از سوی دیگر، اندیشکده موسوم به موسسه صلح آمریکا (USIP) در گزارشی به صادرات پهپاد ایران به سراسر جهان پرداخت و این طور روایت کرد که مدرکی جهت استفاده برون‌مرزی ایران از هواپیماهای بدون سرنشین تا اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی شناسایی نشده ولی پهپادهای ایران تا سال ۲۰۲۲ توانسته‌اند معادله راهبردی را در مناطق جنگی اروپا، آفریقا و آسیا تغییر دهند. همچنین این موسسه آمریکایی مدعی است که بزرگ‌ترین صادرات ایران مربوط به پهپادهای انتحاری شاهد-۱۳۶ و پهپاد مهاجر-۶ بود. در چهار دهه اخیر جمهوری اسلامی ایران با کنارگذاشتن روند سنتی خرید تسلیحات، استخدام مستشاران خارجی یا نمایش‌های تبلیغاتی در مانورهای بین‌المللی تمرکز خود را بر توسعه صنایع دفاعی، بومی‌سازی فناوری‌های مدرن، آموزش نیروهای متخصص و تولید داخلی تسلیحات راهبردی همچون موشک‌های بالستیک و انواع پهپادهای تهاجمی- شناسایی قرار داده است. البته همان طور که کارشناسان نظامی هم می‌گویند، اگر تهران تحریم نبود، امکان داشت به وارد کننده سلاح‌های خارجی بدل شود اما حالا کلیشه برعکس شده و این یعنی محدودیت در واردات انواع جنگ‌افزارهای آفندی- پدافندی سبب تولد و رشد صنعت نظامی ایران در منطقه غرب آسیا شده به طوری که نزدیک به ۳۵ کشور جهان از جمله چین در صف خرید پهپادهای ایرانی قرار دارند.
باشگاه کشورهای صادرکننده تسلیحات
پس از لغو تحریم تسلیحاتی ایران این فرصت برای وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح فراهم شد که به دور از حلقه تحریم‌‌ها با کشورهای مختلف جهان وارد مذاکره شود و اقدام به برنامه‌ریزی برای صادرات اسلحه کند. تهران در حالی به دنبال پیوستن به باشگاه کشورهای صادرکننده تسلیحات است که همسایه‌های جنوبی ایران جزو بزرگ‌ترین خریداران سلاح هستند؛ البته در گستره منطقه غرب آسیا، ترکیه به عنوان رقیب ایران در بازارهای منطقه‌ای شناخته می‌شود و پس از افزایش تبلیغات سیاسی-رسانه‌ای غرب در زمینه پهپادهای ایرانی، اکنون بیش از ۳۵ کشور جهان خواهان دریافت این سلاح کارآمد از تهران هستند. به عنوان نمونه، در ماه می ۲۰۲۲ ایران برای ساخت کارخانه تولید پهپاد «ابابیل ۲» به صورت رسمی قرارداد بست و صادرات محصولات نظامی را به تاجیکستان آغاز کرد. این اتفاق راهبردی و مهم پس از سفر سرلشکر باقری، رئیس ستادکل نیروهای مسلح به دوشنبه اتفاق افتاد و سبب شد دامنه نفوذ نظامی ایران تا شمال مرزهای افغانستان در آسیای مرکزی گسترش یابد.
محدودکردن تل آویو
اما بررسی وضعیت رژیم صهیونیستی هم در این زمینه جالب است. در سال‌های اخیر رژیم صهیونیستی با ارائه انواع تسلیحات نظامی به کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی سعی داشته در مرزهای شمالی ایران مستقر شود و به فعالیت‌های جاسوسی- خرابکارانه اقدام کند و در مقابل پیگیری این سیاست از سوی ایران در منطقه سبب ایجاد موازنه در برابر تل‌آویو شده و به تدریج دامنه بازیگری رژیم صهیونیستی را هم محدود کرده است. دیگر تحول در عرصه پهپادی مصاحبه الکساندر ووچیچ، رئیس‌جمهور صربستان درباره تجدید نظر این کشور برای خرید پهپاد از ترکیه بود. وی با تأکید بر فروش پهپادهای بیرقدار (بایراکتار) به کوزوو اعلام کرد بلگراد قصد دارد هزار فروند پهپاد از یکی دیگر از کشورهای غرب آسیا خریداری کند. انتشار این مصاحبه سبب شد کارشناسان، ایران را فروشنده احتمالی پهپاد به صربستان بدانند. سال گذشته میلادی هم برخی مقام‌های ارشد کشورمان از رایزنی برخی کشورها همچون ارمنستان و صربستان برای خرید پهپادهای ایرانی خبر داده بودند.
اجرای دیپلماسی نظامی
بنابراین اگر تا دیروز ایران بازیگر منطقه‌ای در زمینه تولید انواع موشک و پهپاد بود امروز دامنه تسلیحات ایرانی از مرزهای غرب آسیا فراتر رفته و کشورمان را به بازیگر مهم و تاثیرگذار در عرصه نظامی بدل کرده است.در چنین شرایطی تهران می‌تواند با دنبال‌کردن «دیپلماسی نظامی» اقدام به فروش انواع تسلیحات به کشورهای مختلف کند و دامنه نفوذ خود را در جهان، به‌ویژه قاره آفریقا و آمریکای لاتین گسترش دهد. شاید اگر قدرت تولید جنگ‌افزار و کارآمدی تسلیحات ایرانی به‌ویژه موشک‌های بالستیک و پهپاد نبود؛ رژیم صهیونیستی جرات جسارت به مراکز هسته‌ای و نظامی کشورمان را پیدا می کرد و حتی اجازه نمی‌داد تهران سطح غنی‌سازی اورانیوم را تا ۶۰ درصد افزایش دهد، اما اکنون این بازدارندگی تعیین‌کننده است. همچنین اگر موشک‌ها و پهپادهای ایران میزان قدرت و تاثیر خود را در جریان جنگ یمن به نمایش نگذاشته بودند، قطعا دستاوردهای بزرگ حوزه دیپلماسی مثل توافق پکن هم ایجاد نمی‌شد یا کشورهای عربی جهت ایجاد نیروی مشترک برای حفظ امنیت آب‌های شمال اقیانوس هند به سمت ایران ابراز تمایل نمی‌کردند. این پیشرفت نظامی و در عین حال اقتصادی‌بودن تسلیحات ایرانی سبب شده در چشم‌انداز آینده کشورمان سهم قابل قبولی در بازارهای نظامی جهان به دست آورد.
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
