سیاست داخلی و خارجی آنکار در مسیر تغییر قرار دارد

سیامك كاكایی كارشناس حوزه روابط بین‌الملل درباره نتایج انتخابات تركیه به خبرنگار جام‌جم آنلاین گفت: انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری تركیه و نتایج آن از چند منظر قابل تحلیل و توجه است. این یك رویداد بسیار مهم در صحنه داخلی این كشور بود كه البته بی‌تاثیر هم بر روند تحولات منطقه‌ای نیست.

وی درباره انتخاب پارلمانی تركیه خاطرنشان كرد: تركیب و آرایش پارلمان تركیه تا حدود زیادی شبیه پارلمان فعلی است. یعنی ائتلاف از سوی رجب طیب اردوغان به نام ائتلاف جمهور اندكی بیشتر از نیمی از كرسی‌های پارلمان را به دست آورده و مجموع گروه‌های رقیب هم كمتر از نیم را كسب كردند. اهمیت آرای انتخابات پارلمانی از این جهت اهمیت دارد كه سیستم جاری تركیه از پارلمانی به ریاستی تغییر پیدا كرده و از این جهت آرایش آرا در چگونگی پیشبرد برنامه و طرح‌هایی كه هر یك از نامزدها مطرح كردند می‌تواند موثر باشد. بخصوص این‌كه كمال قلیچدار اوغلو و تیم شش نفره او وعده داده بودند كه اگر در انتخابات پیروز شوند اولین اقدام آنها بازگرداندن سیستم سیاسی تركیه از ریاستی به پارلمانی خواهد بود و با این تركیبی كه اكنون پارلمانی به دست آورده شاید آن خواسته در شرایط پیروزی كمال قلیچدار اوغلو انجام نشود اما نمی‌توان گفت كه روند سیاسی یك قاعده صفر و صد باشند و احزاب می‌توانند در شرایط مختلف تاثیرگذار باشند.

این كارشناس حوزه سیاست خارجی با اشاره به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در تركیه تصریح كرد: با توجه به آرا هیچكدام از نامزدها نتوانستند به حد نصاب اضافه بر 50 درصد را به دست بیاورند اما نسبت رای رجب طیب اردوغان به كمال قلیچدار اوغلو 5 درصد بالاتر بود و در این بین نسبت آرای سنان اوغان دیگر نامزد ریاست جمهور هم در به هم زدن تركیب بازی سیاسی برای دو نامزد اصلی بسیار موثر بود.

كاكایی افزود: اگرچه تصور نمی‌شد كه آرای اوغان درصدی بیشتر از آرای ماخوذه را بیاورد اما به طور كلی می‌توان گفت كه انتخابات تركیه دو قطبی بود و همین مساله باعث شد كه آرای مردم در دو سبد قرار گیرد. با این توصیف دور دوم انتخابات ریاست جمهوری با ملاحظات جدی همراه خواهد بود.

وی در توضیح این مطلب گفت: اول این‌كه دو نامزد اصلی چگونه می‌توانند با سنان اوغان رایزنی كنند و آیا آرای 5 درصدی او در سمت و سوی هر كدام از دو نامزد می‌تواند تاثیرگذار باشد و به توافق مورد نظر خواهند رسید. دوم این‌كه نباید فراموش كرد حزب عدالت و توسعه و شخص رجب طیب اردوغان به عنوان حزب و دولت حاكم است و این مساله بی‌تاثیر بر فرایند كار نخواهد بود و باید یك مزیتی برای ریاست جمهور فعلی تركیه قلمداد كرد و سوم در یك بررسی از فضای سیاسی و اجتماعی این كشور می‌توان گفت مخالفان اردوغان در این دوره از انتخابات در بهترین وضعیت خود بودند. یعنی در 20 سال گذشته بر اولین بار است طیف‌هایی از مخالفان در یك مجمع جمع می‌شوند و با وجود اختلافات شدیدی كه دارند علیه یك نفر وارد یك تقابل سیاسی می‌شوند و این یك مزیتی برای گروه مخالفان است كه در دور دوم این موضوع و نحوه رایزنی ائتلاف شش گانه همچنین جریان‌های كردی كه از قلیچدار اوغلو حمایت كردند در نتایج دور دوم انتخابات تركیه تاثیرگذار است.

وی درباره میزان استقبال مردم تركیه از دور دوم انتخابات ریاست جمهوری تركیه تصریح كرد: حدود 11 درصد از واجدین شرایط در این انتخابات شركت نكردند و در عین حال 89 درصد از واجدین شرایط در انتخابات شركت كردند كه یك رقم بزرگی در سطح منطقه خاورمیانه و عرصه جهانی بود و به هر صورت این سوال مطرح می‌شود كه آیا این 11 درصد پای صندوق‌های رای بر می‌گردند. طبعا روند تبلیغات در دو هفته باقی مانده و برگه‌هایی كه نامزدهای انتخاباتی می‌توانند برای اقناع افكار عمومی ارائه بدهند بسیار تعیین كننده است.

كاكایی درباره تحلیل محتوای انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی تركیه گفت: آنچه كه مسلم است مردم تركیه خواهان تغییر در رویكردهای داخلی و خارجی هستند و به نظر می‌رسد این كشور در مسیر جدیدی حركت خواهند كرد فارغ از این‌كه كدام از دو نامزدها بر مسند ریاست جمهوری بنشینند اما اگر بر اساس نقش افراد در سیاست داخلی و خارجی تركیه بخواهیم بررسی كنیم طبعا نوع نگاه و اولویت‌های هر یك از نامزدها بر اصول و مبانی خاصی استوار است و اینجاست كه شكاف میان دو دیدگاه را می‌توان مورد سنجش و بررسی قرار داد.

وی درباره این‌كه نتایج انتخابات تركیه چه تاثیر می‌تواند در منطقه و سیاست خارجی این كشور در رابطه با ایران داشته باشند خاطرنشان كرد: تركیه یك بازیگر مهم در عرصه منطقه‌ای است و بی‌گمان نتایج انتخابات این كشور بر فرایندهای سیاسی در مناطق پیرامونی تاثیرگذار خواهد بود و می‌تواند در نوع تعامل یا سیاست‌های تقابلی كه تركیه بخواهد در محیط پیرامونی خود اتخاذ كند تعیین كننده باشد.

كاكایی تاكید كرد: بخشی از مناسبت‌های ایران و تركیه از اصول ثابت و پایداری پیروی می‌كند. به هر صورت پیشینه روابط تهران و آنكارا، اقتضای همسایگی و همچنین پیوندهایی كه وجود داشته پایه روابط ایران و تركیه را تشكیل می‌دهد و این مساله تحت الشعاع تغییر دولت‌ها قرار نمی‌گیرد و این اصول ثابت است. بررسی روابط این دو كشور در طول چهار دهه گذشته هم مبین همین موضوع است كه این اصول ثابت كاملا رعایت شده است اما در عین حال این‌كه چه شاخصی‌هایی ممكن است بر نوع رابطه یا بینش مقابل در عرصه سیاست خارجی تاثیر گذار باشد بر می‌گردد به اولویت‌ها و برنامه‌هایی كه نامزدها در انتخابات اعلام كردند.

این پژوهشگر حوزه تركیه تصریح كرد: این‌كه قلیچدار اوغلو اعلام كرده كه اگر پیروز انتخابات باشد سیاست خود را در مورد سوریه تغییر خواهد داد و در ظرف دو سال نیروهای این كشور را از سوریه خارج خواهد كرد و پناهجویان سوری را به كشورشان باز خواهد گرداند بخشی از آن ممكن است ناشی از تبلیغات انتخاباتی باشد اما در عرصه باید گفت حتی با پیروزی اردوغان هم تركیه سیاست خودشان را نسبت به سوریه تغییر خواهد داد. بدین معنا كه بحث از مذاكراتی میان دمشق و تركیه مطرح می‌شود و حتی گمانه زنی‌هایی هم درباره دیدار روسای جمهور دو كشور هم صورت گرفته اما این‌كه آیا تركیه بی‌قید و شرط از سوریه خارج خواهد شد پاسخ منفی است و چه هر كدام از دو نامزد رئیس جمهور تركیه شوند تا به سطحی از ضمانت مورد نظرشان در چارچوب ملاحظات امنیتی و سیاسی خود نرسند این اقدام را انجام نخواهند داد.