به گزارش جام جم آنلاین ،سیستان و بلوچستان روزی به انبار غله ایران معروف بود حالا و بر اساس شاخص‌های به دست آمده این استان در سال آبی ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ با ۴۰ درصد کاهش بارندگی مواجه شده و اکنون حدود ۹۸ درصد مساحت آن درگیر خشکسالی است.
خشکسالی‌هایی که نه‌تنها راهی برای نفس‌کشیدن باقی نگذاشته و کسب‌وکار ساکنان این دیار را از رونق انداخته؛ بلکه باعث مهاجرت بخش بزرگی از ساکنان این خطه به سایر استان‌های کشور و یا دست و پنجه نرم کردن آنان با بیماری‌های تنفسی، چشمی و پوستی شده است.
تعداد روزهای با وقوع بادهای ۱۲۰روزه که حالا به بیش از ۲۲۰ روز رسیده باعث شده تا سیستان به کانون بزرگ ریزگردهای ایران و سیستان و بلوچستان شود.
در این زمینه توجه ویژه دولت سیزدهم برای ارائه راهکارهای خشکسالی و تنش آبی در سیستان و بلوچستان باعث شد تا برای نخستین‌بار در خارج از تهران نشست ستاد ملی مقابله با پدیده گردوغبار در زابل برگزار شود و نمایندگان دستگاه‌های مسوول با حضور در دل گردوغبار تالاب هامون، شدت گردوغبار در منطقه را احساس و پس از آن تدابیر درخورشانی بیندیشند و بدانند که ایستاده در غبار فقط عنوان یک فیلم سینمایی نیست، بلکه می‌تواند حکایت این روزهای مردم سیستان و بلوچستان باشد.
سیستان بحرانی‌ترین کانون گردوغبار کشور به شمار می‌رود
مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست و دبیر ستاد ملی مقابله با گردوغبار و اظهار کرد: بادهای ۱۲۰ روزه سیستان از گذشته‌های دور حدود ۱۲۰ تا ۱۳۰ روز بطول می‌انجامید؛ اما اکنون با بروز خشکسالی‌های ۲ دهه گذشته، به درازا می‌کشد و این بادها علاوه بر فرسایش خاک در منطقه سیستان، مشکلات و معضلات متعددی را برای مردم بوجود آورده است.
سیستان بحرانی‌ترین کانون گردوغبار کشور به شمار می‌رود و از وضعیت بدی برخوردار است
علی‌محمد طهماسبی بیرگانی ادامه داد: این ستاد به دنبال این است که با اجرای برنامه‌های برون‌مرزی در کنار اقدامات داخلی و ملزم‌کردن دستگاه‌ها به انجام تکالیف خود به کاهش مخاطرات منطقه کمک کند.
به گفته وی، سیستان بحرانی‌ترین کانون گردوغبار کشور به شمار می‌رود و از وضعیت بدی برخوردار است.
مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست بیان کرد: کانون‌های گردوغبار در کشور شناسایی و برنامه‌های هدفمندی نیز برای مقابله با آن تدوین شده اما این اقدامات فرامنطقه‌ای، زمان‌بر و نیازمند تعامل همه دستگاه‌هاست.
پیگیری اختصاص حقابه هامون در اولویت است
معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست بیان کرد: برای دومین بار در خصوص مساله گردوغبار در سیستان و بلوچستان و زابل حضور یافتم، تشکیل ستاد ملی گردوغبار کشور به صورت ماهانهه در سازمان محیط‌زیست کشور برگزار و در آن موضوعات بر حسب اولویت مطرح و توسط دستگاه‌های اجرایی پیگیری می‌شود که سازمان محیط‌زیست به عنوان دستگاه نظارتی و حاکمیتی فرایند کار را کاملاً پایش می‌کند.
علی سلاجقه افزود: همانطور که مساله پسماند کشور به منطقه سراوان در استان گیلان به عنوان نقطه صد مدنظر قرار گرفت اکنون در مساله گردوغبار کشور منطقه زابل نیز نقطه صد واقع شده و اعلام می‌کنیم اگر این مشکل در این منطقه حل شود توان حل در سایر نقاط کشور را داریم.
مرطوب سازی دریاچه هامون در دستورکار دولت سیزدهم قرار دارد، مردم سیستان و بلوچستان نگران تامین آب آشامیدنی نباشند چرا که دولت به هیچ وجه اجازه نمی‌دهد مردم با سختی مواجه شوند
وی با بیان اینکه دولت سیزدهم توجه ویژه‌ای به سیستان و بلوچستان دارد از اینرو ستاد ملی سیاست‌گذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گردوغبار در زابل برگزار شد تا این حضور نشان از احترام مسوولان به مردم این منطقه باشد، ادامه داد: برای حل مشکلات مردم آمده‌ایم درد را همه می‌دانیم برای درمان اقدام خواهیم کرد کارهای زیادی به برکت نظام در سیستان و بلوچستان انجام شده که مایه افتخار است.
معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست اظهار کرد: مردم سیستان و بلوچستان قدرشناس بوده و حافظان اصلی و ولایت‌مدار هستند با وجود مشکلات اما دغدغه اصلی آنها تبعیت از ولایت و حفظ نظام است گلایه آنها از سوءمدیریت‌هایی هست که به وجود آمده و باید جلوی آن گرفته شود.
وی اذعان کرد: حضور در بین مردم منطقه سیستان آن هم در روستاها که توقعی جز تبعیت از ولایت و حفظ نظام ندارند و این مهم از دغدغه‌های اصلی آنها به شمار می‌رود مسوولیت ما را سنگین‌تر می‌کند چرا که این مردم با این رشادت و صداقت پای نظام و کشور ایستاده و ما مسوولان باید هرچه سریع‌تر رایزنی با کشورهای همسایه و موضوعات بین‌المللی را انجام دهیم چرا که این مردم خواسته چندانی ندارند و ما به عنوان یک مسوول خجالت می‌کشیم.
سلاجقه اظهار کرد: مرطوب‌سازی دریاچه هامون یکی از موضوعات مهم در دستور کار است که حتماً در نشست‌های هیات‌های کارشناسی که اعزام می‌شوند با همکاری و هماهنگی استاندار سیستان و بلوچستان این موضوع انجام می‌شود حتی در صورتی که شرایط کم‌آبی باشد و دولت همسایه وضعیت آب مناسبی نداشته باشد حداقل برای مرطوب‌سازی دریاچه اقداماتی انجام خواهد شد.
مشکلی در تأمین آب آشامیدنی وجود ندارد
وی گفت: مجموعه چاه نیمه‌های زابل وضعیت آب مناسبی ندارد و در حجم مرده گاهی اوقات بهره‌برداری می‌شود؛ ولی خوشبختانه دولت تمهیداتی خوبی اندیشیده جایگزین‌هایی برای شرایط اضطراری وجود دارد مردم سیستان و بلوچستان از این باب هیچ نگرانی نداشته باشند چرا که دولت به هیچ وجه اجازه نمی‌دهد مردم با سختی مواجه شوند.
معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: تأمین آب آشامیدنی به نحو مطلوب انجام می‌شود هیچ مشکلی در این زمینه وجود ندارد حتی اگر شرایط خشکسالی به مراتب بدتر باشد موضوع انتقال آب به طور پایدار انجام شده و زیرساخت‌ها در حال انجام است.
وی گفت: بازدیدها و اعزام کارشناسان به صورت منظم ادامه دارد خصوصاً در فصل بارندگی برای تامین حقابه با همکاری استاندار سیستان و بلوچستان این روند تداوم خواهد داشت.
سلاجقه تصریح کرد: از استاندار سیستان و بلوچستان قدردانی می‌کنیم او مردی جهادی و در میدان است، امروز که وارد استان می‌شویم می‌بینیم این خطه تبدیل به یک کارگاه شده که این نشان از فعال و زنده‌بودن و اجرای طرح‌های متعدد دارد.
وی افزود: در شرق کشور به علت عدم وجود دولت پایدار با مشکلاتی مواجه هستیم رایزنی‌هایی انجام شده که جواب می‌دهد؛ از سازمان برنامه‌وبودجه درخواست داریم در بودجه سال ۱۴۰۳ حداقل مبلغ ۳۰۰ میلیارد تومان را به این موضوع تخصیص دهند تا طرح مطالعاتی، نقشه‌ها و طرح‌های آبخیزداری اجرایی و انجام شود.
عزم دولت برای مقابله با گردو غبار در سیستان؛ از مرطوب سازی تالاب هامون تا اصلاح سدکمال خان
اجرای مصوبات نشست ستاد ملی سیاست‌گذاری ریزگردها تا ۲ ماه آینده
به گفته معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست؛ نقش اساسی بر عهده منابع طبیعی و آبخیزداری است که باید در این راستا تلاش و مردم را در حفظ منابع طبیعی مشارکت دهد، ما با وجود تهدیدهای ظالمانه اجازه ندادیم مشکلی پیش بیاید استمرار این مسئله با جواب محلی در دستور کار است.
وی با اشاره به اینکه دستگاه‌های اجرایی و اعضای ستادی مکلف به اجرای مصوبات هستند، بیان کرد: پیگیری اختصاص حقابه هامون صابری و ایران از رودخانه فراه‌رود، ساخت سد بخش آباد و بهره‌برداری قریب‌الوقوع آن، رایزنی فرامرزی با مقامات کشور افغانستان پیرامون بازدیدهای میدانی و شناسایی نقاط کانونی بحرانی در افغانستان، برنامه‌ریزی جهت تثبیت کانون‌های گردوغبار در هامون صابری و افغانستان، پیگیری و اصلاح سد کمال خان و سد لشکری در قالب طرح کمیساریای آب، لایروبی مسیرها از نهر لشکری افغانستان تا ورودی ایران، درخواست اجرای برنامه‌های تثبیت خاک در محل انتقال آب احداث شده توسط وزارت نیرو، ممنوعیت چرای دام و تشکیل ستاد ملی دریاچه هامون از جمله مصوبات این جلسه است که باید تا ۲ ماه آینده بخشی از آنها اجرایی شود.
سلاجقه ادامه داد: تامین آب موردنیاز عرصه‌های نهال‌کاری شده در داخل تالاب توسط وزارت نیرو بویژه شرکت آب و فاضلاب یکی دیگر از برنامه‌ها است که حتماً مجموعه فوق در مورد تصفیه‌خانه‌ها و تخصیص پساب‌ها باید تمام همت خود را به کار گیرد.
از احیاء مجموعه ۱۲ هزار هکتاری تا ارتقای بیمارستان‌های منطقه سیستان
وی گفت: مجموعه ۱۲ هزار هکتاری در تالاب هامون که جنگل مناسبی داشته تحت‌تأثیر خشکسالی قرار گرفته و کاملاً از بین رفته و تبدیل به منشأ برداشت گردوغبار شده حتماً استاندار سیستان و بلوچستان طبق جدول برنامه‌ریزی شده موضوع را پیگیری کند و متولیان امر نیز از ظرفیت پساب شهرستانی برایی امر احیا استفاده کنند.
معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در ادامه از وزارت بهداشت خواستار ارتقای بیمارستان‌های منطقه سیستان بویژه در بخش چشمی، پوستی و تنفسی و همچنین متخصص ریه در این منطقه شد و گفت: اداره کل محیط‌زیست و منابع و آبخیزداری سیستان و بلوچستان باید در رابطه با برنامه‌های کنترل گردوغبار امری همکاری کنند.
وی با بیان اینکه توسعه شبکه دیده‌بانی هواشناسی باید پیگیری و با توجه به اعتبارات ۱۲۴ میلیارد تومانی این شبکه تا پایان سال تکمیل شود، افزود: در این منطقه هر مساله‌ای که وجود دارد بحرانی است، ای‌کاش مسوولان مانند امروز را در منطقه سیستان تجربه و معنای بحران را درک کنند که چشم، حلق، زندگی مردم و همه چیز تحت‌تأثیر خشکسالی و توفان‌ها قرار گرفته، این‌ها دردآور است، ما امروز از نزدیک این درد را دیده و لمس کردیم.
