برای درک تغییری که در ۱۴سال گذشته به وجود آمده باید به توضیح بلاکچین ورود کنیم و ببینیم چه چیزی در آن وجود دارد که امروز در حال متحول ساختن صنعت و پایان دادن به ارتباطات سنتی بر بستر اینترنت است.
حداقل از چند دهه پیش از پیدایش بیتکوین، محققان علوم کامپیوتر در حال کار روی زنجیرهای از ارتباطات مجازی بودند که دادهها بر آن با سرعت و امنیت بالا منتقل، حفظ و پردازش شود. کامپیوترهای اولیه با اتصال به اینترنت و یک پایگاه داده متمرکز، این نقش را بازی کردند. همین امر زمینه تجاریسازی اینترنت و پیشرفت سختافزارهای کامپیوتری را فراهم کرد اما دانشمندان به دنبال ایده بزرگتری بودند؛ یعنی یک پایگاه ذخیرهسازی دادهها، که غیرمتمرکز، ارزان، ایمن و سریع است.
تغییر بستر انتقال دادهها
پایگاههای سنتی که دادهها را حفظ و منتقل میکردند، بهشدت متمرکز و در دست شرکتهای بزرگ مانند گوگل و مایکروسافت هستند. به همین دلیل بلاکچین راهاندازی شد؛ پایگاهی که بهشدت غیرمتمرکز و ارزان است اما بلاکچین چطور به یک پایگاه داده تبدیل شده است؟ برای پاسخ به این پرسش باید معادل واژگانی بلاکچین را بشناسیم؛ زنجیره بلوکی. به این معنی که تعداد زیادی بلوک کنار یکدیگر قرار میگیرند تا یک ساختمان بر پا بماند. هر بلوک، حجم بالایی از اطلاعات را ذخیره و با کمترین هزینه و بیشترین سرعت به بلوک بعدی منتقل میکند. پایگاه سنتی یک مرجع قوی مانند ابر شرکتها را بالای سر خود داشتند. اگر هکرها به سراغ پایگاه داده میآمدند ، میتوانستند اطلاعات را دستکاری و کنترل کنند. یک مثال ساده پایگاه سنتی سایت ویکیپدیاست. دادههای درون این سایت که مقالات علمی و غیرعلمی مختلف را در برمیگیرد، توسط کاربران وارد میشود؛ یعنی هر کس میتواند مقاله را با اطلاعات جدید بهروزرسانی کند، اما درنهایت صاحبان ویکیپدیا آن را کنترل و برنامهنویسی میکنند و به هر صورت دست بالا را دارند. ایده اولیه تشکیلدهنده بیتکوین هم این بود که دادهها بر بستر یک پایگاه داده امن و غیرمتمرکز منتقل شود اما بیتکوین ضمن غیرمتمرکز بودن، یک ایده تجاری ضدتورمی و ثروتساز است. دانشمندان و سرمایهگذاران میخواستند پا را از یک ایده صرفا تجاری فراتر بگذارند و بلاکچین را به زندگی افراد وارد کنند. در ۱۴ سال گذشته این ایدهها در حال تکامل و جایابی بودند. یکی از حوزههای بسیار کلیدی که مورد توجه جامعه برنامهنویسان بلاکچین قرار گرفت، صنعت بیمه بود.
بیمه محصول نوین بلاکچین
حالا بیمههای مبتنی بر بلاکچین جای بیمههای سنتی را میگیرند اما چطور دادههای مربوط به خرید بیمهنامه در بلاکچین ثبت و ضبط میشود و چطور خسارت بیمهگزار پرداخت میشود. بلاکچین از زمان راهاندازی یک محصول انقلابی بر بستر خود معرفی کرده است: «قراردادهای هوشمند». زمانی که شما پروژه خود را بر بستر بلاکچین بیمه میکنید، یک قرارداد هوشمند مبتنی بر بلاکچین ایجاد میشود. قرارداد هوشمند یک کد دیجیتال منحصر به فرد است که با امنیت بالا در فضای غیرمتمرکز ثبت و پردازش میشود. حق بیمهای که شما ماه به ماه یا سالانه و... پرداخت میکنید بر مبنای همین قرارداد هوشمند ثبت و ضبط میشود. این روزها شرکتها با سرعت بالایی به بیمههای مبتنی بر بلاکچین متمایل شدهاند. مزیت این نوع بیمه، پرداخت خسارت در کمترین زمان ممکن به کیف پول دیجیتال بیمهگزار است. قرارداد هوشمند در کیف پول معرفی شده از سوی بیمهگزار کدگذاری میشود. در نتیجه پس از سانحه(تصاف، انفجار صنعتی، ریزش ساختمان و...) خسارت(بیکاری غیرعمدی ناشی از تعدیل نیرو، حادثه کار و...)، در کمترین زمان تادیه خسارت بیمهگزار انجام میشود. قرارداد هوشمند بلاکچینی موجب میشود نیاز به حضور شخص ثالث در محل سانحه (بیمهگر، پلیس و...) حذف شود.
فواید تازه در پرداخت خسارت
در نتیجه چند اتفاق با هوشمند شدن قرارداد بین بیمهگر و بیمهگزار شکل میگیرد: تبادل اطلاعات و پرداختها ساده و شفاف، فرآیندهای رسیدگی به اختلافات سریع و مشتری در سریعترین زمان به خسارت خود دسترسی پیدا میکند. در حال حاضر، شرکتهای متعددی در این قراردادها حاضر شدهاند. اکنون شرکتهای ای.بی.ام، نیشن واید، کانسنسیس سافت ور و لیمونید با قدرت به این حوزه پا گذاشتهاند و در حال تغییر روابط اقتصادی بیمهها از نوع سنتی به هوشمند هستند؛ در ضمن ارزهای مجازی مبتنی بر بیمه در حال افزایش سرمایه خود به وسیله جذب سرمایهگذار هستند. حجم بازار ارزهای این حوزه به ۴۴۴ میلیون دلار و حجم معاملات روزانه ۹ میلیون دلار میرسد. این بازار، ظرف سالهای آینده بزرگتر میشود. به همین دلیل، شرکت قدیمی چون نیشن واید وارد آن شده است. این شرکت برای تایید پرداخت خسارت بیمهگزار از طرفیت مجریان قانون استفاده میکند، اما این تضمین را میدهد که با استفاده از سرعت انتقال دادهها روی بلاکچین، اطلاعات را در اسرع وقت برای مجری قانون ارسال کند و در سریعترین زمان تایید آن را دریافت و خسارت را تادیه کند. این وضعیت، زمینه را برای ممیزی خودکار تادیه خسارت، سوابق ادعایی غیرقابل تغییر و... فراهم میکند. در همین حال باید یادآور شد شرکتهای ایرانی هنوز از این فرصت استفاده نکردهاند اما نمیتوان انتظار نداشت از این فرصت جا بمانند.
روزنامه جام جم
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد