خوشبختانه با همت متخصصان ایرانی چند سالی است که کشور ما هم در زمینه دانش فنی ساخت و استفاده از این تجهیزات، توانمند شده است. شرکت دانشبنیان بهیار صنعتسپاهان از شرکتهایی است که توانسته با ساخت دستگاه شتابدهنده خطی بخشی از نیاز کشور به این ابزار مهم درمان سرطان را پاسخ دهد.در گفتوگو با مهندس نوید نجاتبخش، مدیرعامل این شرکت دانشبنیان، داستان ساخت این دستگاه را جویا شدهایم و کاربردهایش را بررسی کردهایم.
همگام شدن با روشهای نوین جهانی برای درمان و کنترل سرطان نیازمند بهرهمندی از دانش فنی ساخت تجهیزاتی مثل شتابدهنده خطی پزشکی است. دستگاهی که با کمک پرتو، تومور سرطانی را بمباران و به بهبود بیمار کمک میکند. در حقیقت این دستگاه پرتو ایکس یا الکترون با انرژی بسیار بالا را به ناحیهای از تومور بیمار میتاباند تا بافت درگیر سرطان از بین برود و کمترین آسیب به بافت سالم اطرف تومور وارد شود. دستگاه شتابدهنده خطی قادر به درمان تمام تومورها در بافتهای مختلف بدن است و همین نکته باعث میشود در دنیای امروز کاربردهای زیادی داشته باشد.
مدیرعامل شرکت بهیار صنعت سپاهان و فارغالتحصیل رشته الکترونیک دانشگاه صنعتی اصفهان معتقد است اولین جرقههای ساخت تجهیزات پزشکی ایرانی با ایده ساخت برانکارد بیمارستانی در ذهنش شکل گرفت. ورود نوید نجاتبخش به واحد تاسیسات پزشکی بیمارستان سیدالشهدا(ع) اصفهان باعث شد با تجهیزات پزشکی مختلف آشنا شود و کار با آنها و تعمیرشان را یاد بگیرد. او درباره ایده اولیه ساخت شتابدهنده خطی میگوید: «همانجا با دستگاه شتابدهنده خطی آشنا شدم و کمکم توانستم مهارت تعمیر آن را فرابگیرم. از سال ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۳ روی این دستگاه و ویژگیهای آن تسلط پیدا کردم. آن زمان این دستگاهها از کشورهایی مثل آلمان، آمریکا و لهستان به ایران وارد میشد و فکر کردم چرا خودمان این دستگاه را در ایران نسازیم؟» او و ۳۰نفر از همکارانش در نهایت سال۹۱ با ایده ساخت این دستگاه به شهرک علمی ــ تحقیقاتی اصفهان وارد شدند و توانستند در سولهای اجارهای با گردش مالی ۶۰میلیون تومان کارشان را آغاز کنند. مدیرعامل این شرکت میگوید: «همه به ما میگفتند فکر میکنید چون چند دستگاه پزشکی ساختهاید، شتابدهنده هم میتوانید بسازید؟ این پیچیدهترین دستگاه پزشکی جهان است و کلاس خطر آن بسیار بالاست، شما نمیتوانید. اما با تلاش فراوان توانستیم دستگاه را با سطح بومیسازی ۹۵درصد در داخل کشور بسازیم و در سال۹۸ مجوزهای مورد نیاز آن را از وزارت بهداشت و سازمان انرژی اتمی دریافت کردیم.»
دستگاههای شتابدهنده خطی متناسب با سازوکاری که دارند بسیار متنوع هستند. نجاتبخش درباره تولید انواع مختلف دستگاه میگوید: «شرکت ما ظرفیت مورد نیاز برای تولید تعداد بیشتر دستگاه را دارد اما برای این کار به حمایت دولت و مدیریت واردات نیاز داریم. متاسفانه هنوز هم نمونههای خارجی هممدل با شتابدهنده خطی شرکت ما با ارز دولتی وارد کشور میشوند درحالیکه ما هم دانش بومی و هم توان ساخت ۹۵درصد قطعات را داریم.» او با اشاره به اهمیت این دستگاه در بیمارستانهای کشور میگوید: «بیمار مبتلا به سرطان را نمیشود در بین مراکز درمانی بهراحتی جابهجا کرد برای همین نیاز است بسیاری از بیمارستانهای کشور به شتابدهنده خطی مجهز شوند. براساس آمار منتشرشده در سازمان جهانی بهداشت به ازای هر یکمیلیون نفر جمعیت باید دستکم سه دستگاه شتابدهنده خطی وجود داشته باشد. این درحالیاست که کشور ما با حدود ۸۵میلیون نفر جمعیت، فقط ۱۴۰دستگاه فعال دارد.» نکته قابل توجه اینجاست که بسیاری از این دستگاهها فرسوده شده و نیاز به تعویض دارند و چه بهتر با نمونههای ساخت داخل جایگزین شوند که خدمات پس از فروش هم دارند.
شتابدهندههای بهیار صنعت سپاهان اکنون در دو بیمارستان اصفهان و یکی از بیمارستانهای تبریز فعال است و بهزودی شتابدهندهای در بیمارستان یزد هم نصب و راهاندازی خواهد شد. توسعه تجهیزات پزشکی بومی از مهمترین برنامههای شرکت بهیار صنعت سپاهان است. این توسعه هم میتواند تجهیز بیمارستانهای کشور به شتابدهنده خطی باشد و هم میتواند به شکل صادرات انجام شود. به گفته مدیرعامل این شرکت دانشبنیان، مذاکرات اولیه برای صادرات به کشور اندونزی انجام شده است و آمادگی لازم برای انتقال فناوری به کشورهای مختلف هم وجود دارد.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
ابراهیم قاسمپور در گفتوگو با جامجم مطرح کرد؛
ضرورت اصلاح سهمیههای کنکور در گفتوگوی «جامجم»با دبیر کمیسیون آموزش دیدبان شفافیت و عدالت