در سالهای اخیر عده ای سودجو با استفاده از تبلیغات انجام شده برای مصرف مشروبات الکلی در بین جوانان، فرصت سودجویی مالی را برای خودشان غنیمت شمرده و با تولید مشروبات الکلی دست ساز سعی در کسب سودهای کلان داشته و نمی دانند این اقداماتشان چه خطراتی را برای مصرف کنندگان دارد. هر از چند گاهی نیز در گوشه گوشه کشور شاهد اخباری از توزیع مشروبات الکی دست ساز تقلبی و مرگ جوانان هستیم. در آخرین حادثه که از اوایل امسال در استان البرز رخ داد، بیش از ۱۰ نفر جان خود را از دست دادند. تحقیقات پلیس با افزایش مراجعه کنندگان مسمومیت با مشروباتتقلبی به بیمارستان های کرج آغاز شد. بررسی های پلیس نشان می داد بیشتر آنها در عروسی یا مهمانی های شبانه به ویژه در شهرستان فردیس از مشروبات الکلی استفاده کرده و جان خود را از دست دادهاند. سرانجام بعد از یک ماه و مرگ حدود ۱۰نفر، عامل اصلی تولید مشروبات الکلی در مهرشهر شناسایی و مشخص شد از اراذل و اوباش معروف منطقه است. متهم اصلی دستگیر و دو همدستش که در کار توزیع مشروبات الکی بودند نیز بازداشت شدند. یکی از ساقیهای مشروبات الکلی در این باره گفت: الان سود برای خیلی از ساقیها مهمتر از جان مشتری است و با خرید شیشه مشروبات، الکلهای دستساز خطرناک را با سنگ داخل آن ریخته و با پلمپ دوباره به جای مشروب خارجی میفروشند. بعضیها هم برای فریب مشتری قرص دیازپام قاطی مشروب میکنند. متانول این مشروبات بالاست و اغلب باعث مسمومیت میشود. خیلی از مشتریها به دلیل اینکه پای خودشان گیر است، شکایت نمیکنند و اگر بمیرد، خانوادهاش پیگیری میکنند.
مرگهای پیاپی در رشت
رشت یکی از شهرهایی است که هر از چندگاهی ساقیان مرگ به سراغش رفته و اقدام به توزیع مشروبات الکلی در آنجا کرده و جان شهروندانش را به خطر میاندازند. اولین بار در تعطیلات نوروز سال ۸۸ بود که مشروبات الکلی دست ساز در رشت به صورت گسترده توزیع شد، بررسی های بیشتر نشان داد به علت توزیع مشروبات الکلی دست ساز ۱۰ نفر جان خود را از دست داده و ۱۷ نفر مسموم شده که تعداد زیادی از آنها دچار کوری شدند. عاملان توزیع این مشروبات سه ماه بعد دستگیر شدند. مهرماه سال گذشته بار دیگر توزیع مشروبات الکلی تقلبی در رشت آغاز شد. این بار ۱۸ نفر که اغلب در مهمانی شبانه مشروب مصرف کرده بودند مسموم شدند که سه نفر از آنها جانشان را از دست دادند و چند نفر دیگر نیز دچار نابینایی شدند.
خبرسازی هرمزگان
سال ۹۷ را بدون شک می توان سال توزیع مشروبات الکلی مرگبار در هرمزگان دانست. در اوایل مهرماه آن سال به یکباره حجم مراجعه مسموم شدگان به اورژانس های این شهر افزایش یافت. نکته نگران کننده این بود که مراجعه کنندگان ساعتی پس از بستری شدن جان خود را از دست داده یا با از دست دادن کلیه و بینایی روبهرو می شدند. در موج اول، ۱۵۰ نفر دچار مسمومیت با مشروبات الکلی تقلبی شدند که ۱۶ نفر کشته و بقیه دیالیزی و کور شدند. تحقیقات پلیس نشان می داد عامل اصلی توزیع مشروبات الکلی در داخل زندان بوده و از طریق یک زن و شوهر مشروبات را تهیه و توزیع می کرد که هر سه نفر تحت تعقیب قضایی قرار گرفتند. در اردیبهشت ماه سال گذشته هم توزیع مشروبات الکلی دست ساز خطرناک در هرمزگان باعث مرگ هشت نفر از مصرفکنندگان شد.
مشروب به جای دلستر
کرمان هم مانند بندرعباس یکی از شهرهایی است که دارای بیشترین پروندههای توزیع مشروبات الکلی تقلبی است. در یکی از حوادث رخ داده، با مرگ یک زوج جوان مشخص شد آنها به علت استفاده از مشروبات الکلی دست ساز جان خود را از دست دادهاند اما در بررسی از خانه انها فقط قوطی یک برند ماءالشعیر معروف به دست آمد. با تحقیقات بیشتر مشخص شد فردی در پوشش برند دلستر و ماءالشعیر معروفی مشروبات دستساز با الکل ۹۷ درصد را در سوپر مارکت های شهر توزیع کرده است. در حالیکه تحقیقات ادامه داشت، دو شهروند دیگر نیز جان خود را از دست دادند. بررسی های بیشتر نشان می داد تعدادی از شهروندان مسموم شده و از یک قدمی مرگ گریختهاند. بلافاصله تحقیقات بیشتر آغاز و عامل اصلی توزیع مشروبات که پسر جوانی بود دستگیر شد.در سال ۹۲ در حادثهای تلخ در شهرستان رفسنجان عدهای سودجو شروع به تولید مشروبات تقلبی با متانول کردند که ۳۰۰ نفر از جوانان این شهر مسموم شدند. تمامی مسموم شدگان زیر ۲۷ سال بودند که چهار نفر از آنها جان خود را از دست داده و دهها نفر با از دست دادن کلیه یا بینایی چشمان خود تا آخر عمر باید با مشکلات بسیاری زندگی کنند. در شهرستان سیرجان کرمان نیز مشروبات الکلی تقلبی ۷۸ نفر را مسموم کرد که از این تعداد سه نفر کشته شدند.
رقابت کرونا و مشروبات سمی
سال ۹۹ را میتوان مرگبارترین سال مصرف مشروبات الکلی تقلبی در ایران دانست. در این سال بسیاری با این توجیه که الکل باعث ضدعفونیکردن بدن شده و در برابر کرونا مقاومت ایجاد میکند، به سمت مصرف مشروبات الکلی تقلبی رفتند. در همین حین سودجویان نیز به سمت تولید مشروبات الکلی با الکل صنعتی رفتند. تنها در استان فارس پس از وقوع کرونا ۶۴۲نفر به علت مصرف مشروبات الکلی مسموم شدند که ۷۹نفر از آنها جانشان را از دست دادند. این افراد که عمدتا در شیراز بودند، قربانی تولیدکنندگان غیرمجاز شدند. چندی بعد پلیس فارس موفق شد 8نفر از عوامل تولیدکننده مشروب تقلبی را شناسایی و دستگیر کند. از این افراد ۵۰هزار لیتر مشروب آماده توزیع کشف شد که معلوم نبود با توزیع این میزان نوشیدنی الکلی تقلبی چه فاجعهای رخ میداد. در ایام کرونا پس از استان فارس، در آذربایجانغربی ۲۳۰نفر دچار مسمومیت با متانول شدند که ۲۰نفر آنها جانشان را از دست دادند. در استانقم هم چهار نفر دچار مسمومیت با الکل شدند که دو نفر از آنها فوت شدند. در حالیکه تعداد مرگ با مشروباتالکلی در حال افزایش از مرگومیر کرونا بود، با هشدارهای بسیار، جلوی مصرف مشروبات الکلی دستساز تقلبی گرفته شد.
عوارضی که باید جدی گرفت
بیمارستان لقمان حکیم تهران ،اولین جایی است که مسموم شدگان با الکل را به آنجا انتقال می دهند. رئیس بخش مسمومیتهای این بیمارستان چندی قبل با هشدار نسبت به مصرف مشروبات دستساز، درباره عوارض خطرناک مصرف این مشروبات الکلی، توضیح داد.
شاهین شادنیا درباره افزایش موارد مسمومیت با الکلهای سمی اظهار کرد: اغلب موارد، مسمومیتهایی است که به بهانه تفریح، اقدام به مصرف مشروبات دستساز و سمی کردهاند.الکلهایی که به صورت دستساز یا قاچاق وارد کشور میشود باعث بروز مسمومیتهای خطرناک میشوند. در کشور ما تولید و واردات مشروبات الکلی ممنوع است و مشروبات الکلی که به صورت قاچاق از سایر کشورها وارد می شود، حاوی الکل اتانول با غلظت های مختلف هستند. مصرف بیش از حد این مشروبات الکلی میتواند خطرناک باشد.
وی با بیان این موضوع که مشروبات الکلی که به صورت قاچاق وارد کشور یا به صورت غیرمجاز تهیه میشود خطرات جدی برای مصرفکننده به همراه دارد، ادامه داد: معمولا افراد سودجو در مراحل ساخت این مواد از الکلهای حاوی متانول و سمی استفاده میکنند و همین موضوع زمینهساز بروز مسمومیت شده است.ماده مشخصه در مشروبات «اتانول» است و به طور کلی مصرف بیشتر از حد مشروبات الکلی با نشانههایی همراه است. نداشتن تعادل، ناهماهنگی بین فعالیتهای عضلانی و مغزی، پرخاشگری، خواب آلودگی و یا افت قندخون از نشانههای مصرف مشروبات الکلی است.
رئیس بخش مسمومیتهای بیمارستان لقمان حکیم با تاکید بر این که الکلهای حاوی اتانول سریع علامت ایجاد می کنند و به محض مصرف، با با بالا رفتن الکل در خون علامتها سریع بروز پیدا میکند، بیان داشت: در مورد الکلهای سمی و غیر استاندارد مشکل اینجاست که این مواد سمی در فاز اولیه بعد از مصرف نشانه یا علامت خاصی ندارند، وقتی این مواد سمی وارد بدن می شوند، شروع به متابولیزه شدن میکنند.
شادنیا با اشاره به این که مصرف مواد الکلی سمی با درجاتی از اختلال بینایی همراه است، عنوان کرد: افرادی که تجربه مصرف این مواد را دارند معمولا بعد از چند ساعت به یکباره دچار تاری و یا سیاهی دید میشوند. نشانههایی مثل برفکی شدن دید و یا اصطلاحا مگسپراکنی و متاسفانه در شرایط وخیمتر شدن مسمومیت، کوری مطلق از مهمترین عارضههای مصرف مشروبات الکلی سمی و دستساز است. نکته مهم درباره الکلهای سمی این است که هر فردی که از این مشروبات استفاده کند دچار مسمومیت میشود بنابراین میزان مصرف در بروز نشانهها عامل تعیینکننده آسیب نیست، مصرف این مواد سمی در هر اندازهای خطرناک است.
تقلبیهای خطرناک
بسیاری از مشروبات الکلی موجود در بازار سیاه، تقلبی و حاوی مقادیر زیادی متانول است. پس از مصرف متانول ، نیم ساعت تا ۴ساعت زمان نیاز است تا مسمومیت ایجاد شود. فردی که دچار مسمومیت با الکل تقلبی شود با سردرد، حالت تهوع،خواب آلودگی، سرگیجه و درد شکمی روبهرو می شود. بسیاری به دلیل این که این دردها پس از ساعتی فروکش می کند از رفتن به نزد پزشک خودداری می کنند که اقدامی بسیار خطرناک است. افراد در صورتی که پس از مصرف مشروبات الکلی با این علائم روبهرو شدند باید به پزشک مراجعه کنند. پس از آن نیز دوره نهفته است که معمولا شش تا ۲۴ساعت و در بعضی مواقع تا ۷۲ ساعت به طول میانجامد. در دوره نهفته علایم چندانی وجود ندارد اما به سبب «اسیدوز متابولیک جبران نشده» علائم بعدی شامل عدم بینایی و همچنین تضعیف دستگاه عصبی مرکزی بروز میکند. علائم بینایی ناشی از مسمومیت با الکل متانول را تاری دید، تغییرات میدان بینایی، هراس از نور، اشکال در تطابق نور، دوبینی و حتی کوری کامل و دائمی و در مراحل بعدی نیز تضعیف دستگاه عصبی مرکزی بروز میکند. گاهی نیز مصرف این مواد بر روی کلیه ها تاثیر مستقیم گذاشته و علاوه بر اختلال در کار کلیه ها، منجر به از دست دادن آن شده و فرد مجبور به پیوند کلیه شده یا باید دیالیز انجام دهد.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد