روش‌ های رشد ذهنی کودکان برای والدین دغدغه‌ مند

مغز انسان قابلیت‌های شگفت‌انگیزی دارد. طبق آخرین پژوهش‌های محققین، در صورت انجام تمرین و ورزش دادن منظم ذهن، رشد مغز در تمام طول عمر می تواند ادامه یابد. در این میان مغز کودکان بسیار منعطف‌تر است و قابلیت بیشتری برای رشد و توسعه دارد. در این مقاله تلاش می شود تا چند روش از جمله خرید کتاب کودک برای تقویت عملکرد ذهنی کودکان معرفی شود. راه‌های متنوعی برای پرورش مهارت‌های ذهنی کودکان وجود دارد که در ادامه به برخی از این روش‌ها اشاره می‌شود.

تغذیه صحیح
رعایت رژیم غذایی مناسب و گنجاندن مواد مغذی مانند پروتئین، آهن، ید، میوه و سبزیجات و دانه‌های خوراکی حاوی فسفر و سایر عناصر تقویت‌کننده مغز، در برنامه غذایی کودکان یکی از پایه‌های رشد ذهنی آنان است. نقشی که پروتئین درساخت انتقال‌دهنده‌های عصبی دارد، انکارناپذیر است. همچنین مصرف برخی از اسیدهای چرب مانند امگا 3 می‌تواند به تقویت هوش کودکان کمک کند. آهن و ید نیز از جمله عناصری هستند که کمبود آنها در بدن کودکان می تواند عملکرد مغز آنها را تحت الشعاع قرار دهد. کمبود ید مخصوصا در دوران بارداری می تواند منجر به عقب‌ماندگی ذهنی کودکان شود.

بازی فکری
بازی یکی از بهترین و کارآمدترین روش های رشد ذهنی کودکان است. بازی‌ها می‌توانند به کودکان کمک کنند تا مهارت‌های اجتماعی، شناختی، حرکتی و نیز قوه تخیل و خلاقیت خود را پرورش دهند. به‌خصوص برای رشد ذهنی کودکان پیش‌ دبستانی بازی می‌تواند روشی برای رشد همه‌جانبه کودک باشد. برای مثال بازی‌های حرکتی‌ای که نیاز به پرش یا دویدن دارند، هوش حرکتی کودکان را افزایش می‌دهند یا بازی‌های تخیلی مثل عروسک‌بازی می‌تواند نقش مهمی درپرورش خلاقیت و تخیل کودکان داشته باشد. بازی‌های تیمی تقویت‌کننده مهارت‌‎های اجتماعی کودک مثل همدلی، همکاری، احترام و صبر هستند. مهارت‌های کلامی-زبانی کودکان نیز از طریق بازی‌هایی که نیازمند گفت‌وگوست یا بازی‌هایی که نیازمند استدلال‌ورزی و اقناع مخاطب است، قابل پرورش است. مهارت دست‌ورزی کودکان را هم می‌توان به کمک بازی‌هایی که نیاز به سرعت عمل و چابکی رفتار و استفاده کارآمد از انگشتان دارد، تقویت کرد. مازبازی، یا دومینو و مواردی از این دست نمونه‌های خوبی از بازی‌هایی‌اند که مهارت‌های یدی کودکان و هماهنگی چشم و دست آن‌ها را پرورش می‌دهند و در آخر با خرید بازی فکری کودکان هم می‌توان مهارت‌های شناختی آنان مانند حافظه، توجه و تمرکز، حل مساله و... را تقویت کرد.

ورزش
یکی دیگر از روش‌های رشد ذهنی کودکان ورزش است. حرکات ورزشی از این لحاظ که باعث تقویت سیستم عصبی می‌شوند، می‌توانند به رشد توانمندی‌های ذهنی کودکان کمک کنند. هم‌چنین ورزش می‌تواند باعث بهبود حافظه و تمرکز کودکان ‌شود و شادابی و اعتماد به نفس آنها را نیز تقویت می‌کند. ورزش برای کودکان در هر سنی مناسب است و به آنها کمک می‌کند که درک بهتری از خود، دیگران و جهان پیرامونشان پیدا کنند. از سوی دیگر با انجام ورزش، کودکان یاد می‌گیرند تا به شکل صحیحی با استرس و فشارهای روزمره خود مقابله کنند .از دیگر مزایای ورزش برای رشد ذهنی کودکان، می‌توان به بهبود خلاقیت، افزایش توانایی های اجتماعی و تقویت پایداری ذهنی اشاره کرد. پایداری ذهنی ثبات و تمرکز و تسلط بر احساسات را برای کودکان به ارمغان می‌آورد. به همین دلیل، توصیه می‌شود که کودکان با رعایت شرایط ایمنی مناسب، به فعالیت های ورزشی بپردازند.

موسیقی
از دیگر روش های رشد ذهنی کودکان، گوش‌سپردن به موسیقی یا آموزش نواختن یکی از آلات موسیقی است. موسیقی می‌تواند برای رشد ذهنی کودکان بسیار مفید باشد. تحقیقات نشان داده‌اند که گوش دادن به موسیقی می‌تواند بهبود حافظه، تمرکز، خلاقیت، و همچنین توانایی های زبانی کودکان کمک کند. همچنین، بازی با آلات موسیقی نیز می‌تواند مهارت های فیزیکی کودکان را تقویت کند و اعتماد به نفس آن‌ها را افزایش دهد.

