حفظ غرور ملی بعد از تحمل دو قرن شکست و ناکامی 

دستاورد‌های دوران دفاع مقدس تنها به پیروزی در جنگ هشت ساله منتهی نمی‌شود بلکه افزایش غرور ملی، ترویج روحیه خودباوری، خوداتکایی و همچنین تکیه بر سرمایه ملی از دیگر آثار دوران جنگ تحمیلی بود و نتایج آن تاکنون ادامه دارد. سیده انوشه میرمرعشی پژوهشگر تاریخ معاصر در گفتگو با جام‌جم آنلاین بر این نکته تاکید کرد با توجه به اعمال سیاست تحریمی از سوی آمریکا و ملت ایران در رویارویی با دشمن متجاوز چاره‌ای جز خودباوری و خوداتکایی برای دفاع از خودمان نداشت.

این راوی دوران دفاع مقدس با بیان اینکه یکی از یکی از مهمترین دستاورد‌های دوران دفاع مقدس بحث خودباوری است که باعث ایجاد اعتماد به نفس بین جوانان بود خاطرنشان کرد: ما بعد از فتح لانه جاسوسی با پدیده تحریم مواجه بودیم. البته اسناد و مدارکی هم در دسترس است که آمریکایی‌ها قبل از فتح لانه هم در پی اعمال فشار و تحریم علیه جمهوری اسلامی ایران بودند، اما به هر حال تحریم‌ها به طور رسمی بعد از این رخداد آغاز شد و ما از آن مقطع به بعد باید به تنهایی مشکلاتمان را برطرف می‌کردیم.

 

وی ادامه داد: مساله استقلال و خودکفایی یکی از اهداف انقلاب اسلامی و از آرمان‌های اصلی امام خمینی بوده است. از این رو ما باید عزممان را جزم می‌کردیم و با خلا‌ها و مشکلات روبرو می‌شدیم. از سویی دیگر موضوع محاصره اقتصادی و تحریم باعث شد که این موضوع تجلی ویژه‌ای در بین عرصه‌های دیگر انقلاب اسلامی پیدا کند، چون از این پس قرار بود معضلات کشور با اندیشه و ابتکار و سازندگی برطرف شود.  

این پژوهشگر تاریخ معاصر با بیان اینکه ما در طول دوران دفاع مقدس با جلوه‌های نابی از خودباوری مواجه بودیم تاکید کرد: شاید به عنوان نمونه می‌توان به موضوع سنگر در هشت سال جنگ تحمیلی اشاره کرد. به فیلم‌های جنگ‌های کلاسیک و جنگ‌های جهانی اول و دوم که نگاه می‌کنیم طبعا ایجاد سنگر در برابر شلیک دشمن تا حدودی به ذهن آشنا است، اما ابتکاری که ما برای ساخت سنگر و خاکریز به کار بردیم متفاوت با نمونه‌های مشابه بود. ایجاد خاکریز با بولدوز از ابتکارات شهید طرحچی بود که با مشورت با سردار شهید باقری این طرح تکمیل شد و بعد‌ها وارد دائره المعارف‌های نظامی جهان شد و به صورت پایه‌ای برای محفوظ ماندن نیرو‌ها در جنگ درآمد. از همین ابتکار به ظاهر ساده تا دستاورد‌هایی که به لحاظ دفاعی در طول دوران جنگ تحمیلی از جمله تولید سلاح کسب کردیم می‌توان دریافت که با توجه به فشار‌های دشمن ما چاره‌ای جز خودباوری و خوداتکایی برای دفاع از خودمان نداشتیم.

این راوی دوران دفاع مقدس نحوه مدیریت و اداره جنگ یکی از جلوه‌های مهم عرصه مدیریت جهادی دانست و تاکید کرد: بررسی تحولات و روند اتفاقات در دوران دفاع مقدس حاکی از آن است که نوع رویکرد‌های ما در جبهه‌ها و عملیات‌ها بیش از انکه از سنت جنگ‌های کلاسیک بهره ببرد ناشی از مدیریت جهادی بود و همین مساله از عوامل اصلی تغییر دهنده استراتژی و سرنوشت جنگ به شمار می‌رود.  

میرمرعشی خاطرنشان کرد: قاعدتا بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و بروز مسائلی مثل کودتا‌ها و شکاف‌هایی که در ارتش ایجاد شده بود و موضوع منافقین و ضد انقلاب ها، کشور آنقدر درگیر مشکلات بود که بعد از وقوع جنگ ما امکان اداره نبرد و دفاع را به صورت کلاسیک نداشتیم، چون عراق، ارتشی منظم و تا بن دندان مسلح داشت و نیرو‌های رزمی ما هم سامان مناسبی به خود نگرفته بود، اما روحیه و تفکر جهادی باعث شد که آن خلا‌ها به لحاظ نظامی پر شود و اگر این مدیریت ایثارگرانه و جهادی ادامه پیدا نمی‌کرد ما در انتهای جنگ نمی‌توانستیم به پیروزی برسیم.  

وی با بیان اینکه از جمله ویژگی‌های مهم دوران دفاع مقدس تحمیل شکست بر دشمن متجاوز و تا دندان مسلح بود گفت: در طول دویست سال قبل از شروع جنگ تحمیلی ما سابقه پیروزی در نبرد‌های میان ایران و دیگر کشور‌ها را نداشتیم، اما حاصل جنگ هشت ساله ما پیروزی در برابر دشمن بود و طبعا این مساله باعث افزایش غرور ملی شد.

میرمرعشی تاکید کرد: پیروزی ایران در دوران دفاع مقدس تنها دستاوردی بود که بعد از سال‌ها کشورمان بدون از دست دادن حتی یک وجب از خاک خود بدست آورد و عزت و غرورمان را حفظ کردیم.  

این پژوهشگر تاریخ معاصر با بیان اینکه بعد از گذشت سال‌های پس از جنگ همچنان این غرور و عزت ملی حفظ شده گفت: در طول دوران هشت سال دفاع مقدس، تبلیغات دشمن به سمت و سوی دیگری حرکت می‌کرد. آن‌ها شبهات زیادی وارد می‌کردند و حتی از سوی آن‌ها جمهوری اسلامی متهم به شروع کردن جنگ بود و بهانه اولیه برای تجاوز عراق به ایران ناشی از القائات جمهوری اسلامی بود و علاوه بر این، موضوع ادامه جنگ بعد از فتح خرمشهر هم یکی دیگر از شبهاتی بود که از سوی معاندان و دشمنان انقلاب مطرح می‌شد و آن‌ها مدعی بودند که بواسطه اصرار ایران بر ادامه جنگ خون بسیاری از جوانان ریخته شده است. رسانه‌های تبلیغی آن‌ها مثل بی بی سی وکیهان لندن و شب نامه‌های منافقین و متاسفانه در داخل از سوی کسانی مثل آیت الله منتظری بعضا حرف‌های منافقین را تکرار می‌کردند بار‌ها این شبهات مطرح می‌شد.  

 

میرمرعشی ادامه داد: وقتی ما در دل یک واقعه هستیم بسیار ضرورت دارد که حقایق را ببینیم و گول جنگ تبلیغاتی دشمن را نخوریم و دچار اشتباه محاسباتی نشویم. اکنون که بیش از سه دهه از آن رخداد مهم می‌گذرد کاملا قابل درک است که ایستادگی و مقاومت و ایثارگری‌ها باعث افزایش غرور ملی ما شده و حالا جمهوری اسلامی قدرتمندانه در عرصه‌های داخلی و بین المللی به نقش آفرینی می‌پردازد.

 این راوی دوران دفاع مقدس با اشاره به تکاپویی که از سوی برخی از جریان‌های معاند از جمله پهلوی ستایان و جریان‌های رسانه‌ای منتسب به اپوزیسیون برای زیرسوال بردن دستاورد‌های دوره جنگ تحمیلی خاطرنشان کرد: هر جایی که صبحت حق هست قاعدتا باطل به دنبال مخدوش کردن واقعیت است و این مساله هم اتفاق عجیبی نیست و در تمام تاریخ انبیا و معصومین (ع) ما با چنین پدیده‌ای مواجه ایم و ردپای آن به وضوح در تاریخ انقلاب و دوران دفاع مقدس هم به چشم می‌خورد. برای هر کدام از این وارونه نمایی حقایق البته پاسخ‌های فراوانی داده شده، اما در عین حال مساله اصلی نحوه ارائه پاسخ برای مخاطبان است.  

 

این پژوهشگر تاریخ معاصر اضافه کرد: موضوعات مختلفی مورد انکار معاندان بوده و آن‌ها شبهات مختلف را درباره دفاع مقدس مطرح کردند که از جمله می‌توان به نحوه شروع جنگ اشاره کرد. شکی نیست که اولین حمله صدام به مرز‌های کشورمان در اردیبهشت ۱۳۵۸ است. یعنی بیش از یکسال قبل از تجاوز سراسری عراق علیه ایران. از همین تاریخ به دفعات بخش‌های غرب و جنوب غربی کشور مورد تعرض از سوی صدام بود و بار‌ها این مساله از سوی دولت موقت و بنی صدر در زمان ریاست جمهوری مورد تذکر و اعتراض قرار گرفت. اسناد و مدارک این واقعیت‌های تاریخی به آسانی با مراجعه به روزنامه‌های اوایل انقلاب قابل در دسترس است. این تجاوزات نه تنها از سوی ایران بلکه در عرصه‌های بین المللی هم مورد تذکر قرار گرفت. اساسا زمانی که کشور بعد از انقلاب هنوز سامان درستی پیدا نکرده و مسوولان و مردم درگیر مشکلات بودند چگونه می‌توان قبول کرد که ما مجال این را پیدا می‌کردیم که صدام و دولت عراق را تحریک کنیم. پاسخ این شبهات در کتاب‌ها و پژوهش‌های مختلف و حتی در مستند‌ها و آثار سینمایی و تلویزیونی داده شده و انبوه تولیدات و فرآورده‌های فرهنگی و متحوا درباره دوران دفاع مقدس می‌توان این اطمینان را ایجاد کند که برای هر شبهه‌ای که از سوی معاندان درباره این رخداد مهم مطرح می‌شود پاسخ‌هایی متقن و دقیق وجود دارد.

میرمرعشی با اشاره به انتشار ۱۹ هزار عنوان کتاب درباره دفاع مقدس تاکید کرد: این آثار که نگارش آن از ابتدای شروع جنگ تحمیلی آغاز شد و تا به امروز تدوام دارد دربرگیرنده موضوعات متعددی است و به بسیاری از جنبه‌های دوران دفاع مقدس پرداخته شده است. در بین این آثار هم ممکن است برخی از کتاب‌ها و نوشتار‌های حاوی نکات غلوآمیز و اغراق گونه باشد، اما در عین حال بسیاری از این آثار به لحاظ اسنادی و تحلیلی و پژوهشی منابع و مدارک قابل اتکا و استنادی هستند و همه مخاطبان با مراجعه به آن‌ها می‌توانند با زوایای مختلف دوران دفاع مقدس آشنا شوند.