در این رویداد برترین شرکت‌های دانش‌بنیان کشور در زمینه صادرات با شاخص‌های فنی، سازمانی و بازاری مورد ارزیابی قرار گرفته و در گروه‌های پنج‌ستاره، چهارستاره، سه‌‌ستاره، دوستاره و مستعد طبقه‌بندی شدند.
باشگاه شرکت‌های صادراتی قصد دارد با حمایت از این شرکت‌ها و هم‌افزایی نهادهای موثر به توسعه بازارهای صادراتی کمک کند. در همین راستا گفت‌وگویی با علی طهاری، مدیر کریدور خدمات فناوری تا بازار و تعدادی از برترین شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه صادرات داشتیم.
شرکت‌های دانش‌بنیان برای رسیدن به مرحله صادرات به حمایت‌های ویژه در هر حوزه‌ای نیاز دارند و باشگاه شرکت‌های صادراتی قصد دارد با همکاری نهادهای دولتی به شناسایی و توانمندسازی این شرکت‌ها بپردازد.
علی طهاری توضیح می‌دهد: «برند ملی ایران در دنیا در زمینه صادرات با محصولاتی مانند انرژی، نفت، گاز، پتروشیمی، زعفران و خشکبار شناخته شده است. با این حال دیگر کشورها محصولات ایران در حوزه‌هایی مانند تجهیزات پزشکی، رباتیک، فناوری نانو و... را نمی‌شناسند و نمی‌دانند شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی در این زمینه‌ها کار کردند و حرف برای گفتن دارند. ما می‌خواهیم این تصویر را در دنیا عوض کنیم و به این منظور باید نشان دهیم مانند بسیاری از کشورها توان تولید محصولات پیشرفته و ارائه و تبادل فناوری با دنیا را داریم.»
طبقه‌بندی شرکت‌های دانش‌بنیان صادراتی
در حال حاضر ۸۱۹۲ شرکت دانش‌بنیان در ایران وجود دارد و برآورد می‌شود از این تعداد حدود ۱۰ درصد توانایی خوبی در حوزه صادرات داشته باشند. طهاری خاطرنشان می‌کند: «در باشگاه شرکت‌های صادراتی ابتدا این شرکت‌ها شناسایی و سپس توانمندسازی می‌شوند تا مشکلات‌شان در زمینه صادرات برطرف گردد. باشگاه با بررسی شاخص‌های ارزیابی و مطالعاتی که در دنیا انجام شده است، به یک مدل رسیده تا شرکت‌ها را رتبه‌بندی و سپس براساس رتبه‌بندی، برای رشد آنها برنامه‌ریزی کند. این برنامه‌ها با تمام ابزارهای دولت مانند سازمان توسعه تجارت، وزارت خارجه، بانک مرکزی، گمرک و وزارت صمت انجام خواهد شد.»
مدل ارزیابی باشگاه شرکت‌های صادراتی در سه سال گذشته بررسی و نهایی شده است. براساس این مدل ۱۳۰۰ شرکت ارزیابی فنی و ۹۴۸ شرکت ارزیابی کامل صادراتی شده‌اند. به این ترتیب شرکت‌ها براساس توانمندی‌های صادراتی در چند دسته و طبقه قرار گرفتند که در این بین شرکت‌های پنج‌ستاره بالاترین رتبه را دارند. به گفته مدیر کریدور فناوری تا بازار، با کمک معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان برای این شرکت‌ها برنامه‌هایی آماده شده و تلاش می‌شود شرکت‌هایی که در رده‌های پایین‌تر قرار دارند از لحاظ توان صادراتی ارتقا پیدا کرده و مشکلات‌شان با دستگاه‌ها و نهاد‌ها برطرف گردد.
برنامه‌هایی برای توسعه بازار صادراتی
در هر حوزه صنعتی مسائل و مشکلات متفاوتی وجود دارد که برای حل هرکدام از آنها باید برنامه‌های خاصی تعیین شود. طهاری ادامه می‌دهد: «یکی از برنامه‌های ما تشکیل کمیته‌های تخصصی برای این شرکت‌ها در باشگاه صادرات است تا مشکلات این مجموعه‌ها به طور تخصصی مطرح شود. به طور مثال موضوعات شرکت‌های حوزه ICT و تجهیزات پزشکی و دارویی با هم متفاوت است و این مسائل و مشکلات باید کامل استخراج‌شده و برای برطرف کردن آنها نهادهای دولتی برنامه‌ریزی کنند.»
طهاری درباره فعالیت‌های صورت‌گرفته برای توسعه بازارهای صادراتی توضیح می‌دهد: «در حوزه‌ای مانند تجهیزات پزشکی طیف گسترده‌ای از محصولات وجود دارد. به همین منظور باید برنده‌های مشتری و کنسرسیوم‌های صادراتی شکل بگیرد. برای مثال مشتری خارجی ما شاید به وسایل مصرفی روزانه در حوزه تجهیزات پزشکی یا ربات‌های جراح نیاز نداشته باشد. بنابراین با تشکیل دفاتر صادراتی و کنسرسیوم‌ها می‌توان طیف وسیعی از تقاضا‌ها را شناسایی و به آنها پاسخ داد تا براساس مزیت رقابتی قیمتی کشور، بتوان مشتریان بین‌المللی را جذب کرد.»
از بزرگ‌ترین صادرکنندگان خدمات فنی مهندسی
شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی برنامه‌های متعددی برای گسترش صادرات خود دارند. در همین راستا، شرکتی دانش‌بنیان در حوزه مهندسی و ساخت توربین نیز با فعالیت‌های گسترده خود به یکی از بزرگ‌ترین صادرکننده خدمات فنی مهندسی در ایران تبدیل شده است. احمد رزاقی، مدیر انتقال فناوری این شرکت توضیح می‌دهد: «تاکنون این شرکت با تولید بیش از ۳۵۰ واحد انواع توربین‌های گاز و بخار، توربوکمپرسورهای ایستگاهی و پالایشگاهی، کمپرسورهای سانتریفیوژ و موتورهای دیزل سنگین محصولات متنوعی را به صنایع کشور ارائه داده است. این شرکت به عنوان یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان خدمات فنی مهندسی تاریخ ایران طی یک مناقصه بین‌المللی توربین گازی طراحی و ساخت خود را عرضه و به کشور عراق صادر نمود که نقش مهمی در جبران کسری شبکه برق آن کشور داشت. در حال حاضر در تلاشیم تا علاوه‌بر تمرکز بر کشورهای حوزه منا (خاورمیانه و شمال آفریقا)، فعالیت‌های صادراتی خود را فراتر از آن و به سایر بازارهای هدف گسترش دهیم.» رزاقی در ادامه و درباره باشگاه شرکت‌های صادراتی می‌گوید: «در سال‌های اخیر، معاونت علمی فناوری حمایت‌های ارزشمندی را در جهت تاب‌آوری و تداوم فعالیت‌های تحقیق و توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان انجام داده است. با این‌حال این حمایت‌ها نمی‌تواند تمام نیاز‌های فضای کسب‌وکار و صادرات کشور را پاسخ دهد. رویکرد فعلی و حمایت‌های باشگاه شرکت‌های صادراتی بیشتر متناسب با شرکت‌های کوچک و متوسط است و لازم است به تناسب فعالیت شرکت‌های بزرگ، برنامه‌ها بازتعریف شوند تا کارکرد خود را جهت توسعه صادرات محصولات دانش‌بنیان و تقویت برند ملی حفظ نماید.»
صادرات دستگاه‌های الکتروریسی و نانوالیاف
الکتروریسی فرآیند تولید الیاف با اعمال میدان الکتریکی قوی، باعث کشش جت محلول پلیمری می‌شود. با این روش می‌توان نانوالیاف با خواص ویژه‌ای را تولید کرد. نادر نادری، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان تولیدکننده دستگاه‌های الکتروریسی و نانوالیاف توضیح می‌دهد: «در این شرکت ما انواع مختلف دستگاه‌های آزمایشگاهی، صنعتی و نیمه‌صنعتی را ارائه می‌دهیم. همچنین از نانوالیاف تولیدشده برای ساخت محصولات نهایی همچون ماسک‌های تنفسی، زیبایی، انواع زخم‌پوش‌ها و فیلتر‌های صنعتی استفاده می‌شود. در این بین محصولی که باعث شد وارد باشگاه‌های شرکت‌های صادراتی شویم، دستگاه‌های تولید نانوالیاف است. این دستگاه جز کاربرد صنعتی، در حوزه آزمایشگاهی و تحقیقات دانشگاهی نیز کاربرد دارد. در همین راستا در ایران دستگاه‌های زیادی به صنایع ارائه شده و همچنین صادرات زیادی به کشورهای آسیایی، اروپایی و آمریکای جنوبی داشته‌ایم.»
باشگاه شرکت‌های صادراتی با شناسایی و طبقه‌بندی شرکت‌های دانش‌بنیان سعی دارد برای این شرکت‌ها برندسازی و بازاریابی کند. نادری می‌گوید: «این باشگاه کمک می‌کند شرکت‌هایی که توانایی صادرات دارند شناسایی شده و از آنها حمایت صورت گیرد. از طرفی با شناسایی شرکتی که هنوز توانایی صادرات ندارد، حمایت متفاوتی انجام می‌شود تا در نهایت به مرحله صادرات برسد. همچنین باشگاه شرکت‌های صادراتی می‌تواند به شرکت‌های کوچک اعتمادبه‌نفس بالایی برای صادرات بدهد. زمانی که این شرکت‌ها با شرکت‌های دیگری که در همین شرایط توانسته‌اند صادرات داشته باشند، آشنا می‌شوند؛ می‌توانند از تجارب آنها استفاده کرده و با هم‌افزایی به افزایش صادرات کمک کنند.»
دستگاه‌های لایهنشانی در خلأ
امروز در دنیا پیشرفت‌های زیادی در تولید قطعات تلفن‌های همراه و تجهیزات الکترونیک اتفاق افتاده تا این تجهیزات کوچک‌تر شده و همچنین نگهداری شارژ بهتر و قدرت پردازش بالاتری داشته باشد. همچنین تحقیقات جدی روی سلول‌های خورشیدی انجام می‌گیرد تا در آینده نزدیک انرژی‌های پاک جایگزین سوخت‌های فسیلی شود. این پیشرفت‌ها با تحقیقات دانشگاهی امکان‌پذیر است که نیاز به تجهیزات ویژه‌ای دارد. یکی از این تجهیزات دستگاه لایهنشانی در خلأ است. احمد مهدوی، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان تولیدکننده سیستم‌های لایهنشانی در خلأ می‌گوید: «شرکت ما به عنوان یک شرکت دانش‌بنیان که به طراحی و ساخت سیستم‌های لایه نشانی در خلأ می‌پردازد که در مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی در حوزه‌های الکترونیک، میکروالکترونیک و سلول‌های خورشیدی و فیلتر‌ها و لایه‌های اپتیکی استفاده می‌شود. دانشکده‌های برق و الکترونیک، فیزیک و محققان نانو فناوری معمولا مشتریان اصلی ما هستند.» پمپ‌های خلأ فشار را در محفظه‌ای به یک میلیارد برابر کمتر از فشار جو می‌رسانند تا در این محیط تقریبا هیچ مولکول اکسیژن، بخار آب و گرد و غباری باقی نماند. در چنین محیطی لایهنشانی انجام می‌شود که کاربردهای بسیاری در علوم پایه و مهندسی دارد. مهدوی توضیح می‌دهد: «امروز بیش از ۹۵ درصد محصولات شرکت ما صادر می‌شود و ۵ درصد آن در داخل به فروش می‌رسد. کار شرکت ما خیلی جلوتر از باشگاه شرکت‌های صادراتی است. با این حال پایگاه‌های صادراتی باشگاه با معرفی شرکت‌های دانش‌بنیان می‌تواند به صادرات آنها
بسیار کمک کند.»
روزنامه جام جم
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
