چشم انداز تجارت ۵میلیارد دلاری

آفریقا قاره فرصت‌هاست و در سال‌های اخیر، اقتصاد آفریقایی در مدار رشد قرار گرفته و مورد توجه بسیاری از کشورهای دنیاست. باتوجه به نگاه راهبردی مشترک میان ایران و آفریقا و وجود اشتراکات فرهنگی، این امیدواری وجود دارد بتوان با این‌گونه سفرها، شاهد گسترش همکاری‌ها بود. موقعیت راهبردی آفریقا، مواد معدنی فراوان، زمین‌های کشاورزی حاصلخیز، جمعیت زیاد مسلمانان و جذابیت‌های اقتصادی از مزیت‌های این قاره برای فعالیت ایران به‌شمار می‌رود.سرمایه‌گذاری و مشارکت عمیق‌تر در آفریقا نه‌تنها محبوبیت و اعتبار جمهوری اسلامی را افزایش می‌دهد، بلکه با دور زدن تحریم‌های اقتصادی منافع اقتصادی ایران را به عنوان بازاری برای صادرات حفظ می‌کند. آفریقا به دلیل منابع غنی و موقعیت راهبردی آن که میان آسیا، اروپا و آمریکاست، برای خیلی از قدرت‌های دنیا قاره مهمی به‌شمار می‌رود. در حال حاضر آمریکا مشوق‌های خوبی برای صاحبان صنایع خود در آفریقا گذاشته که در آنجا سرمایه‌گذاری کنند یا چین حضور گسترده‌ای در آنجا دارد و هند به صورت سنتی در آنجا فعالیت می‌کند.صادرات ترکیه به آفریقا در سه سال از سه میلیارد به بیش از ۲۰ میلیارد دلار رسیده است. امارات میانگین ۱۰ تا ۱۲ میلیارد دلار در سال به آفریقا صادرات انجام می‌دهد اما کشورمان با این‌که از دهه ۷۰ سیاست اعلام‌شده‌اش حضور در آفریقا بوده و اقداماتی نظیر حمایت‌های غذایی، دارویی و درمانی انجام داده یا اشتراکاتی با آفریقایی‌ها داشته، هیچ‌گاه در زمینه تجارت در این قاره موفق نبوده است؛ با اینکه مردمان این قاره نگاه خیلی مثبتی به ایران دارند.
در مصالح ساختمانی، شیرآلات، فولاد، آهن، مشتقات نفتی، مواد غذایی، صنایع الکترونیکی و محصولاتی با کیفیت خوب می‌توان تولید کرد و بازار خوبی نیز در آنجا برای این محصولات وجود دارد. هم‌اکنون بیشترین صادرات‌مان به آفریقا، مشتقات نفتی و پتروشیمی است. تا سال ۱۳۹۹ سطح تجارت غیرنفتی خود را به ۶۰۰ میلیون دلار رساندیم؛ در سال ۱۴۰۰ با روی کار آمدن دولت سیزدهم و با اراده‌ای که دستگاه دیپلماسی در تعامل با همه کشورهای دنیا دارد، این میزان تقریبا دو برابر شد، یعنی تجارت ما به یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار رسید که از این میزان ۶۰ میلیون دلار واردات از ۵۰ کشور آفریقایی و مابقی صادرات به کشورهای آفریقایی بود.
در زمینه حمل و نقل هوایی یکی از شرکت‌های داخلی اعلام آمادگی کرد و اکنون برای برخی مسیرها برای جابه‌جایی بار و مسافر از ایران به کشورهای آفریقایی در حال گرفتن مجوز است تا هزینه تردد تجار و کالا کاهش یابد. کشتیرانی جمهوری اسلامی نیز برای برخی مسیرها در حال جابه‌جایی کالاست، ولی نسبت به تجارت ما با آفریقا همچنان کافی نیست.
حجم تجارت خارجی قاره آفریقا در سال گذشته ۱۱۰۰ میلیارد دلار و سهم ما فقط یک میلیارد دلار بوده که این نزدیک به یک‌هزارم کل تجارت این قاره به‌شمار می‌رود. طبق مساحت و منابع غنی ایران، حجم تجارت کشورمان با آفریقا باید بیش از ۸۰ میلیارد دلار باشد. اگر موانع تجارت برطرف شود، با برنامه دوساله می‌توان پنج میلیارد دلار به این قاره تجارت داشت و در بلندمدت نیز آن را به ۱۰ میلیارد دلار رساند.تانزانیا در صنعت برق در سیستان و بلوچستان و کنیا نیز در بنادر و صنعت چای کشورمان سرمایه‌گذاری کرده است که این مراودات، باعث پویایی اقتصادمان می‌شود. همچنین بخشی از نیازهای کشور را می‌توان از این منطقه تأمین کرد.