سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
هنر موسیقی مذهبی که آمیختگی خاصی با ادبیات دارد، یکی از عرصههایی است که این محبت در آن متجلی شده است. به عنوان نمونه به آلبومی تازه انتشاریافته در کشور ترکیه دست یافتهام که عنوان آن دست کوثر است. این آلبوم شامل نواها، دعاها، آیات قرآنی و نغمههایی است که با ادبیاتی منحصر به فرد، عاشقانه و عارفانه در ستایش اهل بیت(ع) به شکل عام و حضرت صدیقه طاهره فاطمهالزهرا(س) به شکل خاص سروده، تنظیم و اجرا شده است. برای آشنایی بیشتر با محتوای این آلبوم و شناخت جنبههای عرفانی، ادبی و هنری آن با دو نفر از دستاندرکاران تولید این آلبوم که کارگردان و ناشر آن هستند و همچنین مدیر مرکز موسیقی دینی دانشگاه الهیات استانبول «دیمام» گفتوگو کردهام که در ادامه میآید.
پروفسور «میم کمال اوکه» که خود از اندیشمندان و نویسندگان معروف جامعه فرهنگی امروز ترکیه است به عنوان رئیس بنیاد «شفا، مادرمان فاطمه» ناشر این آلبوم فاخر است وقتی از او درباره انگیزه این کار سوال کردم گفت: عشق و محبت به حضرت زهرا(س)، دقیقا همان چیزی است که همه ما را متحد میکند. این عشق ما را در نزدیک شدن به انسانیت و بشردوستی متحد میکند. به عقیده من همه ما در سالهای پیش رو به سیره فاطمه(س)به عنوان کسی که نماد فداکاری و انسانیت بود و به همه کمک میکرد، نیاز داریم.
وی افزود: به تازگی یک آلبوم موسیقی به نام دست کوثر(دست فاطمه (س)) تهیه کردهایم وهمین طور دارالشفایی منتسب به نام مادرمان حضرت فاطمه(س) افتتاح کردهایم. ما نیک میدانیم که حضرت علی(ع) و فاطمه(س) همواره مراقب یتیمان، بیماران نیازمندان و فقرا بودند. بنابراین چنین بنیادی منتسب به نام اهل بیت افتتاح کردیم، زیرا این کارهای نیک و انساندوستانه متعلق به سنت اهل بیت است.
این اندیشمند و نویسنده با اشاره به توجه به احیای نگاه پیامبر اکرم و اهل بیت گفت: دقیقا این موضوع همان چیزی است که درحال حاضر به آن نیازمندیم. امروزه محبت میان انسانها درحال ازبین رفتن است و دنیا به سمت تنفر ونظام سلطه پیش میرود.
آقای اندرو دوگان، کارگردان هنری و نوازنده اصلی این آلبوم صحبتهای پروفسور اوکه را این گونه تکمیل کرد: محبت اهل بیت بر روی هر شاخه از هنر ما تأثیر گذاشته است. بر موسیقی، شعر، ادبیات و سایر رسانههای هنری تأثیر گذاشته است. به همین دلیل هنگام شروع یک کنسرت، قطعهای در مورد اهل بیت میخوانیم و مردم از این محبت و زیبایی به وجد میآیند. ما این را به عنوان یکی از نعمات خداوند متعال میبینیم و حتی با امید زیادی در قلب خود آرزو میکنیم که ان شاءا... نجات و رهایی ما با محبت اهل بیت محقق شود.
او درباره آلبوم «دست کوثر» توضیح داد: در مورد آلبوم آخرمان به نام «دست کوثر» توجه خاصی به دختر پیامبر و مادر امامان داشتم. اهل بیت همان طور که بر هر صفحه از زندگی مردمان سرزمینمان تأثیر داشته، مادرمان حضرت فاطمه زهرا(س) هم بر روی زندگی شخصی و خصوصی من هم تأثیر بسیاری دارد.
او با اشاره به یک فرهنگ رایج در کشورش درباره شفاگرفتن فرزندان با واسطه قراردادن دختر عظیمالشان پیامبر اکرم گفت: مادران سرزمین من همیشه وقتی سر فرزندش را نوازش میکند، وقتی که او را دوست دارد، هنگام درد او، دستش را به رویش میکشد یا هنگام بیماری دستش را بر روی پیشانی او میگذارد و سوره فاتحه میخوانند و این طور میگویند (این حرف مانند یک ضربالمثل رایج است): دست من دست حضرت فاطمه(س) است. به عبارت دیگر خود را کنار گذاشته و مادرمان حضرت فاطمه را میانجی میکند، به این صورت هم در روح و هم در بدن فرزندش شفا را از خداوند طلب میکند.
اندرو دوگان درباره آلبوم هم توضیح داد: ما آلبوم «دست کوثر» را با هدف تأسیس بنیاد شفای مادرمان فاطمه ساختیم. در ترکیه بنیادی به نام «بنیاد شفای مادرمان فاطمه» تأسیس شده و هدف این بنیاد کمک به کودکان یتیم و معلول است. کسی که ما را به سمت این فعالیتها سوق میدهد و تشویق میکند استاد پروفسور دکتر میم کمال اوکه هستند و همراه ایشان این فعالیتها را انجام دادیم.
وی ادامه داد: سید اسعد اربیلی یکی از بزرگترین عارفان نقشبندیه و در عین حال رئیس مجلس مشایخ عثمانی، مولودی برای مادرمان حضرت فاطمه نوشته است. در آن مولودی شریف در مورد حضرت فاطمه(س)، خصوصیات، ولادت و برخورداری ایشان از برکت پروردگار میگوید. این مولودی فاطمه را دو نفر از استادان و مولودیخوانانمان در این آلبوم خواندند؛ یونس بالجیاوغلو حافظ و حافظ عزیز خردل. در عین حال در آلبوم دست کوثر تلاوت قرآن هم وجود دارد. علاوه بر این، الهینامههایی انتخاب کردیم که کارگردانی هنری آن را بنده برعهده داشتم. الهینامههایی مرتبط با مادرمان حضرت فاطمه. برخی از آنها ملودیهایی هستند که خودمان ساخته و اینها را در این آلبوم خواندهایم. همچنین برادرمان علی ارزنجانلی دعاهایی از مادرمان حضرت فاطمه خوانده است. این دعاها را هم در این آلبوم گرد آوردیم.اندرو دوگان در پایان گفت: این آلبوم یک کار جمعی بوده و فراتر از یک سیدی است، با اطلاعات فراوان که به بسیاری از جهات از جمله مولود شریف، تلاوت قرآن، الهینامه و دعاهای مادرمان حضرت فاطمه پرداخته است. از این لحاظ، ما یک اثر یادبودی زیبا تولید کردهایم که میتوانیم آن را یک کار بادوام و آرشیوی بنامیم. »
دکتر عبیدا... سیزیکلی، مدیر مرکز موسیقی دینی در دانشکده الهیات دانشگاه استانبول که پیداکننده نغمه یکی از قطعات آلبوم دست کوثر است، درباره شعر و محتوای این قطعه و داستان پشت آن به ما گفت:«یکی از نمونه شعرهایی که هم در بالکان و هم در آناتولی خوانده میشد توجه حضرت فاطمه(س) به موضوع کمک به نیازمندان است و حتی در موسیقی این مناطق هم نمونههایی دیده میشود و برای این آلبوم ما نمونههایی از آن را از چوروم گردآوری کردیم. مثلا از استاد حافظ رجب جامجی امام جمعه سابق، یکی دیگر را از بالکان و از مقدونیه گردآوری کردیم. داستان این شعر از این قرار است: یک روز یک گدا میآید در خانه حضرت فاطمه(س) را میزند و میگوید سه روز است که گرسنه هستم، به من غذا میدهید؟ در همین حین حضرت فاطمه(س)، حضرت علی(ع)، امام حسن و امام حسین(ع) هم سه روز بود که روزه میگرفتند و همیشه با آب افطار میکردند. در افطار روز سوم حضرت علی (ع) با خود مقداری مواد غذایی به خانه میآورد و حضرت فاطمه(س) غذا درست میکند. آمدن گدا هم مصادف میشود با این اتفاق و میگوید گرسنه است و آب و غذا میخواهد. حضرت فاطمه میگوید من سهم خود را به این گدا میدهم. امام حسن و امام حسین هم وقتی این را میشنوند شروع میکنند به گریهکردن و میخواهند سهم خودشان را هم به آن گدا بدهند. یکی از دلایل نزول آیاتی که در قرآن کریم در مدح اهل بیت هست این است. یعنی بعد از این واقعه جبرئیل این رویداد را به حضرت پیامبر میگوید، یعنی آیه معروف سوره انسان را نازل میکند. بنابراین این شعر هم برای بیان این واقعه گفته شده است.»
شعر این قطعه این گونه است:
ای فاطمه ای فاطمه ای گوهر سعادت فاطمه
چون مسکین بر در خانهات صدایت کند، لقمه غذا از گلویت پایین نمیرود.
سه روز غذا نخوردند روی طعام ندیدند
حتی نگفتند حال و روزمان این است(شکایتی نکردند)
در جهان مانندش نیست
حتی نگفتند حال و روزمان این است
در جهان مانندش نیست
خرقهام چهل وصله دارد
و در خانهام بسیار جفا کشیدم
اگر مصطفی(ص) از تو پرسید شکایت نکن فاطمه
چنیناند همیشه اهل حق
(با رشد اهل حق همیشه)
حالم مینویسد فراق فراق
اگر محمد(ص) از تو پرسید
شکایتی نکن فاطمه
زهرا ناصری: اون قسمت که نوشتم چنیناند اهل حق درواقع اصل شعر میگه
با رشد اهل حق، همیشه، شرح حالم فراق و فراق است.
الان میگویم محتوای آلبوم «دست کوثر» چیست.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد