بچههای حسینیه هنر مشهد که با نام تیم برنامه DBC شناخته میشوند، در آن زمان با دغدغه روشنگری در خصوص شگرد رسانههای معاند دست به تولید محتوا زدند و در فضای مجازی تولیدات خود را عرضه کردند که بهطور مشخص بنگاه رسانهای بیبیسی را هدف قرار داده بود. از تابستان سال ۱۴۰۱ که شبکه دو تصمیم گرفت آنتن روزهای جمعه را به دست تیم DBC بسپارد، تاکنون ۴۴ قسمت از این برنامه ساعت ۱۹ و ۵۰ دقیقه پخش شده است. فصل دوم آن هم تازه شروع شده و تا ایام محرم مهمان مخاطبان خواهد بود.
ناصر جوادی، نویسنده برنامه درباره نحوه انتخاب سوژههای خبری و تبدیل آن به نقیضه در برنامه گفت: فرآیند انتخاب سوژهمان به چند نکته بستگی دارد. سعی میکنیم برای هر قسمت از خبرهای روز استفاده کنیم. بهجز خبرهای جدید سراغ مناسبتهای تقویمی هم میرویم. به عنوان مثال، یکی از سوژههای این هفته نگاه دوباره به اتفاقات سال ۱۳۸۸ است.
جوادی ادامه داد: تا جایی که بتوانیم سعی میکنیم سوژههایی را انتخاب کنیم که مخاطب و مردم با آن ارتباط برقرار کرده است. یعنی سوژهها به اندازه کافی در جامعه چرخیده و مردم در جریانش باشند. با توجه به اینکه DBC نقیضه بخش خبری BBC است، اگر مردم در جریان اصل خبر و شیطنت BBC در وارونه جلوه دادن آن باشند، راحتتر متوجه شوخیهای مورد نظر ما میشوند.
در DBC کار تیمی پیش میرود
نویسنده این برنامه گفت: علاوه بر من که تقریبا تمام طول هفته در حال مطالعه اخبار و رصد بخشهای خبری BBC هستم، یک تیم سوژهیابی و ایدهپردازی داریم که در انتخاب سوژههای هر قسمت و رسیدن به زاویه ورود به من کمک میکند. در جلسه ایدهپردازی، با مرور سوژهها و زاویه ورود، روی آن بحث میکنیم و بعد دوباره نوبت من است تا با توجه به سوژههای منتخب متن قسمت بعدی را بنویسم.
از رد کردن ایده ترسی نداریم!
وی درباره سوژههای خبری که قابلیت پرداخت ندارد، توضیح داد: در جلسه هفتگی یا هنگام نوشتن متن اگر ببینیم ایدهای با منطق طنز و قالب برنامه یا جهانبینی کارشناس مربوط همخوانی ندارد، راحت کنارش میگذاریم. چون از ابتدا سعی کردیم در قالب طنز محتوای استاندارد و تمیزی به مخاطب بدهیم.
جوادی با بیان اینکه هر هفته حدود چهار تا شش سوژه اصلی را برای خبرهای گفتوگو محور و گزارشهای خبری انتخاب میکنیم، ادامه داد: حدود هفت تا هشت خبر هم برای سرخط اخبار و خبرهای کوتاه انتخاب میشود و سعی میکنیم از سوژههای روز هم در زیرنویس خبری که یکی از محبوبترین بخشهای برنامه است، استفاده کنیم.
از کنارهیچ خبری ساده نمیگذریم!
نویسنده برنامه DBC در پاسخ به این سوال که خبرهایی که برای سرخط خبرها انتخاب میشود، قابلیت پرداخت بیشتر را ندارد، گفت: نه لزوما، بخشی از اخبار که جای بسط و گسترش ندارد تا با آن شوخی شود یا کارشناس برنامه نمیتواند در مورد آن صحبت کند، در حد اخبار کوتاه و سرخط خبر به آن پرداخته میشود. این دو بخش در حد شوخیهای یک جملهای یا بازی با تیترها، اخبار را پردازش میکنیم که اتفاقا یکی از شگردهای BBC فارسی است.
وی درباره فراز و فرودهایی که در نگارش متن برنامه دیده میشود، خاطرنشان کرد: برای نخندیدن مخاطب عمدی در کار نیست زیرا کاری که مخاطب را نخنداند، طنز نیست. خنده در کنار نقد و تفکر از مولفههای لازم طنز است. معمولا اخبار و اتفاقاتی که در جامعه موج ایجاد کنند و اکثر مردم در جریان آن هستند وقتی سوژه ما میشوند، بازخورد بیشتری میگیرند. بعضی خبرها هم که نخبگانیتر است، برای ما اهمیت استراتژیک دارد و میخواهیم حتما به آن بپردازیم. گرچه این خبرها زیاد در جامعه پخش نشده و ممکن است بخشی از مخاطب متوجه سوژه و شوخیهایش نشوند.
جوادی درباره تاثیرگذاری برنامه DBC روی مخاطبان رسانههای فارسیزبان بهخصوص BBC فارسی گفت: ما از کسانی که بیننده برنامههای BBC بودند بازخوردهای زیادی گرفتیم. آنها خیلی راحت متوجه شوخیهای ما میشوند؛ این مخاطبان متوجه میشوند به چه چیزی کنایه میزنیم. این در نقیضه یک اصل مهم است که سراغ چیزی برویم و نقیضهاش کنیم که مخاطب در جریان اصلش باشد. به گفته وی، کار DBC ذرهبین گذاشتن روی پاشنه آشیلهای BBC است. BBC در بازی با کلمات و ادبیات، حرفهای عمل میکند. بزرگترین مزیت این رسانه هم ادبیاتش است. یعنی بهگونهای جای قاتل و مقتول را تغییر میدهد که مخاطب متوجه آن نمیشود.
DBC نقطهزنی میکند
محسن تقیزاده، کارگردان این برنامه درباره تفاوت DBC با برنامهها و آیتمهایی که با هدف زیر سوال بردن رسانههای فارسیزبان تولید شده است، گفت: معمولا تا پیش از DBC برنامههایی که در فضای نقد شبکههای ماهوارهای تولید میشدند، با رویکرد خنده گرفتن بیشتر از مخاطب بود. اما نقطه مزیت DBC نقطهزنی موضوعات است.
کارگردان DBC افزود: DBC در قالب طنز سعی دارد سواد رسانهای مخاطب را در تشخیص اخبار درست و نادرست بالا ببرد و به او در تحلیل درست و منطقی مسائلی که در فضای رسانهای تبدیل به اخبار مهم میشود، کمک کند. تقیزاده با بیان اینکه DBC با قالبی که رایج نبوده، سعی در بالا بردن سواد رسانه مخاطب دارد، افزود: یکی از رویکردهای این برنامه پرداختن به ترفندهای BBC است؛ اینکه این بنگاه رسانهای چه مدل خبریهایی را انتخاب میکند و با چه لحنی به آنها میپردازد. هرهفته همکاران DBC جلسه میگذارند و با رصد تمام اخبار، زاویه پرداخت رسانههای فارسیزبان را نسبت به مسائل رصد میکنند تا بتوانند با زاویه مناسب نقیضه اخبار را بسازند و تولید محتوای مناسب داشته باشند.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد