بگوبخند ایرانی!

بیراه نیست اگر بگوییم یکی از جالب‌ترین این نوع برنامه‌ها، آثاری است که با حال و هوای کمدی باشد. این نوع برنامه‌ها مخاطبان را به‌وجد می‌‎آورد و با خود همراه می‌کند؛ چون فضای کمدی و تماشای رقابت در این عرصه به خودی خود جذاب است. «بگوبخند» که مدتی است از شبکه نسیم روی آنتن می‌رود، یکی از همین برنامه‌هاست و با حضور داوران که همه از چهره‌های حوزه کمدی هستند، توانسته در برقراری ارتباط با مخاطبان موفق عمل کند. نگاه‌های حرفه‌ای کسانی که در رشته‌های مختلف کمدی تجربه دارند و توانسته‌اند نامی به‌دست بیاورند یکی از ویژگی‌های این برنامه است که باعث می‌شود در فضای حرفه‌ای حوزه کمدی حرفی برای گفتن داشته باشد. در ادامه و در گفت‌وگو با تعدادی از دست‌اندرکاران از‌جمله شهاب عباسی (کارگردان)، شهرام شکیبا(داور)، عبدا... روا(مجری)، نعیمه نظام‌دوست (داور) و... نگاهی به این برنامه داشتیم.

خاطرتان باشد مسابقه استعدادیابی بگوبخند از اول فروردین تا چهارم فروردین به‌صورت ویژه با حضور هنرمندانی از‌جمله بهنام تشکر، یوسف صیادی، رضا شفیعی‌جم، امید جهان، جواد انصافی و... ساعت ۲۴ بامداد پخش شد و ادامه آن هم این روزها در قالب چهار مرحله و با حضور شرکت‌کنندگانی از سراسر کشور روی آنتن است. این برنامه به تهیه‌کنندگی مسعود شریعت‌نیا، کارگردانی شهاب عباسی و سیداحسان حسینی با اجرای عبدا... روا و داوری نعیمه نظام‌‌دوست، هومن‌برق‌نورد، بیژن بنفشه‌خواه و شهرام شکیبا در عرصه موسیقی، تئاتر، استندآپ و شعر روی آنتن رفته‌است.
مدتی پیش بود که محسن برمهانی، معاون سیما هم با حضور در پشت‌صحنه بگوبخند همراه با تعدادی از مدیران شبکه همچون محمدرضا خوشرو (رئیس شبکه نسیم) نگاهی به این برنامه داشت. وی گفت: «این برنامه توانسته به سهم خود به یکی از نیازها و انتظارات مخاطب از سیما که همان تولیدات طنز است، پاسخ مناسب دهد و برای دقایقی در طول شب، اوقات شادی را برای بینندگان رقم بزند. این برنامه در رشته‌های مختلفی همچون شعرخوانی، نمایش، استندآپ و‌... طراحی و بسط یافته و این حجم متنوع با این مقیاس ارزشمند است.» همان‌طور که برمهانی در سخنانش اشاره کرد و پیش از این هم گفته شد ژانر کمدی پاسخگوی یکی از نیازهای اساسی مخاطبان یعنی سرگرمی و در عین حال بیان نقدها و حرف‌های اساسی در لفافه است؛ به همین دلیل پرورش نیروهای موثر و کارآمد برای فعالیت در این ژانر و زیرشاخه‌های آن اهمیت بسیاری دارد. با این دیدگاه، بگوبخند این روزها وظیفه‌ای مهم را بر‌عهده دارد که در دراز‌مدت می‌تواند آورده خوبی در حوزه نیروهای انسانی داشته باشد و در عین‌حال با اظهارنظرهای کارشناسان در برنامه، تماشاگران حرفه‌ای را هم در این حیطه تربیت کند که فقط در پی خندیدن نیستند و با دیدی موشکافانه‌تر به هر امر سمعی‌و بصری توجه می‌کنند.
خوشرو هم در این بازدید که مدتی پیش از گروه تولید و داوران بگوبخند داشت، بیان کرد: «چنین مسابقاتی به‌دلیل انتخاب موقعیت درست و خنده‌ گرفتن از مخاطب برای نفرات شرکت‌کننده سخت است و با کمک داوران و راهنمایی‌های مفید می‌توانند موقعیت بهجت‌آوری را ایجاد کنند تا بتوانند دیده شوند. همچنین افرادی که از دور مسابقه خارج می‌شوند باید بدانند رفتن به منزله برگشت با اراده‌ای جدید است که بتوانند خودشان را بهتر از قبل نشان دهند. این شبکه از افرادی که در مسابقه شرکت کرده و توانسته‌اند عنوان نفرات برتر را کسب کنند، برای برنامه‌های تولیدی آتی خود استفاده خواهد کرد.»
یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت یک برنامه استعدادیابی این است که به معنای واقعی بتواند استعدادهای یافته شده را به کار گیرد و از آنان در فضایی مناسب بهره ببرد تا این استعدادها به اصطلاح از دست نروند. این سخنان مدیر شبکه هم نشان از این دارد که دنبال به کارگیری این نیروها هستند و آنها رها نمی‌شوند. داوران این برنامه هم در بازدیدی که به آن اشاره کردیم در گفت‌وگو با مدیران شبکه نسیم تصریح کردند شرکت‌کنندگان زیادی برای حضور در این برنامه از اقصی ‌نقاط کشور اعلام آمادگی کرده‌اند. در دوره‌های بعدی و گذراندن دوره مقدماتی شاهد رقابت بهتری از این فصل خواهیم بود و افرادی روی صحنه خواهند آمد که در فرمت‌های مختلف نمایشی فعالیت داشته و صرفا شامل گونه استندآپ کمدی نخواهد بود. با توجه به این اظهارات به نظر می‌رسد در صورت ادامه‌دار شدن برنامه شاهد هر چه بیشتر رونق گرفتن آن خواهیم بود.

ما گل‌مان را زده‌ایم
شهاب عباسی اصولا دغدغه کمدی و طنز دارد و تا امروز کارگردانی مجموعه‌های طنز بسیاری را برعهده داشته است. با او درباره برنامه «بگوبخند» گفت‌وگو کردیم. وی هم در این مصاحبه به بهره بردن از استعدادهای تازه اشاره می‌کند و در مورد ویژگی‌های این برنامه به جام‌جم می‌گوید: من از همان ابتدا دغدغه ساخت آثار کمدی را داشتم و این دغدغه را در مجموعه‌های نمایشی که نوشته و کارگردانی کرده‌ام هم پیش از بگوبخند داشتم. ضمن این‌که من همیشه در هر کاری که می‌سازم حداقل یکی دو چهره کمدی و طنز را معرفی می‌کنم. در این برنامه هم هدف ما معرفی چهره‌های جدید در حوزه طنز و بدون واسطه است.وی ادامه می‌دهد: ما به واسطه این برنامه با گروه‌های مستعدی آشنا شدیم که متاسفانه فرصت حضور آنها در برنامه فراهم نشد. یعنی پس از پخش برنامه با پیام‌های بسیاری از این افراد مواجه شدم. بنابراین در صورت تداوم این برنامه ما همچنان می‌توانیم استعدادهای خوبی را در این حوزه معرفی کنیم. البته استقبال از این برنامه بسیار خوب بوده و خروجی‌های خوبی هم داشته که من به شخصه از این خروجی راضی هستم. امیدوارم این برنامه تداوم داشته باشد تا بتوانیم چهره‌های مستعد بسیاری را به حوزه طنز معرفی کنیم. حال چه کارگردان آن من باشم و چه نباشم.
عباسی همچنین می‌افزاید: به تعبیری می‌توانم بگویم ما گل‌مان را زدیم. چون یک کار با آبرو و تمیز ارائه دادیم و شبکه و داورها هم از حضور چهره‌های مستعد در برنامه راضی بودند. ضمن این‌که اگر شرایط کار به گونه ای باشد که من بتوانم باز هم مجموعه‌های نمایشی کمدی بسازم، حتما از حضور این چهره‌ها در آثارم استفاده خواهم کرد. جالب است بدانید من چهره‌ها و استعدادهایی در این برنامه دیدم که شاید به دلایلی هر کدام نتوانستند به بخش فینال برسند و داورها آنها را رد کردند، اما من کارشان را دوست داشتم و قطعا در کارهایی که بسازم از حضور آنها استفاده خواهم کرد. به هر حال این برنامه متعلق به آنهاست و کسانی که استعداد این کار را دارند می‌توانند در این برنامه خودشان را محک بزنند. این برنامه می‌تواند فرصت خوبی برای افرادی باشد که شرایط برایشان مهیا نبوده و یا این‌که سال‌هاست فعالیت می‌کنند، اما هنوز دیده نشده اند.
کارگردان مجموعه «افسانه هزارپایان» در بخش دیگری از این گفت‌و‌گو درباره انتخاب داوران هم بیان می‌کند: پیشنهاد اولیه انتخاب این افراد را من دادم. به واسطه این‌که سال‌ها با این عزیزان کار کرده بودم و می‌دانستم چه خروجی‌ای خواهد داشت. اما در نهایت با خرد جمعی این انتخاب‌ها صورت گرفت. مثلا خانم نظام‌دوست را به دلیل انرژی‌ای که دارد می‌خواستم در این برنامه حضور داشته باشد. البته دانش و سواد این کار را هم دارد و بسیار موشکافانه قضاوت می‌کند اما احساساتش، انرژی خوبی که دارد و با تماشاچی همسو شدن‌هایش را بسیار مناسب این برنامه دیدم. در کنارش هومن برق‌نورد وزنه‌کار ماست، بسیار تخصصی نگاه می‌کند و نگاه ویژه‌تری به بچه‌های تئاتر دارد. همان‌طور که شهرام شکیبا این نگاه ویژه را به بچه‌های شعر دارد. بیژن بنفشه‌خواه هم جزو یکی از بهترین‌های حوزه کمدی است که در آثار بسیاری هم حضور داشته است. در این بین عبدا... روا هم بسیار مجری باهوش و در کار خود بسیار حرفه‌ای است و بداهه‌های خوبی دارد که چون خودش شاعر است، در آن بخش خیلی به ما کمک کرد. می‌توانم بگویم مجری و داورهای‌مان جانانه در خدمت کار بودند و در پشت صحنه به بچه‌ها کمک می‌کردند.
وی در پایان هم در پاسخ به این سؤال که خروجی چنین برنامه‌هایی تا چه حد می‌تواند برای فضای کمدی و طنز تلویزیون اتفاق خوبی باشد هم می‌گوید: من فکر می‌کنم صددرصد چنین برنامه‌هایی می‌تواند اتفاقات خوبی را در حوزه کمدی و طنز رقم بزند. البته به این شرط که از آنها استفاده شود و فقط معرفی نشود. در این زمینه می‌توانم مثالی بزنم. مثلا در بحث فوتبال نوجوانان و جوانان یک سری استعدادهای فوق‌العاده داریم که یکباره ناپدید شده و تمام می‌شود. بنابراین اگر برنامه و مجموعه کمدی ساخته نشود که از این افراد نمی‌توان استفاده کرد. به نظرم بهتر است آثار کمدی بسیاری در تلویزیون ساخته شود تا چنین چهره‌هایی در آن دیده شوند. به هر حال نسل ما دیگر جوان نیست، به بازنشستگی نزدیک می‌شود و نیاز است که چهره‌های جوان و جدید در این حوزه فعالیت کنند و دیده شوند. به نظرم ما به کارهای کمدی بیشتری در این شرایط نیاز داریم. چون کمدی مثل مسکن است. بنابراین اگر آثار کمدی بسیاری در تلویزیون ساخته شود، قطعا می‌توان چهره‌های مستعد بسیاری را که خروجی چنین برنامه‌هایی هستند، در این آثار استفاده کرد.

دخل و تصرفی در داوری ندارم
عبدا... روا، اجرای «بگو بخند» را بر‌عهده دارد و می‌کوشد با نوع اجرایی که دارد و شوخی‌هایی که با داورها و شرکت‌کننده‌ها می‌کند، فضای مفرحی را در برنامه ایجاد کند. وی که پیش از این هم مجری برنامه «زمانی برای خندیدن» در چنین حوزه‌ای بود، درباره ویژگی‌های این برنامه و تفاوتش با برنامه استعدادیابی قبلی به جام‌جم می‌گوید: سازندگان و تصمیم گیرندگان این برنامه از همان ابتدا روی کیفیت برنامه تاکید داشتند. از طرفی مدیران شبکه به‌صورت مستقیم روی برنامه نظارت داشتند. به همین دلیل فکر می‌کنم این برنامه به اهدافی که داشت، رسید.
وی ادامه می‌دهد: همین که همه افراد از هر جایی می‌توانستند در این برنامه امکان حضور یابند و در رشته‌های مختلفی با هم به رقابت بپردازند، جزو ویژگی‌های این برنامه است. افرادی هم که به‌عنوان گروه داوری انتخاب شده بودند به‌نظرم خیلی متنوع و مکمل همدیگر بودند.
روا همچنین درباره شوخی‌هایی که در زمینه داوری دارد و تاثیری که روی قضاوت داوران می‌گذارد هم بیان می‌کند: تا جایی که امکان داشت، دست مرا باز گذاشته بودند تا در زمینه شعر که علاقه خودم هست هر کمکی از دستم برمی‌آمد، انجام بدهم. البته دلم می‌خواست همه خاطره خوبی از حضور در این برنامه داشته باشند. وگرنه قضاوت به‌عهده داورها بود و من دخل و تصرفی در این زمینه نداشتم.
وی می‌گوید: اغلب افرادی که در این رقابت حضور داشتند، آدم‌های حرفه‌ای بودند و برای بیشتر دیده شدن وارد این برنامه شدند. این برنامه در این زمینه خیلی به آنها کمک کرد و حتی در همین زمانی که برنامه پخش می‌شود، آنها توانستند دیده و وارد برنامه‌های دیگر شوند. بنابراین چنین برنامه‌ای می‌تواند تاثیرگذار باشد.

تا محرم هستیم
برنامه بگوبخند هر هفته سه‌شنبه تا جمعه ساعت ۲۰ روی آنتن شبکه نسیم می‌رود. پیش از این هم روح‌ا... رجبی، مشاور شبکه نسیم در گفت‌وگو با جام‌جم درباره تفاوت این برنامه با آثار استعدادیابی بیان کرد: بگوبخند برنامه‌ استعدادیابی در حوزه طنز است. کمدین‌های متفاوت از جاهای مختلف آثار خود را به نمایش می‌گذارند و با همدیگر رقابت می‌کنند. تفاوت ما برنامه‌های مشابه مثل عصر جدید، خنداننده‌شو و زمانی برای خندیدن در تمرکزمان روی حوزه طنز است اما فقط به استندآپ کمدی نمی‌پردازیم؛ کمدی ایستاده، تئاتر، شعر طنز، کمدی نشسته (ویژه معلولان)، نمایش عروسکی، پانتومیم، صداگذاری و... را داریم که برنامه را به‌ویژه از خنداننده‌شو متمایز می‌کند. تعداد شرکت‌کنندگان هم خیلی زیاد است. در مرحله اول مسابقه بین ۸۰ گروه برگزار شد. حدود ۴۰ نفر انتخاب شدند و به مرحله ورود به استودیو رسیدند. در نهایت و در مراحل بعدی به پنج تا هفت نفر می‌رسیم. سه قسمت اول به صورت مقدمه در شب‌های عید روی آنتن رفت و این روزها برنامه در قالب ۳۲ قسمت تا فرارسیدن محرم پخش می‌شود. از بوشهر، خوزستان تا اصفهان، یزد، مشهد، تهران و... شرکت‌کننده داریم. یکی از ویژگی‌های برنامه استفاده از رده‌های سنی مختلف است. ما در این برنامه شرکت‌کننده ۱۰‌ساله داشتیم تا سنین بالاتر. به طور کلی محدودیت سنی نداریم. ما حتی کمدی نشسته داریم که معلولان در آن شرکت کردند و برخلاف محدودیتی که دارند بسیار جذاب ظاهر شدند و توانستند مخاطبان را بخندانند. در مرحله مقدماتی ۸۰ گروه شرکت کردند. حدود ۴۰ نفر وارد مرحله دوم شدند که در این بخش در داوری سختگیری بیشتری وجود دارد. حدود ۲۰ نفر وارد مرحله نیمه‌نهایی می‌شوند. پس از مسابقه دادن در این مرحله حدود پنج تا هفت نفر انتخاب می‌شوند که در مجموع رتبه یک تا هفت ایران مشخص می‌شود. وی با اشاره به تماشاگران حاضر در استودیو هم گفت: انتخاب با داوران است، در رای‌گیری تماشاگران درگیر نیستند، ولی بعضی موقع‌ها ممکن است نظرشان روی داوری اثر بگذارد.

داور سختگیری نیستم
شهرام شکیبا یکی از داوران این مسابقه است. وی در گفت‌و‌گو با جام‌جم و در‌خصوص این‌که چقدر سعی می‌کند در قضاوت، نگاه پدرانه داشته باشد یا از منظر استاد، شرکت‌کننده‌ها را قضاوت می‌کند، می‌گوید: رأی‌هایی که من می‌دهم فقط برای شعر طنز نیست و به همه شرکت‌کننده‌هاست. اما به‌طور مشخص درباره شعرایی که شرکت کرده‌اند، می‌توانم بگویم واقعیت این است که من خیلی سخت نمی‌گیرم. به‌دلیل این‌که اینجا خیلی تخصصی به شعر نگاه نمی‌کنیم.
وی ادامه می‌دهد: ما در برنامه‌ای مثل «قند‌پهلو» کاملا نگاه‌مان به شعر تخصصی و فضای برنامه‌ها با هم خیلی متفاوت بود. اما در این برنامه خیلی راحت‌تر داوری می‌کنیم.
شکیبا همچنین درباره این‌که حضور جوانان را در حوزه شعر طنز چگونه می‌بیند هم بیان می‌کند: انصافا خیلی خوب هستند. در واقع شرکت‌کننده‌های این برنامه برآیند شعر طنز ایران که نیستند. اما با این‌حال جوانان در این حوزه خیلی خوب کار می‌کنند.
وی همچنین در پاسخ به این سؤال که چنین برنامه‌هایی چقدر می‌تواند فرصت خوبی برای جوانانی باشد که در این زمینه مستعد هستند هم عنوان می‌کند: قطعا تلویزیون و برنامه‌هایی از این دست می‌تواند تاثیرگذار باشد. تا چند سال قبل جایی برای عرضه استعدادها در تلویزیون نداشتیم؛ استعدادهایی که در عرصه شکوفا شدن هستند. یعنی جایی که هر‌کسی بتواند از هر نقطه‌ای از ایران در این برنامه شرکت کند، وجود نداشت و از این نظر چنین برنامه‌هایی کار مهمی انجام می‌دهند.