عنوان مثال، آموزش نواختن پیانو می‌تواند به کودکان کمک کند تا مهارت های شنیداری و شناختی‌شان را تقویت کنند و درکشان از الگوها و ساختارهای موسیقی را بهبود بخشند. همچنین، گوش دادن به موسیقی با ریتم های مختلف می‌تواند به کودکان کمک کند تا توجه و تمرکز خود را بهبود بخشند. بنابراین، موسیقی می‌تواند به عنوان یک ابزار مفید برای تحریک رشد ذهنی کودکان در طول دوران کودکی و نوجوانی استفاده شود.

تماشای برنامه های آموزشی
یکی دیگر از روش های رشد ذهنی کودکان، شرکت کردن یا تماشای برنامه‌های آموزشی است. با شرکت‌کردن در برنامه‌های آموزشی، کودکان می‌توانند اطلاعات جدیدی درباره موضوعات مختلف به دست آورده و سطح دانش عمومی خود را افزایش دهند. همچنین، درک کودکان از جهان پیرامونشان نیز با این قسم برنامه‌ها افزایش می‌یابد. برنامه‌های آموزشی می‌توانند به کودکان کمک کنند تا در زمینه مهارت‌های مختلف تجربه‌اندوزی کنند. مهارت‌هایی مانند حل مسائل ریاضی، یادگیری زبان، توسعه مهارت‌های اجتماعی و مواردی از این دست با تماشای مستمر برنامه‌های آموزشی قابل پیشرفت است. همچنین با تماشای برنامه‌های آموزشی، کودکان می‌توانند از تجربیات دیگران یاد بگیرند و در نتیجه پیشرفت خود را در مسیر یادگیری افزایش دهند. همچنین، تماشای برنامه‌های آموزشی می‌تواند به کودکان کمک کند تا با ایده‌های جدید و نوآورانه آشنا شوند و در رشد خلاقیت خود از این ایده‌ها استفاده کنند. به طور کلی، مشارکت در برنامه‌های آموزشی که می‌تواند به شکل مجازی هم انجام شود، دایره تجربیات کودک را وسعت می‌بخشد. این نوع برنامه‌ها به خصوص برای رشد ذهنی کودکان پیش دبستانی که در آستانه پذیرش نقش اجتماعیِ دانش‌آموزی هستند بسیار مناسب است.

مطالعه
یکی از مهم‌ترین و کارآمدترین روش های رشد ذهنی کودکان کتاب‌خواندن برای کودکان و عادت دادن آن‌ها به کتابخوانی است. طبق پژوهشی که به نام «کتاب‌خواندن برای خردسالان: یک پیش‌افتادن در زندگی» در نشریه economic education review چاپ شده، کتاب‌خوانی برای کودکان نه‌تنها مهارت‌های کلامی و زبانی آن‌ها را رشد می‌دهد، بلکه به سایر حوزه‌ها نیز تسری می‌یابد و توانمندی‌های شناختی آنها را نیز افزایش می‌دهد. این امر به خصوص برای رشد ذهنی کودکان پیش دبستانی بسیار تاثیرگذار است. کتاب‌خواندن برای خردسالان خزانه لغات آنان را افزایش می‌دهد و قدرت تجسم و خیال‌پردازی آنان نیز توسعه می‌یابد و از رهگذر همین مهارت به توسعه سایر حوزه‌های شناختی نیز کمک می‌کند. از طرفی معمولا کودکانی که کتاب بیشتری برای آنها خوانده شده، به جهت گنجینه غنی لغات، در دوران مدرسه نیز پتانسیل بیشتری در فراگیری مهارت‌های خوانداری و نوشتاری از خود نشان می‌دهند و همین مساله منجر به رشد روزافزون آنها می‌شود. به جهت اهمیتی که اعمال روش های رشد ذهنی در سال‌های پیش از دبستان دارد، در ادامه به طور اختصاصی به این موضوع خواهیم پرداخت.

روش های رشد ذهنی کودکان پیش دبستانی
غیر از مواردی که پیش تر ذکر شد، در کودکان پیش دبستانی استفاده از کتب کمک‌آموزشی که به کتابهای کار پیش‌دبستانی نیز مشهورند، می‌تواند کاملا موثر باشد. مجموعه‌های آموزشی‌ای مانند حواستو جمع کن که واحد کودک و نوجوان نشر ذکر برای کودکان 3 تا 6 ساله طراحی کرده، از آنجا که به همه ابعاد هوش شناختی نظیر دقت و تمرکز، خلاقیت، حافظه، هماهنگی چشم و دست، حل مساله، ادراک دیداری و فضایی و ... پرداخته می‌تواند در افزایش توان ذهنی کودکان نقش خیلی موثری ایفا کند. در این جستار تلاش شد تا برخی از روش‌های رشد ذهنی کودکان معرفی شود. امیدوارم با کاربست این روش‌ و شیوه‌های کارآمد دیگر، نسلی با قابلیت‌های ذهنی پرورش‌یافته داشته باشیم.

برچسب ها : کودک,تربیت فرزندان