دارو هست اما در گمرک‌!

از سوی دیگر بحران دارو در حال سرایت به تجهیزات پزشکی است و حالا با گرانی و کمبود در این حوزه هم مواجه شده‌ایم؛ امری که می‌تواند عملکرد مراکز درمانی و فرآیند درمان بیماران در این مراکز را با اخلال جدی مواجه سازد. چالش همان چالش قدیمی است که کمبودهای دارویی در سال گذشته را هم موجب شده بود. سرنخ ماجرا به عملکرد بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه برای تخصیص ارز دارویی باز‌می‌گردد. خلاصه ماجرا این‌که رصد کیفیت و نتایج عملکرد دستگاه‌های اجرایی مسئول طی چندماه گذشته و گزارش‌های واصله از بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، بیانگر آن است که تا امروز، اقدامات موثر و پایداری برای رفع چالش‌های موجود در مسیر طرح «دارویار» و رفع کمبودهای دارویی در بازار انجام نشده و همچنین در کنار آن، کمبود تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی به یکی از زمینه‌های بروز بحران در حوزه بهداشت و درمان کشور تبدیل شده است.
حدود یک ماه پیش بود که جام‌جم در گزارشی تحت عنوان «‌دارو بر لبه بحران»‌ درباره احتمال وقوع دوباره بحران دارویی در کشور هشدار داد و در این گزارش به ریشه‌ها و راهکارهای حل این معضل پرداخت؛ گزارشی که البته با جوابیه‌هایی از سوی سازمان برنامه و بودجه و همچنین وزارت بهداشت همراه بود و در این جوابیه‌ها بر تلاش دولت برای مدیریت اوضاع تاکید شده بود. حالا اما رصد بازار دارویی و مراکز درمانی نشان می‌دهد اوضاع دارویی کشورها همچنان بر لبه بحران است و کمبودهای دارویی ادامه دارد. موضوعی که بهارستانی‌ها هم بر آن صحه می‌گذارند. حتی این وضعیت به تجهیزات پزشکی هم تسری پیدا کرده و طبق گزارش کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی، نگرانی‌ها در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی هنوز به قوت خود باقی است. سید‌علی فاطمی، نایب‌رئیس انجمن داروسازان ایران هم می‌گوید: «از داروهای ساده تا خیلی خاص کمیاب است.»
‌
کمبودهایی که پذیرفته نیست
«وقتی دقیقا می‌دانیم کی و کجا به چه دارویی نیاز داریم،‌ هیچ کمبودی در دارو پذیرفته نیست.» این جمله‌ای است که محمد‌باقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در رابطه با وضعیت دارویی کشور بیان کرد. از همه جالب‌تر این‌که به گفته رئیس مجلس در گمرک به حد کافی و حتی بیش از حد نیاز دارو دپو شده است و به‌دلیل عدم هماهنگی به دست مردم نمی‌رسد!
قالیباف در نشست علنی روز گذشته مجلس در پایان بررسی سومین گزارش کمیسیون بهداشت و درمان در مورد بررسی عملکرد دستگاه‌های اجرایی در دو حوزه واردات و ترخیص تجهیزات پزشکی و مدیریت بازار دارویی کشور گفت: «‌راهبری، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی مربوط به دارو با وزارت بهداشت و درمان است‌. طی این ۵۰-۴۰ سال گذشته داده‌هایی داریم که برای برنامه‌ریزی در حوزه دارو و مصرف دارو با توجه به جغرافیا و میزان مصرف آن از قبل قابل پیش‌بینی است و در شرایط کنونی می‌توانیم مصرف روزانه کشور را با توجه به وضعیت جغرافیایی و جمعیت پیش‌بینی کنیم، لذا پذیرفته نیست که بگوییم فلان دارو کم شد؛ بنابراین اگر مشکلی پیش می‌آید به سیستم مدیریتی مربوط می‌شود.»
