سیل و سردار؛ ادای دین به حبیبِ خوزستانی‌هاست

سپهبد رشید اسلام حاج‌ قاسم سلیمانی این بار از زبان مردم روستانشین ابو شلوک شادگان روایت می‌شود؛ مردمی سیل‌زده‌ که با دیدن حاج قاسم دردهایشان را فراموش کردند، در آغوشش گم شدند و از جان و دل صدایش کردند: حبیبی ... یعنی ای عزیزترین! تاریخ شفاهی به دلیل این‌که فرهنگ مردم را ثبت و ضبط می‌کند و عناصر فرهنگی ضبط شده در آن نقشی موثر دارند، به حفظ هویت و فرهنگ یک جامعه کمک می‌کند.

دفتر تاریخ شفاهی اهواز سال ۹۶ با محوریت جمع‌آوری خاطرات انقلاب، دفاع‌ مقدس و همچنین وقایعی که در انقلاب اسلامی اتفاق افتاده‌است تاسیس شد و از آن زمان تاکنون با جمع‌آوری حدود ۴۰۰۰ساعت مصاحبه از مردم با موضوعات مختلف، تاریخ شفاهی اقدام به تهیه چند کتاب کرده‌است که کتاب‌های مادر ایران، آش پشت جبهه، بر شانه‌های کارون، یزله بر دجله، سیل و سردار و کتاب زنان جبهه جنوبی که چند روز پیش رونمایی شد، از جمله آنهاست.

محمد علی بخشی‌ پور نویسنده کتاب «سیل و سردار» ۲۶ساله و دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد در رشته روان‌شناسی است.

او پیش از کتاب سیل و سردار در نگارش کتاب‌های «برشانه‌های کارون» و «اطلس انقلاب اهواز» نقشی موثر داشته‌است؛ آنچه در پی می‌آید ماحصل گفت‌وگوی ما با این جوان تازه‌نفس و خوش‌فکر انقلابی است:

درباره کتاب سیل و سردار بگویید؛ آیا می‌توان گفت این کتاب برش‌هایی از خاطرات شفاهی حاج قاسم سلیمانی در خوزستان است؟
بله! این کتاب خاطرات شفاهی مردم خوزستان از زمان حضور سردار سلیمانی در جریان سیل ۹۸ است. ما سعی کردیم چهره واقعی حاج قاسم را نشان بدهیم؛ چون بالاخره چهره حاج قاسم در سوریه مشخص و مبرهن است که یک فرمانده دلیر و شجاع و با ابهتی است که دشمن را تحقیر می‌کند. اما آن ارتباط حاج قاسم با مردم مخصوصا با مردم مستضعفی را که خانه‌های‌شان زیر آوار سیل است، ما تا الان ندیده‌بودیم. این کتاب در واقع ادای دین می‌کند به حاج قاسم و آن وجه از شخصیت سردار را نشان می‌دهد که مردم‌دوست است. به عبارت دیگر رسانه‌ها تصویر اشداء علی‌الکفار سردار را در میدان نبرد نشان دادند و ما می‌خواستیم با این کار روی دیگر سکه را که همان رحماء بینهم است، از شخصیت ایشان به مردم نشان دهیم. نکته جذاب این خاطره، نشان دادن تمام آن عشق و علاقه و آن روحیه جهادی حاج قاسم است و این کتاب به شدت برای مدیران توصیه می‌شود.

چرا به مدیران؟
چون الگوی یک مدیری را که شاید به لحاظ جایگاه هیچ کسی آن را ترسیم نکرده، حاج قاسم به منصه ظهور می‌رساند. با این‌که وظیفه سردار سلیمانی نیست در جریان سیل حضور پیدا کند او حتی در ماموریت و در کشور دیگری حضور داشته که به خوزستان می‌آید و به مردم مظلوم و رنج کشیده کمک می‌کند. به نظر من ایشان الگویی تمام عیار برای مدیریت جهادی و میدانی است که همه مدیران باید از آن درس بگیرند.

روند تدوین کتاب سیل و سردار، چقدر طول کشید؟
تهیه و تدوین کتاب در مجموع حدود یک سال و نیم به طول انجامید. ما از سال۹۹ شروع کردیم به جمع‌آوری خاطرات؛ از مسئولان کشوری و استانی گرفته تا مردم عادی، مغازه‌دارها، کشاورزان، شعرا و افرادی که آنجا حضور داشتند و خاطرات روزهای سیل را در ذهن نگه داشته‌بودند؛ با تمام آنها مصاحبه کردیم و چون تعداد بالا و برخی روایت‌ها باهم مشابهت داشت، مجبور شدیم از بین آنها گلچین کنیم.

چه تعداد روایت جمع‌آوری شد؟
تقریبا ۱۵۰ خاطره جمع‌آوری کردیم که از بین آنها ۷۲ روایت جذاب و خواندنی انتخاب شد.

چه کسانی در این کار به شما کمک کردند؟
آقایان جعفر الهایی و مصطفی شالباف تحقیق این کار را انجام دادند و بنده کار تدوین آن را برعهده داشتم.

در جریان جمع‌آوری خاطرات چه مشکلات و سختی‌هایی داشتید؟
مهم‌ترین مشکل کار جمع‌آوری خاطرات است. هماهنگی مسئولان بسیار کار سختی بود. برای پیدا کردن برخی آنها گاهی پنج تا شش ماه زمان گذاشتیم اما باز هم موفق نشدیم با آنها صحبت کنیم.

چرا روستای ابوشلوک را برای رونمایی کتاب انتخاب کردید؟
برای ما خیلی مهم بود رونمایی کتاب جایی باشد که واقعه اتفاق افتاده‌است. حاج‌قاسم در روستای ابوشلوک که یکی از مهم‌ترین کانون‌های سیل بود و خرابی‌های زیادی متحمل شد، حضور داشتند و ما هم رونمایی کتاب را همان‌جا برگزار کردیم که اتفاقا یکی از زیباترین صحنه‌ها برای ما بود و خستگی را از تن‌مان درآورد. بچه‌ها پیرمردها و جوان‌ها اشک می‌ریختند و خاطرات آن روزها را با هم مرور می‌کردند.

بازخورد کتاب چطور بود و تا الان به چاپ چندم رسیده‌ است؟
با یاری خداوند و نظر شهید بزرگوار در کمتر از یک ماه به چاپ سوم رسیدیم. انتشارات راه یار که تحت لوای دفتر مطالعات اجرایی فرهنگ انقلاب اسلامی کار می‌کند این کتاب را منتشر کرده‌است.

آیا قرار است مستند یا فیلمی از این کتاب تهیه شود؟
به لطف خداوند ما خودمان توانستیم چندتا از این خاطره‌گویی‌ها را آماده کنیم و در اختیار رسانه‌ملی قرار دادیم که در ایام شهادت سردار پخش شد.

کتاب بعدی شما چه خواهد بود؟
ان‌شاءا... «مصدع خمینی» کمتر از یک ماه دیگر رونمایی خواهدشد.