۷۵سالگی را رد کرده اما خنده از لبانش محو نمیشود. همانطور که دنده را عوض میکند از روزگار میگوید؛ به رسم پدربزرگها: «دخترم، زندگی کوتاه است، ارزش حرصخوردن ندارد، فقط باید به خوشی و ناخوشیاش خندید.» پسر و دخترها که سروسامان گرفتند و زندگی خودشان را راه انداختند، پیرمرد ماند و همسری که یک عمر با خوب و خوشش کنار آمده بود: «از بیکاری حوصلهام سر میرود. چقدر خانه دختر، پسر، دوست و آشنا بروم؟ منی که یک عمر کار کردهام، نمیتوانم بیکار یک گوشهای بنشینم. برای همین این پراید را خریدم و مسافرکشی میکنم.» عاشق مراوده با آدمهاست: «حوصلهام خانه سر میرود. با خانم میآییم دوردور. این وسط مسافر هم میزنیم تا با آدم جدیدی گپی زده باشیم. هم فال است و هم تماشا.»
در مرز ۷۰سالگی هنوز با آفتاب در شروع روز رقابت دارد: «آفتاب نزده میزنم بیرون.» مجبور به ساعتها کار در مغازهای است تا زورش به چرخ زندگی بچربد: «از دوران کاریام بیشتر کار میکنم.» به وقت ظهر سری به خانه میزند برای استراحت یکی دوساعته: «دوباره میزنم بیرون تا بوقسگ. مغازه یک بندهخدایی کار میکنم. درواقع سر پیری شاگردی میکنم.» خندهاش که تمام میشود، میگوید: «پیر شدیم و نفهمیدیم زندگی یعنی چه!» به وقت دلتنگی از دنیا، تارش را دست میگیرد و مینوازد برای گلایه از روزگاری که با او سر ناسازگاری داشته تا به امروز: «پدرجان، ۶۹ساله شدم و جمعهها هم کار میکنم. چهارتا بچه با همین حقوق کارمندی بزرگ کردم و فرستادم دانشگاه.» پسرها به هر دری زدهاند برای فرار از بیکاری، گزینه نهایی برایشان اسنپ بوده: «پدر که باشی تا وقت مرگ باید به بچههایت فکر کنی، چاره چیست، تا زندهام کار میکنم، بعد از آن هم خدا بزرگ است. انشاءا... زندگی به کام جوانها بچرخد.»
به گفته رئیس کانون بازنشستگان تامین اجتماعی استان تهران، آمار دقیقی از این سالمندان در بازار کار وجود ندارد. به گفته علی دهقانکیا درحالحاضر بیشتر از یکسوم بازنشستگان تامیناجتماعی حداقلبگیر هستند، یعنی باید با چهارمیلیون و ۲۰۰هزار تومان در یکماه زندگی کنند. رقمی که دهقانکیا در شهریور۱۴۰۰ ازآن گفته بود و درهمان برهه بررسیها نشان داد این دریافتی تنها فقط کفاف ۱۰روز از ماه را میدهد و این یعنی بازنشستهها برای ۲۰روز باقیمانده با کسری روبهرو هستند. کسریای که بازنشستگان را مجبور به ورود دوباره به بازار کار میکند: «توانایی و انرژی سالمندان برای کار کمتر از جوانان است، بنابراین معمولا آنها را برای مشاغلی میپذیرند که درآمد کمی دارد. باید صندوقهای بازنشستگی و سازمان تامیناجتماعی هرچه زودتر برای این معضل چارهای بیندیشند وگرنه در کنار کار کودکان، شاهد اشتغال سالمندان هم خواهیم بود.»
سن رسمی بازنشستگی در ایران ۶۰سال و میانگین سن بازنشستگی ۵۱.۵سال است. سن رسمی بازنشستگی در چین و ترکیه روی ۶۰سالگی ایستاده. فرانسه و نروژ ۶۲سالگی را برای بازنشستگی انتخاب کردهاند درحالیکه این سن در برزیل ۶۵سال و در آلمان ۶۵.۸سال تعیین شده است. ۶۶سال قانون سن بازنشستگی انگلیس است. البته بازنشستهشدن در آمریکا کمی دیرتر اتفاق میافتد، یعنی در۶۶.۳سالگی. طبق گزارش سازمان همکاری توسعه و اقتصادی، سن بازنشستگی پیش از موعد برای مردان، از ۵۹سال در لیتوانی تا ۶۳.۷سال در آلمان متغیر است. این سن برای زنان در بازه ۵۸سال در لیتوانی تا ۶۳.۷سال در آلمان قرار دارد. در فرانسه، سن بازنشستگی پیش از موعد فعلی برای مردان و زنان ۶۲سال است. درواقع، ۶۲سال تقریبا در نیمی از کشورها ازجمله سوئد، پرتغال، نروژ، ایتالیا، یونان و اتریش اجرایی میشود. اما در ایران، بازنشستگی پیش از موعد، بدون درنظرگرفتن حداقل سن و تنها بر پایه کسب حداقل ۲۰سال سابقه کار متوالی در مشاغل سخت و زیانآور اجرا میشود. طبق قوانین مردان ۶۰ساله و زنان ۵۵ساله میتوانند با داشتن حداقل ۲۰سال سابقه پرداخت حق بیمه بازنشسته شوند، البته سن بازنشستگی اجباری در ایران ۶۵ سال است. مطابق ارزیابی سازمان همکاری توسعه و اقتصادی، مردان شاغل در کشورهای عضو این سازمان در سال ۱۹۷۰ انتظار داشتند بهطور متوسط ۱۲سال پس از بازنشستگی فوت کنند این درحالیاست که امید به زندگی پس از خروج از بازار کار در سال ۲۰۲۰ به ۱۹.۵سال رسیده است. بر این اساس پیشبینی شده تا سال۲۰۶۰ بهطور متوسط دوسال به سن بازنشستگی در کشورهای عضو سازمان همکاری توسعه و اقتصادی اضافه شود. در میان کشورهای عضو، دانمارک با ۷۴سال بالاترین سن بازنشستگی را برای مردان و زنان خواهد داشت. در اتحادیه اروپا هم پیشبینی میشود متوسط سن بازنشستگی تا سال ۲۰۶۰ برای مردان به ۶۶.۲سال و برای زنان ۶۵.۹سال برسد.
ایران ۶۰ سال
چین ۶۰ سال
ترکیه ۶۰ سال
فرانسه ۶۲ سال
نروژ ۶۲ سال
برزیل ۶۵ سال
آلمان ۶۵ سال
انگلیس ۶۶ سال
آمریکا ۶۶ سال
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد