هرمزگان-جام جم انلاین-حوزه مسئولیت های اجتماعی به معنای تعهد سازمان ها به احترام و حفظ استانداردهای اخالقی، حقوق انسانی و زیست محیطی در سال های اخیر به میزان زیادی دچار تغییر در گفتمان و رویک ردهای عملی شده است.
احسان رسولی معاون بهره برداری صبا فولاد خلیج فارس در مقاله ای با موضوع اثر مسئولیت اجتماعی در افزایش ارزش داراییهای نامشهودِ شرکت های پیشران صنعتی اورده است:
این تغییر به دلیل آگاهی و توجه بیشتر جامعه به حقوق مردم و مسئولیت های اجتماعی شرکت های بزرگ اقتصادی است.
مسئولیت اجتماعی در شرکت های صنعتی پیشران ممکن است به شکل فعالیت هایی مانند حمایت از جوامع محلی، کاهش تاثیرات محیط زیستی، ایجاد شرایط کار منصفانه و ارائه محصوالت و خدمات پایدار به مشتریان نمایان شود.
مطالعات مختلف نشان می دهد، هرگاه بنگاه ها در مسیر ارائه کمک و حمایت به جامعه نقش آفرینی کرده اند، جامعه نیز شرایط الزم برای کسب بازده بیشتر و توسعه و پیشرفت واحدهای اقتصادی را فراهم می آورد.
در دنیای کسب و کار امروز، مسئولیت اجتماعی سازمانها به عنوان یک عامل کلیدی شناخته میشود که عالوه بر تأثیر مستقیم این مسئولیت در جامعه، به طور مستقیم تأثیرات زیادی بر روی ارزش داراییهای نامشهود سازمانها دارد و برعکس نیز؛ افزایش دارایی های نامشهود می تواند توانایی شرکت در انجام مسئولیت های اجتماعی را افزایش دهد.
در ادامه به بررسی دالیل و آثار مسئولیت اجتماعی در افزایش ارزش داراییهای نامشهود سازمانی میپردازیم.
ولی پیش از آن تعریفی داشته باشیم از دارایی های نامشهود:دارایی های نامشهود به دارایی هایی اطالق می شود که ارزش آن ها قابل سنجش و اندازه گیری مستقیم نیست و در ترازنامه یا گزارش مالی شرکت به صورت مادی قابل مشاهده نیستند.
این دارایی ها معموال از منابع نیروی انسانی، سرمایه فکری، برندهای تجاری، روابط مشتریان، مجوزها و حقوق مالکیت فکری و دانش فنی تشکیل می شوند.
دارایی های نامشهود در بسیاری از صنایع و سازمان ها ارزش زیادی دارند و می توانند به عنوان منابع برتر و فاکتورهای مهم در افزایش قدرت رقابتی و ارزش سازمان شاخته شوند. دارایی های نامشهود شامل عناصر زیر می شوند: سرمایهی انسانی: سرمایهی انسانی شامل مهارتها، تجربیات، دانش و تواناییهای کارکنان یک سازمان است. این دارایی نامشهود مربوط به قدرت و توانمندی کارکنان برای ایجاد ارزش افزوده و انجام وظایف و فعالیتهای مختلف در سازمان است.
مثالی از سرمایهی انسانی میتواند مهارتهای تخصصی کارکنان، تجربیاتشان در صنعت، خالقیت و نوآوری آنها باشد.
رابطه با مشتری: رابطه با مشتری شامل اعتماد، رضایت و وفاداری مشتریان به بنگاه است. این دارایی نامشهود نشانگر استقالل بنگاه از مشتریان و پشتوانهای برای جذب و نگهداری مشتریان است.
به عنوان مثال، اعتمادی که مشتریان در برندی مانند شرکت اپل دارند و وفاداری آنها به محصوالت این شرکت میتواند مثالی از دارایی نامشهود رابطه با مشتری باشد. این روابط می توانند به صورت نامشهود اما ارزشمندی باشند و در بهبود بازدهی سازمان تاثیر گذار باشند.
شهرت برند: شهرت برند معموالً از نتایج فعالیتها و رفتارهای بنگاه نسبت به مشتریان، جامعه و بازار ناشی میشود. این دارایی نامشهود نمایانگر شناخت، ارزش و تصویری است که افراد و جوامع از برند بنگاه دارند که سازمان را از رقبا تمایز می دهد و ارزش و قدرت رقابتی آن را افزایش می دهد.
برندهای مشهوری مانند کوکاکوال یا مایکروسافت میتوانند مثالهایی از دارایی نامشهود شهرت برند باشند.
مالکیت فکری: شامل حقوق مالکیت فکری مانند برندها، اختراعات، حقوق تجاری و اخالقی، نمایندگی ها، عالئم تجاری، نرم افزارها و دانش فنی است که به سازمان اجازه می دهد از آن ها بهره برداری کند و توسعه دهد.
دانش سازمانی: شامل دانش، تجربیات، مهارت ها و فرایندهای ذاتی سازمان است که به صورت نیازها، پروتکل ها، مستندات، الگوها و سیستم ها قابل شناسایی است. این دانش سازمانی می تواند سبب افزایش تولید و کارآمدی سازمان شود و به عنوان یک دارایی نامشهود محسوب می شود.
روابط نامشهود: شامل روابطی است که سازمان ها با سایر ذی نفعان خود ایجاد می کند، مانند روابط با جوامع محلی، سازمان های غیر انتفاعی، دولت، رسانه ها و سایر ارگان ها.
این روابط می توانند منجر به دستیابی به منافع سازمان در زمینه های مانند تامین منابع؛ حمایت سیاسی و ایجاد مزیت رقابتی شوند.
مسئولیتهای اجتماعی بنگاهها نیز به مجموعهای از تعهدات و وظایفی اشاره دارد که بنگاه در قبال جامعه و محیط اطراف خود دارد.
بنگاهها با تولید و ارائه محصوالت و خدمات، ایجاد اشتغال، پرداخت مالیات، رعایت حقوق کارگران، حفظ محیط زیست و مشارکت در فعالیتهای اجتماعی و خیریه به تحقق این مسئولیتهامیپردازند.
همچنین، برخی بنگاهها مسئولیت اجتماعی را به صورت داوطلبانه به عنوان بخشی از استراتژی کسب و کار خود در نظر میگیرند و به مواردی مانند حمایت از جوانان، توسعهی منطقهای، ارتقاء سطح زندگی جامعههای محلی و مساعدت در بروز رویدادهای طبیعی میپردازند.
بنگاه های بزرگ و پیشران کشور همواره در تالشند میان دغدغه های اقتصادی، اجتماعی و محیط زیست خود نوعی تعادل و توازن برقرار سازند و مسئولیت خود را جدی تر دنبال کنند. آنها به این اصل کلیدی و مهم واقفند ک ه حرکت و سرمایه گذاری در حوزه مسئولیت اجتماعی از یکسو باعث بهبود عملکرد مالی صنایع و تقویت ذی نفعان می شود و از سوی دیگر، در شکلی پایدار به تقویت و تعال ی جامعه کمك خواهد کرد.
در این میان، شرکت های بزرگ صنعتی در استان همواره به عنوان شهروند شرکتی مسئولیت پذیر نسبت به نیازهای اجتماع و محیط زیست پیرامون خود دغدغه مند بوده و در راستای تحقق مسئولیت اجتماعی خود اقدامات ارزشمندی انجام داده اند.
توجه به حوزه مسئولیت اجتماعی که نمود عینی خود را در اقدامات خیرخواهانه، کمک به همنوع و احساس مسئولیت نسبت به اجتماع و حفظ محیط زیست متبلور می سازد، همواره در کشور ما از جایگاه واالیی برخوردار بوده و در فعالیتهای مسئوالنه بنگاههای اقتصادی نیز مورد توجه قرار گرفته است.
مسئولیتهای اجتماعی بنگاهها و ارزش داراییهای نامشهود به طور مستقیم با یکدیگر در ارتباط هستند.
رعایت و تحقق مسئولیتهای اجتماعی توسط بنگاهها، به طور کلی میتواند به افزایش ارزش داراییهای نامشهود منجر شود.
به دلیل این که داراییهای نامشهود در تعادل معنوی، فرهنگی، اجتماعی و زیستمحیطی شکل میگیرند، توجه به جوانب اجتماعی و زیستمحیطی کسب و کار میتواند بهبود عملک رد و موفقیت آن را تسهیل کند.
در زیر چند نقطه را بررسی خواهیم کرد که نشان میدهد چگونه رعایت مسئولیتهای اجتماعی میتواند به افزایش ارزش داراییهای نامشهود کمک کند:
توسعه سرمایه های انسانی: سرمایهی انسانی، شامل مهارتها، تجربیات و دانش کارکنان است. بنگاههایی که به توسعه سرمایهی انسانی میپردازند و به کارمندان فرصتهای آموزشی و رشد حرفهای ارائه میدهند، معموالً به استخدام و نگهداری استعدادهای برتر و بهبود عملکرد کسب و کار خود کمک میکنند.
در نتیجه، ارزش سرمایهی انسانی سازمان افزایش مییابد.
شرکت هایی که به مسئولیت اجتماعی توجه می کنند و ارزش دارایی های نامشهود خود را افزایش می دهند، به عنوان مکان های کاری جذاب تر برای استخدام و حفظ استعداد شناخته می شوند.
کارکنان امروز، بیش از گذشته به مسائل اجتماعی و محیط زیستی حساس هستند و به دنبال کارفرمایانی هستند که به ارزش های مشترک اهمیت می دهند. شرکت هایی که به مسئولیت اجتماعی توجه می کنند و ارزش دارایی های نامشهود خود را افزایش می دهند، می توانند استخدام، جذب و حفظ استعدادها را بهبود بخشند.
تقویت رابطه با مشتریان: بنگاهها که به رعایت ارزشهای اخالقی، حقوق مشتریان، رضایت مشتری و ارائه محصوالت و خدمات با کیفیت تمرکز میکنند، اعتماد مشتریان را جلب میکنند.
این اعتماد میتواند به افزایش محبوبیت برند، جلب مشتریان جدید و حفظ مشتریان قبلی منجر شود. مشتریان به دنبال خرید محصوالت و خدمات از شرکت هایی هستند که ارزش اجتماعی و اخالقی را رعایت می کنند. همچنین مشتریان از تعامل با شرکت هایی که به محیط زیست و بهداشت عمومی توجه می کنند، رضایت بیشتری می برند.
بنابراین مسئولیت اجتماعی و افزایش ارزش دارایی نامشهود می تواند به افزایش فروش و ارضای نیازهای مشتریان کمک کند.
ارتقا سرمایهی فکری و دانشفنی: با تمرکز بر مسئولیت اجتماعی، سازمانها تمایل دارند به توسعه و مدیریت دانش داخلی خود بپردازند.
این فرایند شامل جمعآوری، ایجاد و انتقال دانش در سازمان است و میتواند به نوآوری و بهبود فرآیندها و محصوالت سازمان کمک کند.
تقویت سرمایهی فکری و دانشفنی سازمان میتواند به افزایش ارزش دارایی نامشهود سازمانی منجر شود.
سرمایهی اجتماعی و رابط استراتژیك: با انجام مسئولیت اجتماعی، سازمانها اغلب ارتباطات مثبت و روابط استراتژیک با جوامع محلی، سایر شرکا و نهادهای دولتی را تقویت میکنند.
این روابط میتوانند فرصتهای جدید کسب و کار، همکاریهای مستدام و بهبود آرمانهای مشترک را به همراه داشته باشند.
این اقدامات میتوانند به افزایش ارزش سرمایهی اجتماعی و ارزش دارایی نامشهود مرتبط با روابط استراتژیک منجر شوند.
افزایش شهرت برند: سازمانها که فعالیتهای مسئولیت اجتماعی را به خوبی انجام میدهند، شهرت برند قویتری در بازار خواهند داشت. این شهرت برند میتواند بهبود نام و شناخت برند، اعتبار و اعتماد مشتریان و حفظ بازاریابی مثبت را به همراه داشته باشد.
ارتباط مثبت بین شرکت و مشتریان و همچنین تصویر مثبت در عموم جامعه به افزایش ارزش دارایی نامشهود شهرت برند منجر
میشود.
ارتباط با سرمایه گذاران: شرکت ها که ارزش دارایی های نامشهود خود را افزایش می دهند و به مسئولیت های اجتماعی توجه می کنند، معموال توانایی جذب سرمایه گذاران را بهبود می بخشند. سرمایه گذاران، به ویژه سرمایه گذاران مسئولیت اجتماعی پذیر، تمایل دارند در شرکت هایی سرمایه گذاری کنند که ارزش های اجتماعی و محیط زیستی را رعایت می کنند و عملکردهای مالی پایداری دارند.
بنابراین، افزایش ارزش دارایی های نامشهود و توجه به مسئولیت اجتماعی می تواند به جذب سرمایه گذاران بیشتر و حفظ سهامداران فعلی کمک کند.
با توجه به موارد فوق، رعایت مسئولیتهای اجتماعی نه تنها تأثیر بسزایی بر جوامع و محیط زیست دارد، بلکه میتواند بهبود سازمانی، تقویت رابطه با مشتریان، افزایش شهرت برند، ارتقا سرمایه های انسانی و فکری، سودآوری بیشتر، افزایش رضایت مشتریان و تقویت رابطه با سایر ذینفعان را به همراه داشته باشد.
این عوامل به طور کلی میتوانند به افزایش ارزش داراییهای نامشهود کمک کرده و رقابتپذیری بنگاه را بهبود بخشند. و همچنین نشان می دهد که تمرکز بر مسئولیت اجتماعی میتواند به صورت یک عامل استراتژیک، بهبود عملکرد و رشد پایدار سازمان را تسهیل کند. 
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
