به رآکتورها در کشور است، مرکز کاربرد پرتوها که در زمینه توسعه فعالیت‌های هستهای در صنایع مختلف و کشاورزی و پزشکی فعالیت دارد، پژوهشکده پلاسما و گداخت هستهای که میتواند آینده تولید انرژی را متحول کند، پژوهشکده کشاورزی که متولی پژوهش‌های کشاورزی در حوزه مرتبط با هستهای است و در نهایت پژوهشکده فیزیک شتابگرها و پژوهشکده فوتونیک و فناوریهای کوانتومی در حال فعالیت است.»
لزوم توسعه ارتباط با دانشگاه و سنجش نیازهای کشور
همیشه میگویند از حرف تا عمل فاصله بسیار است. در حال حاضر بسیاری از تحقیقات دانشگاهی و پایاننامههایی که در مراکز علمی و دانشگاه‌ها انجام می‌شود، به پیشرفتها و فعالیت‌های فناوری هستهای بیتوجه است. درحالی که با انجام کار علمی و پژوهشی به خصوص در مقطع دکتری میتوان بخشهای متنوعی از فناوری هستهای را به فاز عملیاتی وارد کرد یا به پروژه‌ها تحقیقاتی رشتههایی مثل فیزیک، مهندسی مواد، شیمی و ... تنوع بخشید. دکتر فقهی در نشست خبری در خصوص اهمیت حفظ ارتباط با دانشگاه می‌گوید: «در تلاش هستیم روابط علمی و فنی را با دانشگاههای کشور توسعه دهیم و از دانشجویان و محققانی که می‌خواهند در زمینههای مرتبط با فناوری هستهای کار کنند، حمایت فنی و مالی داشته‌باشیم. برای این که این ارتباط بهتر برقرار شود، طبق فرمایش رهبر معظم انقلاب درباره تورهای علمی، برنامه‌های بازدید از پژوهشگاه را برای دانشجویان برگزیدهای که از دانشگاه‌ها معرفی میشوند، برگزار می‌کنیم.»
همه فعالیت‌های ایران صلح‌آمیز هستند
نوع ارتباطی که بین دانشمندان جهان وجود دارد تا بتوانند مرزهای دانش را جلو ببرند و به پرسشهای دیرینه بشر از بنیادیترین ذرات درون اتم تا بزرگ‌ترین ستارههای کیهان پاسخ بدهند، با آنچه بین سیاستمداران رایج است، تفاوت دارد. دکتر فقهی در همین رابطه می‌گوید: «فناوری هستهای اقتدار آفرین است. این را دانشمندان خیلی خوب میدانند؛ در حالی که سیاستمداران نمیدانند. ابعاد کاربردی این فناوری بسیار گسترده است. برای همین هم بسیاری از کشورهای در حال توسعه جهان به دنبال دستیابی به فناوری هستهای هستند.» او با اشاره به این که قصد ساخت سلاح هستهای در ایران دروغی بزرگ است، یادآور می‌شود: «هیچ علامتی در حوزه فنی و عملیاتی در این باره وجود ندارد و همه اقدامات کشور بر اساس پروتکلهای بین‌المللی است.»
جدیدترین دستاوردهای هستهای ایران
رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هستهای در این نشست، ضمن برشمردن مهم‌ترین دستاوردهای محققان ایرانی در زمینه فناوری هستهای، یکی از قابل‌توجه‌ترین آنها را تولید رادیو داروی «گالیوم آرنتو» ذکر کرد که فاز بالینی آن در حال اجراست. او در این خصوص می‌گوید: « با دانشگاه علوم‌پزشکی تهران در حال عقد تفاهم‌نامه برای اجرای فاز بالینی آن هستیم و در صورت موفقیت، برای بیمارانی که از بیماری سرطان رنج می‌برند، بسیار امید‌آفرین خواهد بود.»یکی دیگر از این دستاوردها، پروژه‌ای است که مربوط به حوزه آفات و باغات کشاورزی می‌شود.
به گفته دکتر فقهی، نامه‌های زیادی از سوی جهادکشاورزی و دارندگان باغات کشاورزی به پژوهشگاه زده می‌شود که به زودی قرار است به آنها پاسخ داده شود. البته تفاهم‌نامه‌ای برای ۱۰۰۰ هکتار زمین بسته شده‌است تا بتوان آفات را با کمک فناوری هستهای کنترل کرد. ساخت شتاب‌دهنده‌های الکترواستاتیک، دستاورد بعدی پژوهشگاه است؛ تجهیزاتی است که برای پژوهش‌های کاربردی به کار می‌رود و به دانشگاه شهیدبهشتی ارائه شده‌است. دکتر فقهی درباره این پروژه این طور توضیح می‌دهد: «برای نخستین بار در تاریخ پژوهشگاه علوم و فنون هستهای، مأموریت ایجاد رآکتور تحقیقاتی را در کشور آغاز کردیم که نشان می‌دهد ما از پژوهش صرف عبور کرده و وارد فاز ساخت و صنعتی شده‌ایم.»
بزرگ‌ترین آزمایشگاه مرجع حوزه هستهای در دست احداث
رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هستهای با اشاره به این که مدتی است نیاز به راهاندازی آزمایشگاه مرجع در زمینه فناوری هستهای احساس شده‌است، از برنامه‌های این پژوهشگاه برای احداث آزمایشگاه مرجع خبر داد.
او در پاسخ به این پرسش جام‌جم که تا قبل از راهاندازی این آزمایشگاه نیازهای آزمایشگاهی و پژوهشی عملی چگونه برطرف میشدهاست، می‌گوید: «تا پیش از این از آزمایشگاههای مختلفی که در حوزه هستهای وجود دارد استفاده میشد اما تجمیع همه تجهیزات در یک آزمایشگاه و راهاندازی بزرگ‌ترین و کامل‌ترین آزمایشگاه مرجع هستهای، میتواند فرصتی را فراهم کند که تمام آزمایشها با استانداردهای بین‌المللی انجام شود. اندازهگیریهای مختلف در صنعت هستهای بسیار حساس و پیچیده هستند؛ مثلا اندازهگیری ناخالصیها در حد ppb(قسمت در میلیارد) و تجهیزات رادیوگرافی داخل اجسام برای ارتقای صنایع مختلف نیاز است و آزمایشگاه مرجع میتواند این نیاز را برطرف کند.»
روزنامه جام جم
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
لزوم کامل‌تر شدن حکم قابل تحسین دادگاه لاهه
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
تکرار اتهامات واهی علیه ایران
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
بازی اروپا در پازل اسرائیل | رای شجاعانه دادگاه کیفری بین‌المللی
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
قطعنامه اتحادیه اروپا دست ایران را باز کرد
گفت و گو
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد