کمبود زیرساخت‌ها روی دوش بافت تاریخی یزد

از همان زمان اعلام شد برنامه‌های بسیاری برای حوزه گردشگری این شهر تدارک دیده‌شد اما با گذر زمان و بروز نقص و کمبودهای زیرساخت‌ها، بخش عمده‌ای از این برنامه‌ها قبل از اجرا متوقف شد و امروز بافت تاریخی یزد آن‌قدر مشکل دارد که برای حفظ عنوانش نیازمند یک عزم ملی باشد.

پس از گذشت ۹ سال از قرار گرفتن پرونده‌ شهر تاریخی یزد در فهرست میراث موقت جهانی، بالاخره در تیرماه ۹۶ این شهر به عنوان نخستین شهر تاریخی ایران و یکی از نخستین شهرهای خشتی دنیا در چهل و یکمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

در همان زمان معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری وقت، نگرانی‌هایی درباره ایراداتی داشت که یونسکو نسبت به برخی ساخت‌وسازها در بافت تاریخی یزد گرفته‌بود. احتمالاتی که یونسکو برای رد شدن این پرونده مطرح کرده‌بود، به سال‌های گذشته و ساخت‌وسازهای غیراصولی برمی‌گشت که به معضلی جدی برای ثبت جهانی یزد تبدیل شده‌بودند و این شهر تاریخی را نیازمند مدیریت یکپارچه، برنامه‌ریزی گسترده شهری، رعایت اصول معماری و تجدیدنظر در ضوابط نظام مهندسی و ساخت و ساز می‌کرد.

در نهایت بافت تاریخی یزد جهانی شد و حالا حدود شش سال از این اتفاق می‌گذرد و معلوم شده مسئولان هیچ برنامه‌ای برای استفاده از این امتیاز و موقعیت نداشته‌اند؛ به عبارتی نه تنها به اندازه این زمان تغییر و پیشرفت نداشته بلکه هنوز اندر خم تبدیل شدن به یک شهر مسافرپذیر باقی مانده‌است. هم اکنون زیرساخت‌های گردشگری یزد پاسخگوی مسافران داخلی هم نیست چه برسد به گردشگران خارجی. به همین دلیل سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند در جایی سرمایه‌شان را به کار بیندازند که بازگشت آن تضمین شده‌باشد.

کمبود اقامتگاه در بافت تاریخی

یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی که پس از ثبت جهانی بافت تاریخی در یزد رخ داد، توسعه بومگردی‌ها بود و گمان می‌رفت این خانه‌ها می‌توانند کمبود تخت‌های اقامتی یزد را پر کنند اما واقعیت این است که این واحدها برای گذران چند ساعتی در این روز مناسب بودند و برای اقامت شبانه مورد اقبال گردشگران اعم از داخلی و خارجی قرار نگرفتند.کسانی که سری به یزد زده‌اند خوب می‌دانند مهم‌ترین چالش صنعت گردشگری این منطقه در حال حاضر، کمبود تخت‌های اقامتی است و گرچه در طول چند سال گذشته سه یا چهار هتل در یزد افتتاح شده اما هنوز تا رسیدن به استانداردها، فاصله بسیاری وجود دارد.

به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد، بومگرد‌ها تعریف متفاوتی از هتل و مهمان‌پذیر دارند. بومگردی فضایی سنتی است که گردشگر می‌تواند در کنار صاحب‌خانه چند روزی را به طور موقت زندگی کند، از غذایی که او می‌خورد استفاده کند و سبک زندگی او را در این چند روز دنبال کند.

احمد آخوندی می‌گوید: «از آنجا که از ابتدا تعریف درستی از بومگردی در کشور و استان یزد ارائه نشد، از بومگردی‌ها به عنوان واحدهای اقامتی ناقص یاد شده و کارکرد این واحدها اکنون اقامت چند ساعته خانواده‌ها و استفاده از فضای سنتی آنهاست.»

روان‌آب‌های ویرانگر

با این‌که بافت تاریخی یزد ویژگی‌های منحصر به فرد معماری خود را در دنیا ثابت کرده اما همچنان درگیر مشکلاتی است که آینده این بافت را در معرض خطر قرار داده و رفع آنها نیازمند مدیریت بین بخشی و همکاری دستگاه‌های مختلفی است که در حال حاضر وجود آنها محسوس نیست.روان‌آب‌ها بافت تاریخی یزد را تهدید می‌کنند بافت تاریخی یزد با تهدیدات کوچک و بزرگ بسیاری دست و پنجه نرم می‌کند که یکی از خطرناک‌ترین آنها روان‌آب‌ها هستند که همچون موریانه‌ای که به چوب می‌زند، می‌تواند بافت تاریخی را منهدم کند.

بر همین اساس مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری یزد یکی از نیازهای سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری این استان را ساخت هتل عنوان کرده و می‌گوید: «گرچه سرمایه‌گذارانی در این حوزه ورود کرده‌اند و چند هتل نیز احداث شده اما استقبال برای سرمایه‌گذاری در این بخش آن‌گونه که باید و شاید، نبوده‌است.»

اغلب هتل‌هایی که در سال‌های اخیر در یزد احداث شده، توسط سرمایه‌گذارانی ساخته‌شده که سابقه سرمایه‌گذاری در چند هتل دیگر را نیز دارند که البته برخی آنها نیز در نیمه راه، کار را رها کرده‌اند.