عزم دولت برای مقابله با گردو غبار در سیستان؛ از مرطوب سازی تالاب هامون تا اصلاح سدکمال خان
پیگیری حقابه هیرمند باید موضوع دائمی و جدی باشد
استاندار سیستان و بلوچستان با بیان اینکه پیگیری حقابه هیرمند باید موضوع دائمی و جدی باشد، گفت: درخواست داریم همانطور که برای دریاچه ارومیه ستاد ملی تشکیل شد برای دریاچه هامون نیز ستاد ملی تشکیل شود.
محمد کرمی در نخستین نشست ستاد ملی سیاست گذاری و هماهنگی مدیریت کنترل ریزگردها در سرسرای اجتماعات فرمانداری شهر زابل، بیان کرد: امروز در این شرایط آب و هوایی بخشی از مشکلات مردم سیستان را از نزدیک دیده و لمس کردیم ما از ابتدای سال تاکنون شاهد افزایش توفان‌های گرد و غبار به دلیل تغییر شرایط اقلیمی بوده‌ایم.
وی افزود: سیستان سال‌هاست دچار خشکسالی هست و پیرامون این معضل برنامه‌هایی در دستور کار بوده که بخشی از آنها اجرایی شده، بخشی در قالب مصوبه بوده یا در قالب مطالعات در حال انجام است و درخواست ما اینست که دانشگاه سیستان و بلوچستان با دارا بودن ۴۵۰ عضو هیات علمی از ظرفیت مردم در راستای هم‌افزایی برای انجام مطالعات استفاده کند.
استاندار سیستان و بلوچستان تصریح کرد: باید دقت کرد زمان مطالعات زیاد طولانی نباشد تا حداقل بخشی از مطالعات را اجرایی و برای تامین اعتبار آنها اقدام کنیم.
وی با بیان اینکه پیگیری حقابه باید موضوع دائمی و جدی باشد، ادامه داد: در حوزه آب اقدامات خوبی با همکاری وزارت نیرو و سازمان برنامه و بودجه انجام شده در حوزه تامین آب برای شمال سیستان و بلوچستان برنامه هایی در حال اجراست که حفر چاه‌های ژرف، انتقال آب دریا، انتقال آب تهلاب و جهاد آبرسانی از جمله آن‌هاست.
کرمی گفت: در شرایط موجود انتظار اینست با توجه به شرایط اقلیمی و سرما و گرمای بی‌سابقه‌ای که سال گذشته تجربه کردیم و خسارت‌هایی که در این رابطه وارد شد در بخش آب، برق و مالیات تخفیف‌هایی قائل شویم تا از این طریق به مردم کمک کنیم، افزون بر آن در بخش گمرک نیز وقتی مصوبه ۴۰۰ دلار انجام شده نباید با نگاه کلان به آن نگریست بلکه باید قوانین را برای مرزنشینان انجام داد تا شهرستان‌ها تجاری باشند.
وی اظهار کرد: در بخش کشاورزی باید توجه ویژه به سیستان و بلوچستان شود کشاورزی باید به موضوع کشت‌های جایگزین و ایجاد گلخانه بپردازد یا در بخش دام به موضوع تامین تغذیه دام و در حوزه پرورش ماهی هم باید اقداماتی انجام شود که بخشی از آنها در دستورکار بوده و یا اجرایی شده است.
استاندار سیستان و بلوچستان ادامه داد: باید در بحران‌ها، سختی‌ها و تهدیدها به دنبال فرصت باشیم، در این خصوص همه مشکلات قابل حل بوده که شرط تحقق آن تلاش و پیگیری است.
وی افزود: باید همه تلاش کنیم تا نسبت به مسوولیتی که بر عهده ما واگذار شده پاسخگو باشیم اگر همه در میدان باشیم مشکلات قابل حل است.
کرمی گفت: درخواست ما اینست این مشکلات در هیات دولت مطرح و مصوبه‌ای برای تخفیف آب، برق و مالیات برای کمک به مردم سیستان اندیشیده شود تا از این بحران به فضل الهی عبور کنیم.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جام‌جم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد
