انفعال سازمان ملل در احیای برجام

خطر جدی از دست دادن برجام وجود دارد که پیامدهای بسیار منفی برای امنیت منطقه خواهد داشت.در خصوص مواضع و انفعال سازمان ملل متحد در قبال مذاکرات وین و نقض عهدهای صورت گرفته از سوی آمریکا و اروپا،جام‌جم گفت و گویی با پل پیلار عضو پیشین شورای اطلاعات ملی آمریکا و استاد دانشگاه جورج تاون انجام داده است.

آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد مدعی شده است که برای از دست ندادن توافق برجام تلاش می کند. منظور او از این تلاشها چیست و چه ابتکار عمل‌هایی می تواند انجام دهد؟
اگر واقعیت این موضوع را بخواهیم بگوییم، هیچ! دبیرکل سازمان ملل متحد به جز ترغیب و تشویق طرفین برای دستیابی به توافق، دبیر کل کار دیگری نمی تواند انجام دهد.این مساله، به دلیل جایگاهی است که سازمان ملل و دبیر کل این سازمان عملا در آن قرارگرفته اند.در بسیاری از موارد، سازمان ملل متحد در قبال موضوعات بین‌المللی به صدور بیانیه یا ابراز تاسف یا تشویق طرف‌های آن اکتفا کرده است. بنابراین، چنین روندی سال‌هاست در سازمان ملل‌متحد مسبوق به سابقه است. سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد اخیرا مدعی شده است که پرونده برجام جدا از اغتشاشات در ایران مورد بررسی قرارخواهد گرفت. این درحالی است که مقامات وزارت خارجه آمریکا بارها از اولویت‌دهی به حمایت از اغتشاشات ایران در مقابل احیای برجام اشاره کرده‌اند. بیانیه‌ای که از سوی سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد صادر شده است، موضع رسمی آمریکا در قبال اعتراضات (اغتشاشات) در ایران محسوب می‌شود. علی‌رغم این موضع رسمی، در عمل شاهد هستیم که رویکرد دولت آمریکا در قبال مذاکرات وین و روند احیای برجام تحت تاثیر دیگر وقایع سیاسی در ایران قرار گرفته است. اگرچه اظهارات سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد تلاشی برای تاکید برمواضع رسمی و اعلامی این کشوردر قبال برجام محسوب می شود، اما این مساله واقعیت را تغییر نمی دهد.

با توجه به مواضع متناقض مطرح شده از سوی اعضای کاخ سفید و وزارت خارجه آمریکا در خصوص برجام، آخرین ارزیابی شما از مذاکرات هسته‌ای چیست؟
به نظر من با توجه به اختلافات و ملاحظاتی که در روند احیای توافق هسته‌ای میان ایران و طرف‌های مقابل وجود دارد، تغییر مواضعی که منتج به نتیجه نهایی(احیای توافق هسته‌ای) شود در عمل باید دیده شود. صرفا مذاکرات دیپلماتیک نمی تواند متضمن موفقیت در مذاکرات باشد. در این میان باید شواهد و مستنداتی (در قبال نقاط اختلافی) دیده شود که تایید کننده پیشرفت واقعی در مسیر احیای توافق هسته‌ای باشد. من در حال حاضر شواهد و قراینی نمی‌بینم.حداقل در عرصه دیپلماسی آشکار و باتوجه به اخباری که در خصوص رایزنی‌های اخیر منتشر شده، چنین موضوعی تا الان قابل برداشت نیست. اما شاید در آینده اتفاقات دیگری رخ دهد.

برخی تحلیلگران به دیپلماسی منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران،خصوصا حسن‌نیت این کشور جهت ایجاد همگرایی منطقه ای و بهبود روابط با بازیگران دیگر تمرکز زیادی دارند. ارزیابی شما از این رویکرد منطقه ای ایران چیست؟
دیپلماسی منطقه‌ای ایران از اهمیت و تاثیرگذاری زیادی برخوردار است. به عنوان مثال، هرگونه تنش‌زدایی بین ایران و عربستان احتمالا به ایجاد فضایی مساعد برای احیای برجام کمک می کند. یک رقابت کلی بین طرفداران استفاده از دیپلماسی با ایران و کسانی که می‌خواهند آن را کاملاً منزوی کنند وجود داشته است. نزدیکی بین ایران و رقیب اصلی منطقه‌ای آن ضربه ای به کسانی خواهد بود که طرفدار انزوای منطقه ای ایران هستند. از سوی دیگر، این نیاز(ارتباط با ایران) به صورت متقابل در بازیگران دیگر نیز وجود دارد.

یکی ازموانع احیای توافق هسته‌ای ، اصرار غرب مبنی بر مفتوح نگاه داشتن پرونده‌های ادعایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران است. نظر شما در این خصوص چیست؟
من معتقد هستم که مساله مربوط به پرونده‌های ادعایی آژانس جدا ازمذاکرات برجام است اما در عمل شاهد گره خوردگی این دو با یکدیگرهستیم.قطعا حل و فصل موارد پادمانی میان تهران و آژانس تاثیر خوبی دراحیای توافق هسته‌ای خواهد داشت، هر چند معتقدم این مساله به تنهایی کفایت نخواهد کرد. باید دید در روند احیای توافق هسته ای، چه مسائل واختلافات دیگری غیر از مسائل پادمانی و ارتباطات ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وجود دارد که بتوانیم در خصوص آینده مذاکرات و روند آن، دقیق تر اظهار نظر کنیم. در مجموع، فعلا نگاه خوشبینانه‌ای نسبت به آینده مذاکرات ندارم.