میز داوری و اجرا زیر ذره‌بین

یکی از ویژگی‌های برنامه بگوبخند ترکیب درست داوران و اجراست که سازندگان برنامه سعی کردند با انتخاب درست، ایده‌های مختلف را در این برنامه استعدادیابی اجرایی کنند که در این نوشتار حضور آنها و کارهای‌شان را مرور کردیم.

شهرام شکیبا
این هنرمند که تصویرش به عنوان مجری برای‌مان آشناتر است، نویسندگی را انتخاب همیشگی خود می‌داند. این هنرمند تا به امروز اجرای برنامه‌های مختلفی را به عهده داشته، حتی در اعیاد هم اجرای ویژه‌برنامه‌ها را در دست داشته، البته شهرت شکیبا در میان مخاطبان بیشتر به خاطر شعر است و حضور او در ترکیب داوران اتفاق خوبی است، زیرا بخشی از استعدادیابی این برنامه به اشعار طنز برمی‌گردد که حضور او در میان داوران غنیمت است. او اجرای برنامه‌هایی همچون قند پهلو را هم برعهده داشته‌است. شکیبا در بازیگری هم دستی بر آتش دارد و از سریال‌های او می‌توان به باخانمان اشاره کرد.

هومن برق‌نورد
این هنرمند در چهل و یکمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای فیلم «سینما متروپل» را کسب کرد. اگر نگاهی به کارنامه این هنرمند داشته باشیم، متوجه خواهیم شد که او تجربه بازی در آثار متفاوت را در کارنامه هنری‌اش دارد. او جزو هنرمندانی است که هم تجربه نقش‌های جدی را داشته و هم طنز. در ابتدا کارهایش در تلویزیون با نقش‌های جدی شروع شد اما بعد از مدتی تصمیم گرفت که ژانر جدیدی برای کارهایش شروع کند، به همین دلیل وارد طنز شد. زیرخاکی۳ آخرین کار او در تلویزیون بود. نگاه او در بگوبخند منجر به کشف استعدادهای جدید شده‌است.

نعیمه نظام‌دوست
جزو هنرمندان مهربان و مردمی است و مردم با او و کارهایش خاطرات بسیار زیادی دارند. وقتی او در برنامه‌ای حاضر می‌شود، سعی می‌کند خودش باشد، نه این‌که رفتارهای اغراق‌آمیز داشته باشد. به همین دلیل این موضوع باعث شده شخصیت‌ وی برای مردم قابل باور باشد. این هنرمند هم در تیم داوری بگوبخند حضور دارد. آخرین کار او در تلویزیون فصل دوم سریال چشم‌بندی است که در این سریال نقشش را با چاشنی طنز بازی کرده‌است. حضور نظام‌دوست در ترکیب داوری بگوبخند باعث شده تا از نگاه خودش استعدادها را شناسایی کند.

بیژن بنفشه‌خواه
او پیرو راه پدر و عموی خود وارد عرصه بازیگری شد. بنفشه‌خواه هم جزو هنرمندانی است که تا به امروز نقش‌های مختلفی را بازی کرده‌است. برایش فرقی ندارد نقشش جدی باشد یا طنز، بلکه می‌خواهد کارهایش را درست انجام بدهد. او به تازگی وارد عرصه اجرا هم شده و اجرای برنامه پنج‌ستاره را برای شبکه پنج بر عهده دارد. حضور او در ترکیب داوران برنامه بگوبخند حال و هوای خاصی به برنامه داده و استعدادهایی متناسب با نگاه خود در دنیای طنز انتخاب کرده‌است.