فرهنگ ایرانی، نخ تسبیح وحدت اقوام

ضرورت همگرایی برای ایجاد اتحاد
هرچند اقوام مختلف در اقصی نقاط کشور به صورت پراکنده و بومی زندگی می‌کنند اما در نهایت همه هویت ایرانی دارند و باید شناخت این تفاوت‌های قومی و منطقه‌ای را به چشم یک فرصت نگاه کرد و از این ظرفیت‌ها برای پیشبرد اهداف ایران سربلند استفاده کرد تا براین اساس استقلال کشور حفظ شود و دست بیگانگان هم از تفرقه‌افکنی در میان مردم کوتاه شود.بر این اساس، علیرضا شریفی یزدی در گفت‌وگو با جام‌جم درباره ضرورت همگرایی اقوام در ایران می‌گوید: «کشوری مانند ایران که یک مجموعه موزائیک فرهنگی دارد و در حقیقت از اقوام، زبان و حتی مذهب و خرده‌فرهنگ‌های مختلف تشکیل شده، در طول تاریخ یک نخ تسبیح به نام فرهنگ ایرانی را همیشه با خود می‌کشیده‌است.»

فرهنگ ایرانی، نخ تسبیحی برای وحدت اقوام
این جامعه‌شناس می‌افزاید: «این فرهنگ ایرانی است که توانسته این اقوام را کنار هم نگه دارد. بسیاری از اقوام و حتی ملیت‌ها در طول تاریخ به دلیل کثرت قومیت‌های مختلف و اختلافاتی که وجود داشته، از بین رفتند اما کشور ایران، با توجه به اصل فرهنگ ایرانی، خوشبختانه توانسته این وحدت را به عنوان یک مرکز مهم تمدنی با سابقه چند هزار ساله اقوام مختلف حفظ کند.» وی ادامه می‌دهد: «مرزهای فرهنگی اقوام مختلف در ایران نه مرزهای سیاسی و جغرافیایی، همزیستی با یکدیگر و کنار آمدن با هم باوجود تفاوت‌ها را ایجاد کرده و مرکز ثقلی محسوب می‌شود که همه اینها را زیر یک چتر قرار داده‌است.»
شریفی یزدی با بیان این‌که در واقع بحث ضرورت همگرایی اقوام در مقوله انسجام اجتماعی قرار می‌گیرد، عنوان می‌کند: « اگر به عنوان یک کل یکپارچه و کشور مستقل به ایران نگاه کنیم، نیازمند این همگرایی هستیم.»

خرده فرهنگ‌ها باید تقویت شوند
این جامعه‌شناس ادامه می‌دهد: «باید در جهت تقویت خرده فرهنگ‌ها اقدام کنیم و این کاری است که در طول تاریخ با حضور و احترام به اقوام کرد، لر، ترک، بلوچ، ترکمن و فارس به خوبی انجام داده‌ایم و یک قدمت چندصد ساله در کشور را ایجاد کرده‌ایم.» شریفی یزدی می‌افزاید: «در واقع اگر همگرایی به معنای یک صدایی تعریف شود، دقیقا ضد استقلال است و در بلندمدت باعث ایجاد تفرقه می‌شود اما اگر منظور از همگرایی این است که ما در وهله اول به ویژگی‌ها و تفاوت‌های قومی، زبانی، مذهبی و فرهنگی احترام بگذاریم، می‌توانیم همه اقوام را در یک راستا حرکت دهیم که خروجی نهایی ایجاد وحدت، استقلال کشور و انسجام درونی است.»

صداهای مختلف به رسمیت شناخته شود
وی خاطرنشان می‌کند: «باید صداهای مختلف تفاوت‌های فرهنگی و قطب‌های هفتگانه فرهنگی به رسمیت شناخته شود، ضمن این‌که آنها در درون خودشان استقلال فرهنگی خود را داشته‌باشند تا این اقوام را در راستای سیاست‌های کلان کشور حرکت دهیم.»
این استاد دانشگاه عنوان می‌کند: «زبان و ادبیات فارسی نخ تسبیحی است که فرهنگ برخاسته از این زبان می‌تواند هویت‌ها را به یکدیگر متصل کند.»شریفی یزدی ادامه می‌دهد: « در گام اول باید از مسیر فارسیزاسیونکردن اقوام ایرانی خودداری کنیم، به طور مثال گاهی کلمات در زبان‌های اقوام گفته می‌شود که در فارسی معنای خود را از دست می‌دهد و باید به همان شیوه اقوام مورد استفاده قرار گیرد؛ چراکه وقتی این کلمات به صورت فارسی نوشته می‌شود، مردم احساس دوری می‌کنند و این باعث می‌شود قومیت‌های مختلف از یکدیگر فاصله گیرند و مسأله ایجاد می‌کند.»

احترام به زبان و فرهنگ بومی
این جامعه‌شناس معتقد است: «باید به زبان‌های بومی احترام بگذاریم یعنی آموزش و پرورش باید یاد بگیرد نه به عنوان آموزش به زبان محلی، بلکه به عنوان آموزش زبان محلی را مورد توجه قرار دهد. این غلط است که ریاضیات، علوم، فیزیک و شیمی را به زبان محلی آموزش داده شود اما می‌توان خواندن و نوشتن آن زبان محلی را به عنوان درس ۲ واحدی در دستور کار قرار داد تا مردم آن منطقه بیشتر با زبانی که صحبت می‌کنند، آشنا شوند.»وی عنوان می‌کند: « در این خصوص دو نوع همگرایی مکانیکی و دینامیکی وجود دارد که در نوع مکانیکی، به زور چیزهایی را تحمیل می‌شود و در همگرایی دینامیکی که اساس ماندگاری تمدن و فرهنگ ایرانی و همزیستی مسالمت‌آمیز است، پویایی وجود دارد و چیزی از بیرون تحمیل نمی‌شود.»
این جامعه‌شناس یادآور می‌شود: «هر سیاستی که برخلاف این تجربه چندهزار ساله در کشور بخواهد اجرا شود، بی‌شک در بلندمدت محکوم به شکست خواهدبود، به همین دلیل پیشنهاد این است که تفاوت‌های فرهنگی را دریابیم و روی آنها کار کنیم. اگر ما این کار را نکنیم، دشمن روی این کار مانور می‌دهد و از این فرصت استفاده می‌کند تا محتوای نامناسب خودشان را به مردم اقوام ارائه کنند؛ در حالی که اگر ما خودمان این موضوع را مدیریت کنیم، می‌توانیم روی محتوا هم مدیریتی مناسب داشته‌باشیم تا پیام‌های نامناسب در اختیار اذهان قرار نگیرد.»
وی خاطرنشان می‌کند: «اگر در موضوع قومیت‌ها به درستی عمل شود، انسجام درونی افزایش می‌یابد. به هر حال گسل قومی، مذهبی و زبانی در کشور وجود دارد و باید نظر مسئولان، سیاست‌گذاران و مدیران به این نکته جلب شود که بررسی موضوع همگرایی قومی در اولویت باشد و بررسی کارشناسی صورت گیرد که ما چگونه می‌توانیم این وحدت را که قرن‌ها حفظ شده، تداوم بخشیم و محکم‌تر کنیم.»