از نگاه رئیس مجلس، نکته دوم در رابطه با بحث تأمین ارز و ریال دارو‌ست که باید مطابق با همان پیش‌بینی‌ها در قانون بودجه، دقیق انجام شود. وی تاکید کرد: «‌اهمیت دارو اگر از هدفمندی یارانه‌ها بیشتر نباشد، کمتر هم نیست لذا سازمان برنامه و بودجه با دقت این امور را انجام دهد. حتما ارز و ریال دارو طبق پیش‌بینی قانون بودجه باید دقیق پرداخت شود. حتما سازمان برنامه و بودجه این کار را باید با دقت انجام بدهد. واگذاری بودجه دارو در سه ماه گذشته ۲۵۰۰ میلیارد تومان بوده است در حالی‌که حداقل ماهانه باید حدود ۳۰۰۰ میلیارد تومان واگذار شود.» قالیباف در عین‌حال با اشاره به دپوی داروی کافی در گمرک گفت: «‌اکنون دارو به حد کافی و بیش از نیاز در پشت گمرک دپو شده و به‌دست مردم نرسیده است و این واقعا سزاوار نیست و حتما دوستان ما در وزارت صمت وظایفی دارند و باید بحث مربوط به نرخ گمرک و سود بازرگانی را وزارتخانه‌هایی همچون صمت و اقتصاد و دستگاه‌های دیگر به گمرک ابلاغ کنند تا گمرک بتواند این کار را انجام دهد. البته مسئولیت پیگیری با وزارت بهداشت است و ما هم حتما کمک خواهیم کرد که این کار انجام شود.» طبق تاکید رئیس مجلس، مالیات بر ارزش افزوده کالاهای اساسی، دارو و تجهیزات مصرفی پزشکی باید صفر باشد هرچند اکنون یک درصد است که حتما باید صفر شود.

تشکیل قرارگاه و دلخوشی به قول و قرارها
بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت هم که در این جلسه حضور داشت درباره اقدامات انجام شده این‌گونه توضیح داد: «زنجیره تهیه دارو فرآیندی است که در آن ارگان‌ها و سازمان‌های مختلف در آن مشارکت دارند و یکی از حلقه‌های آن زنجیر وزارت بهداشت است. در این فرآیند تهیه دارو، علاوه بر قوانین مصوب مجلس، سازمان‌های مختلف نیز دخیل هستند و ما برای این‌که بتوانیم هماهنگی بین‌دستگاهی داشته باشیم قرارگاه تدابیر ویژه دارویی را از ابتدا تشکیل دادیم و این قرارگاه به‌صورت مرتب جلسه دارد.» وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان این‌که یکی از مشکلات‌، بحث نقدینگی و تسهیلاتی است که باید به شرکت‌های دارویی با توجه به تغییر ارز ترجیحی به ارز نیمایی و افزایش نیاز آنها به نقدینگی پرداخت شود، تصریح کرد: «‌بانک مرکزی قول داده ۳۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات مربوط به شرکت‌های دارویی را پرداخت کند و با این اقدام می‌توانیم کارها را انجام دهیم.» عین‌اللهی با اشاره به این‌که پرداخت علی‌الحساب ماهانه یک‌دوازدهم اعتبارات دارویار مورد نیاز است تا معوقات دارویار پرداخت شود، افزود: «میزان اعتبار حوزه تجهیزات و دارو برای ما ۶۹ هزار میلیارد تومان مصوب شده در حالی‌که سال گذشته بودجه ما ۷۳ همت بود. برای جلوگیری از کمبودها احتیاج به ۱۰۵ همت داریم و به دنبال این هستیم در متمم بودجه سال‌جاری این ۶۹ همت را به ۱۰۵ همت افزایش دهیم.» حالا باید دید خروجی این جلسات و این گزارش‌ها برای مردم و بیماران چه خواهد داشت. آیا دارو و تجهیزات پزشکی از بحران خارج می‌شود یا همچنان باید بر لبه بحران حرکت کنیم.