از اواسط دهه ۸۰ گاهی خبر وقوع پدیده ریزگردها آن هم در حد محدود در مناطق غر بی و جنوبغرب کشور به گوش میرسید. اما دهه ۹۰ بازی تغییر کرد و نه تنها این بحث خاتمه نیافت بلکه هر سال بر شدت آن افزوده شد. کمکم از بیماران تنفسی و قلبی خواسته میشد از خانه خارج نشوند و با اضافه شدن تعطیلی مدارس به خاطر وقوع گردوغبار شدید، در بعضی روزها شهرها هم کرکره خود را پایین میکشیدند. آمار مراجعه به مراکز درمانی به شدت بالا رفت و ریزگردها به هیولایی مهار نشدنی تبدیل شد که زندگی را به چالش میکشید. از هشت کانون بزرگ گردوخاک به وسعت حدود ۲۷۰ میلیون هکتار در اطراف ایران، پنج کانون در کشورهای همسایه و غیرهمسایه حاشیه خلیجفارس قرار دارند. بر همین اساس و با توجه به اینکه بیشترین پدیدههای گردوخاک در کشورهای عراق و سوریه رخ میدهد و استان خوزستان و برخی نواحی غربی کشور از آنها تأثیر میپذیرند، تصمیم بر این شد کارگروه تخصصی ملی با رویکرد نحوه همکاری با این کشورها برگزار شود.
دبیر کارگروه کاهش آلودگی هوای کشور میگوید: «یک برنامه عمل منطقهای و همچنین دو برنامه عمل زیرمنطقهای برای مدیریت کانونهای گردوخاک در خارج از مرزهای کشور تهیه شدهاست و بر اساس آن اقداماتی صورت گرفته و از طریق کشورهای همسایه با وزارت خارجه به اشتراک گذاشته شدهاست.»
چند روزی است که وضعیت هوای اصفهان به شدت خراب است و به گفته مسئول امور کنترل کیفیت هوا در معاونت حمل و نقل شهرداری ، شاخص کیفی هوای این کلانشهر بر اساس دادههای ۱۶ ایستگاه سنجش فعال با میانگین ۱۵۸ در وضعیت ناسالم برای عموم شهروندان ثبت شدهاست.
جمشید لقایی با بیان اینکه آلاینده غالب هوای این کلانشهر ذرات معلق ۱۰ میکرون بوده که شاخص آن برابر ۲۵۲ و در وضعیت بسیار ناسالم است، ادامه داد: «میزان آلاینده ذرات معلق ۵/۲ میکرون هوا نیز برابر ۱۷۸ و در وضعیت ناسالم برای تمام ساکنان این منطقه است.»
در شرق ایران هم خراسان رضوی از حمله ریزگردها در امان نبوده و چند روزی را با شرایط سخت تجربه کرد.
رضا اسماعیلی، رئیس مرکز پایش آلایندههای زیستمحیطی شهرداری مشهد با بیان اینکه خشکسالی گسترده امسال، تودههای گرد و خاک جنوب و جنوبغرب خراسان را به مشهد آوردهاست، گفته: «گردوخاک گسترده آسمان مشهد را در برگرفته و شاخص لحظهای کیفیت هوا ۱۸۸ و در وضعیت ناسالم برای همه افراد است.»
رئیس اورژانس پیشبیمارستانی و مدیریت حوادث دانشگاه علومپزشکی مشهد نیز با بیان اینکه این مرکز برای ارائه خدمت سریع به بیماران قلبی و تنفسی در حالت آمادهباش است، گفت: «به افراد سالم نیز در زمان خروج ضروری از منزل نیز توصیه بر استفاده از دو ماسک استاندارد یا فیلتردار داریم تا گرفتار آلودگی هوا نشوند. همچنین از باز کردن در و پنجرهها و روشن کردن کولر که موجب ورود هوای آلوده به داخل منزل میشود، خودداری شود.»