کریدور فارسی‌زبانان پناه مردم غزه

اول این نکته را روشن کنیم که گسترش روابط با کشور تاجیکستان در راستای سیاست همسایگی و منطقه‌گرایی متوازن دولت سیزدهم قابل تحلیل است. البته باید به این اصل اشتراکات تاریخی، فرهنگی، دینی، قومی و تمدنی ایران و تاجیکستان را هم اضافه کنیم. این مسأله در حدی است که رهبر انقلاب تعبیر «کشور خویشاوند» را برای آن استفاده کردند. از سوی دیگر، تاجیکستان عضو پیمان‌های مهم منطقه‌ای همچون شانگهای، اوراسیا و اکو هم هست و از این نظر کشور مهمی در آسیای میانه محسوب می‌شود. نکته جالب توجه دیگر هم این‌که ایران و تاجیکستان به‌عنوان دو کشور همسایه افغانستان منافع مشترکی در تشکیل دولت فراگیر در آن کشور و جلوگیری از نفوذ داعش در آن دارند.

در تاجیکستان چه خبر است؟

دیروز تایم‌لاین دیدار‌های دو طرف ایرانی و تاجیکستانی وارد روند جدیدی شد و سیدابراهیم رئیسی که به دعوت رسمی امامعلی رحمان.
همتای تاجیکستانی خود و در راستای گسترش و تعمیق تعاملات اقتصادی و سیاسی با کشور‌های همسایه، به دوشنبه رفته بود، در کاخ ملت مورد استقبال رسمی همتای تاجیکستانی خود قرار گرفت. در این سفر برگزاری شانزدهمین کمیسیون مشترک بین ایران و تاجیکستان، دیدار و گفتگو بین روسای‌جمهور و انجام مذاکره بین وزرا و مقامات دو کشور ازجمله برنامه‌های سفر بود و امضای تعدادی سند همکاری در حوزه‌های مختلف اقتصادی، تجاری، صنعتی، حمل‌ونقل و ترانزیت، راه‌آهن، انرژی، ایجاد منطقه آزاد مشترک، گمرک، حوزه‌های فرهنگی، علمی، فناوری‌های نوین، ورزشی، مدیریت بحران و مبارزه با موادمخدر هم مورد توجه طرفین قرار گرفت. البته بخش مهم صدور بیانیه مشترک روسای‌جمهور، برگزاری همایش مشترک تجاری و اقتصادی با حضور روسای‌جمهور دو کشور با مشارکت حدود ۲۰۰ نفر از فعالان و کارآفرینان اقتصادی ایرانی و تاجیک هم از جزئیات این سفر مهم منطقه است.

 ۱۹۹۱ مبدا حال خوب ۲ کشور

قرابت و پیوند دیرینه فرهنگی، دینی و تاریخی میان ایران و تاجیکستان، بستری مناسب برای توسعه و تعمیق روابط دوجانبه در زمینه‌های مختلف میان تهران ــ دوشنبه ایجاد کرده است به‌طوری‌که تعاملات دو کشور به‌رغم سنگ‌اندازی‌های خارجی در حال گسترش است. سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران در نخستین سفر خود به تاجیکستان در شهریور ۱۴۰۰ به دعوت همتای تاجیک خود و البته به‌منظور شرکت در اجلاس سران کشور‌های عضو شانگ‌های به دوشنبه سفر کرد که در جریان آن هشت سند همکاری بین ایران و تاجیکستان به امضای مقامات دو کشور رسید و همچنین روند عضویت رسمی ایران در سازمان شانگ‌های شکل گرفت. این تعامل دوسویه بود و امامعلی رحمان، رئیس‌جمهور تاجیکستان هم به‌دنبال سفر رئیسی در سال ۱۴۰۱در راس یک هیات بلندپایه سیاسی ــ اقتصادی به دعوت رئیسی، عازم تهران شد. البته این درحالی‌است که روابط تهران ــ دوشنبه از ابتدای استقلال تاجیکستان در سال ۱۹۹۱ در حال رشد بوده است.

 غزه، دغدغه مشترک فارسی‌زبانان

سیدابراهیم رئیسی در نشست خبری مشترک با امامعلی رحمان، رئیس‌جمهور تاجیکستان گفت: امروز جمهوری اسلامی ایران به‌رغم تهدید‌ها و تحریم‌ها، در حوزه‌های مختلف به‌ویژه حوزه علم و فناوری پیشرفت‌های بسیار خوبی داشته است. رئیس‌جمهور افزود: ما ظرفیت‌ها و تجارب بسیار خوبی در حوزه انرژی، کشاورزی و صنعت و معادن داریم و آماده هستیم تا این تجارب را با مردم تاجیکستان به اشتراک بگذاریم. رئیسی تصریح کرد: ملت و جوانان ایران تصمیم گرفته‌اند تحریم‌ها و تهدید‌ها را به فرصت‌ها تبدیل کنند؛ این فرصت‌ها امروز در ایران اسلامی کاملا قابل مشاهده است. ایران و تاجیکستان اشتراکات فرهنگی دارند به‌همین جهت می‌توانیم همکاری‌های بسیاری داشته باشیم. مقرر شد با فعال شدن بخش‌های فرهنگی در دو کشور بتوانیم در جهت توسعه فرهنگی و زبان فارسی گام‌های جدی برداریم. رئیسی عامل مقابله با تهاجم فرهنگی را داشته‌های فرهنگی دانست و افزود: سرمایه ایران و تاجیکستان داشته‌های فرهنگی مشترک است. این داشته‌های فرهنگی به‌عنوان سرمایه ماندگار باید برای صیانت از جوانان توسعه پیدا کند. رئیس‌جمهور افزود: امروز داغی بر دل همه مردم مسلمان در جهان برجامانده و همه انسان‌ها و مردمان باوجدان عالم را نسبت به سرنوشت مردم فلسطین داغدار و دغدغه‌مند کرده است. امروز نمی‌توانیم از موضوع فلسطین بگذریم، چون فلسطین مسأله ما جهان اسلام و مسأله بشریت و حمایت از مردمی مظلوم و مقتدر است. وی یادآور شد: آنچه همواره مورد تاکید ما قرار دارد، قطع سریع حملات به مردم غزه و پایان یافتن نسل‌کشی و کودک‌کشی در فلسطین است. تاکنون ۴۰۰۰ کودک و هزاران نفر از مردم بی‌گناه و مظلوم فلسطین به دست رژیم صهیونیستی و با حمایت آمریکایی‌ها وغربی‌ها به شهادت رسیده‌اند. رئیس‌جمهور تصریح کرد: امروز مردم جهان می‌خواهند به این حملات سریعا پایان داده شود، محاصره مردم غزه شکسته شود و امدادرسانی به مردم فلسطین آغاز و به حقوق حقه مردم این کشور توجه شود. امیدواریم این سازمان‌های جهانی و بین‌المللی فریاد، سخن و خواست مردم جهان را بشنوند و به خواست آن‌ها توجه کنند.

 همکاری اقتصادی تا ۵۰۰ میلیون دلار

همچنین حضور در نشست مشترک هیات‌های عالی‌رتبه دو کشور بخش دیگری از این روال بود و سید ابراهیم رئیسی در این نشست توضیح داد: در دو سال گذشته گام‌های خوبی برای ارتقای سطح همکاری‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دو کشور برداشته شده، اما هنوز تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله زیادی وجود دارد. رئیس‌جمهور هدف‌گذاری برای افزایش همکاری‌های اقتصادی دو کشور در قدم اول تا سطح ۵۰۰ میلیون دلار را کاملا امکان‌پذیر دانست و افزود: با توجه به زمینه‌های مختلف همکاری در بخش نفت، گاز، آب، صدور خدمات فنی و مهندسی و داروسازی دستیابی به این هدف در دسترس است. در این نشست رئیس جمهور تاجیکستان نیز توسعه همه‌جانبه روابط دو کشور به‌خصوص در بخش معدن، سلامت، کشاورزی، تاسیس شرکت‌های فناوری و صنعتی، نیروگاه‌های برق آبی، اکتشاف و استخراج نفت و گاز و همکاری‌های فرهنگی و علم و فناوری را ضروری دانست. وی در ادامه وضعیت کنونی فلسطین و کشتار هزاران انسان به‌ویژه زنان و کودکان مظلوم و بی‌گناه غزه را به‌شدت محکوم و بر ضرورت تلاش برای برقراری آتش‌بس فراگیر در غزه تاکید کرد.

امضای ۱۸ سند همکاری بین ایران و تاجیکستان

در مراسم امضای اسناد همکاری میان جمهوری اسلامی ایران و تاجیکستان، سید ابراهیم رئیسی و امامعلی رحمان، بیانیه مشترک تعمیق روابط راهبردی و بلندمدت دوجانبه را به امضا رساندند. همچنین مقامات عالی‌رتبه ایران و تاجیکستان در حضور روسای جمهور ۱۸سند و تفاهم‌نامه همکاری امضا کردند. یادداشت تفاهم نقشه راه همکاری‌های تجاری و اقتصادی بلندمدت برای سال‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۳۰، لغو رویداد، مبارزه با قاچاق مواد مخدر، حمل و نقل و ترانزیت، مدیریت بحران، ایجاد منطقه آزاد مشترک، فرهنگ و هنر، آموزش عالی، تحقیقات فناوری و نوآوری، خدمات پستی، امور ورزشی و خواهر خواندگی میان شهر‌های یزد و خجند تاجیکستان ازجمله اسناد و تفاهم‌نامه‌های همکاری میان جمهوری اسلامی ایران و تاجیکستان بود که توسط مقامات دو کشور به امضا رسید. این اسناد همکاری میان وزرای خارجه، نیرو و فرهنگ و ارشاد جمهوری اسلامی ایران با وزرای رشد اقتصاد، فرهنگ، معارف، نقلیات و صناعت تاجیکستان امضا شد.