ارزنی داشته از کوهی نداشته

این‌که ما چه چیزی نداریم خیلی مهم است و قطعا نیاز به بررسی دارد. نداشته‌ها می‌تواند ما را درتله مقایسه بندازد و از توجه و تمرکز برای پیشرفت جلوگیری کند اما به طور کلی آیا می‌شود تمام نداشته‌ها را درصف اول گذاشت و با آن منکر داشته‌ها شد؟ یا این‌که این داشته‌ها چقدر می‌تواند جایگزین نداشته‌های ما شود؟ داشته‌های ما چقدر کافی است؟ این داشته‌ها و نداشته‌ها درکنار یکدیگر چقدر اثر مثبت و چقدر اثر منفی دارد. اما شاید یکی از مهم‌ترین سوال‌ها این باشد که آیا داشته‌های ما می‌تواند درآینده باعث رفع نداشته‌های ما شود؟ این شما واین هم یک لیست از داشته‌های ما ایرانی‌ها در ۱۰سال اخیر که از دل تمام نداشته‌های‌مان بیرون آمده است:

بنیه(ی) علم 
حتما شما هم دائما در رابطه با جایگاه ایران در علوم خاصی مانند نانو، ناباروری و... در جهان عدد‌های تک‌رقمی و عجیب وغریبی را از گوشه و کنار شنیده‌اید. عموم این رتبه‌ها حاصل یک نمره است که با پایش تعداد مقالات، اعضای هیات علمی و... در دانشگاه‌های متفاوت به دست آمده است. این رتبه به طور سالانه تغییر می‌کند اما به طور کلی در یک بازه مشخص ثابت می‌ماند تا این‌که یک دانشگاه دچار رکود علمی یا دچار شکوفایی علمی بشود. تا چند سال قبل دغدغه‌مندان در مورد مرجعیت علمی ایران صحبت می‌کردند و صرفا دنبال بحث مربوط به تولید علم بودند. این رویکرد پایه ابتدایی بود که در بحث ایجاد تغییر و تحول باید ایجاد می‌شد. بعد از گذشت چندین سال و عبور از مرحله تولیدکنندگی شروعی برای مرحله دوم بنیه علمی کشور بود. رویکرد این مسأله تغییر کرد و به سمت مسأله تولید ثروت از علم رفت. تولید ثروت از علم به معنای توانمندی به‌اجرا درآوردن دانش است. این مسأله نیازمند نگرش متفاوت افراد و متخصصان بود. درنهایت درسال‌های اخیر این مورد باعث به وجود آمدن شرکت‌های دانش‌بنیان شد. امروزه تقریبا ۱۰هزار شرکت دانش‌بنیان درایران تاسیس شده که علاوه‌بر اشتغالزایی و تولید ثروت در حال تولید علم و ارتقای رتبه ایران در بحث مربوط به مرجعیت علمی و... هستند. حضور این شرکت‌ها در حوزه‌های متفاوت و توانمندی بالای آنها در ارائه خدمات و تولید محصولات باعث افزایش رضایت شغلی در آیندگان و متخصصان حال حاضر شده است. همچنین محدودیت‌های پیشرفت جوانان و نوجوانان ایران را رفع و رجوع کرده است.

نظامی
یادم می‌آید سال‌ها پیش یکی از سیاستمداران در پاسخ به جنگ‌طلب بودن ایران، گفته بود که «ایران تنها کشوری است که وزارت جنگ ندارد». و این جمله تا حد زیادی درست است. از بعد سال۵۷ ما در ایران دیگر وزارتخانه‌ای تحت عنوان وزارت جنگ نداشتیم. بلکه یک وزارت دفاع داشتیم که هدفش صرف دفاع از مرز‌های ایران و حریم کشور بوده و هست. در سال‌های اخیر در زمینه نظامی و با هدف دفاع از کشور پیشرفت‌های بسیار زیادی در حوزه نظامی داشته‌ایم. از موشک‌های متفاوت گرفته تا انواع زیردریایی و پهپاد و... برخی از منتقدان بر این باورند که این پیشرفت‌ها خود باعث کند شدن سرعت پیشرفت کشور در حوزه‌های صنعتی، زیستی و... است. اما از طرفی بسیاری از افراد بر این باورند که این پیشرفت‌ها باعث جلوگیری از دست درازی کشور‌های ثانی و حملات متعدد شده است. تاثیر این دسته از جنگ افزار‌ها بر روی زندگی ما در دو حوزه مهم قابل بررسی است؛ اول امنیت و توانمندی دردفاع از جان ومال و دوم افزایش دانش فنی وقدرت نفوذ به حوزه‌های دیگر تکنولوژی و پیشرفت درایجاد استقلال برای کشور. عموما پیشرفت‌های حوزه‌های دفاعی می‌تواند به حوزه‌های دیگر منتقل شود. به این صورت که از تکنولوژی به کاررفته در ماشین‌های جنگی می‌توان در تولید خودرو استفاده کرد. همچنین این مسأله باعث می‌شود نسل جدید آن جامعه فضای باز بیشتری برای ارائه توانمندی‌های خود داشته باشد.

کشاورزی
همه ما می‌‌دانیم که ایران از کشور‌های چهار فصل جهان است. این مسأله هم چالش است و هم فرصت. عموم حکمرا‌نان ایران از این فرصت استفاده نکرده و برعکس آن تا بخواهید از این چالش ضربه خورده‌اند. یکی ازضربه‌های بزرگ این چهار فصل بودن و لم یزرع بودن قسمت‌هایی از ایران، ناتوانی در کشت کافی گندم بوده. تا چند دهه قبل مردم ایران به دلایل متفاوت مثل جنگ‌های جهانی و وضعیت بد اقتصادی جهان و خشکسالی و غیره با قحطی و ناتوانی در تامین به اندازه گندم برای خود مواجه می‌شدند. همان طور که برخی از کشور‌های دنیا با جنگ اوکراین و روسیه در تامین گندم خود با مشکل مواجه شدند و در گیر تنش‌هایی در درون ساختار و بدنه حکمرانی خود شدند. اما در سال‌های اخیر با برنامه‌ریزی درست و همراه با کشت نسبتا اصولی‌تر از قبل و افزایش توانمندی کشاورزان در تولید مکانیزه، میزان بهره‌برداری از زمین‌های زراعی افزایش یافته و مسئولان و کشاورزان توانسته‌اند در بحث مربوط به تولید گندم به سطوح مناسبی از خودکفایی برسند. هر چند حوزه کشاورزی ایران با چالش‌های آب و... همچنان کار زیادی دارد اما بلا تعارف می‌توانیم بگوییم که امروزه فضای بیشتری برای ورود به حوزه کشاورزی وجود دارد. فناوری‌های نوین مقابله با حشرات و آفات، ماشین آلات جدید کشاورزی، افزایش سطح دانش مربوط به کشت و کاهش مراحل کاشت، داشت و برداشت در کشاورزی به شدت در سطح رفاه و دسترسی‌پذیری ایرانیان تاثیر گذاشته است. 

ورزشی
این روز‌ها خبر‌های خوبی از حوزه‌های ورزشی به گوش می‌رسد. از برتری تیم‌ملی نوجوانان ایران بر برزیل گرفته تا دختر‌های هاکی... همه اینها دلیل‌ بزرگ و خوبی برای خوشحالی مردم یک کشور هستند. رتبه‌های برتر جهانی و جایگاه‌های اول تا سوم هم در این حوزه کم نداریم. همه ما خوب می‌دانیم که یکی از کشور‌هایی که در زمینه کشتی حرفی برای گفتن دارد ایران است. در سال‌های اخیر تغییر و تحولات خوبی در قانون ایران به نفع حوزه ورزشی ایجاد شده است. یکی از آنها استفاده از مالیات برارزش افزوده دخانیات برای تولید ورزشگاه است. ازطرفی توانمند‌تر شدن مربی‌های ایرانی به خصوص در شهرستان‌ها باعث شده است استعداد‌یابی با وضعیت بهتری انجام شود و مهم‌تر از بحث استعدادیابی، پرورش این استعداد و حمایت از آن این روز‌ها با رشد بالایی مواجه است. دسترسی به ابزارآلات ورزشی و فضاهای ورزشی در سال‌های اخیر با رشد بیشتری روبه‌رو بوده است. صنایع و کارگاه‌های بیشتری دررابطه با تولید ماشین‌آلات ورزشی و ملزومات ورزشی فعال شده اند. همه این اتفاقات خوب می‌تواند باعث دلگرمی بیشتر نوجوانان ورزشکار ما شود. البته همه ما در جریان کمبود‌ها و نبود حمایت‌ها و... هستیم و باید برای تمام آنها فکر‌هایی بشود. اما می‌توانیم بگوییم امروزه ما دسترسی نسبتا خوبی به انواع رشته‌های ورزشی داریم. همچنین تجربه‌های ارزشمند سال‌های اخیر می‌تواند باعث تسهیل و تسریع در عبور از مراحل ورزشی شود. 

بهداشت و پزشکی 
همیشه ما اخبار مربوط به کمبود دارو و تخت‌های بیمارستانی و... را می‌شنویم. قطعا یکی از نقطه‌هایی که باید روی آن تمرکز ویژه شود، بحث مربوط به امکانات و توانمندی‌های ما در حوزه‌های بهداشت و پزشکی است. اما این که تمام دستاورد‌های خودمان را در این حوزه نادیده بگیریم، کمی بی‌انصافی است. یکی از مهم‌ترین دستاورد‌های ما درخصوص واکسن کروناست که درهمین چند سال اخیر باعث نجات جان چند هزار انسان شد. همچنین این که ما از معدود کشور‌های تولیدکننده واکسن بودیم، مسأله ای است که می‌توان از آن دفاع کرد. توانمندی‌ ما در حوزه‌های سرطان‌شناسی، توانبخشی، ناباروری، ژنتیک، عمل‌های زیبایی و... در جهان زبانزد است و ما را به نقطه ای تبدیل کرده است که می‌توان روی گردشگری پزشکی تمرکز کنیم. غنای تجربه‌های مربوط به پیوند اعضا به‌خصوص پیونده قرنیه‌چشم و کبد در ایران در کمتر کشوری در دسترس است و همین باعث شده پزشکان ما در این رابطه جزو مرجع‌های نظر سنجی و ایده‌پردازی باشند. شاید به وضوح بتوانیم در مورد تاثیر این دستاورد‌ها در زندگی خودمان بگوییم که ما امروزه سطوح قابل توجهی از بهداشت و درمان را دردسترس داریم. همچنین با توجه در آینده و پیشرفت‌های صورت گرفته به خوبی می‌توانیم ابداع‌کننده روش‌های بدیع بهداشتی ــ درمانی باشیم (البته که در مواردی این اتفاق افتاده است. 

صنعت 
صنایع چرخدنده‌های اصلی موتور محرکه یک کشور است. صنایع از ابعاد متفاوت اهمیت دارد. شاخص‌های رفاهی، امید به زندگی، نرخ بیکاری، وضعیت اقتصادی و موارد مهم دیگری تحت تاثیر این حوزه قرار می‌گیرد. درسال‌های اخیر باوجود تحریم‌ها، اتفاق‌های مثبت زیادی دررابطه با صنایع رخ داده است. یکی ازمهم‌ترین شاخص‌هایی که درسال‌های اخیر دچار تغییرشده سهم صنایع در تولید ناخالص ملی است. افزایش ظرفیت تولید فولاد و... نیز ازدیگر اتفاقات مهم در سال‌های اخیر است. دسترسی به مواد و تکنولوژی‌های خاص از اهمیت بالایی برخوردار است. با پیشرفت‌ درحوزه صنعتی طی سال‌های اخیر، پیش‌بینی می‌شود وضعیت اقتصادی ایران در سال‌های پیش رو به مرور بهتر و شاخص‌هایی مانند رقابت‌پذیری صنعتی، تولید ناخالص ملی و... با رشد چشمگیری مواجه ‌شود. همین مسأله باعث می‌شود مدارس و دانشگاه‌ها در تعامل بیشتر با صنایع قرار بگیرد. افزایش تعامل صنایع و متولیان علمی کشور باعث می‌شود نوجوانان در مسیر درست زندگی خود قرار گرفته، همچنین میزان عملکرد تحصیلی آنها بهبود یابد و مسیر دسترسی آنها به شغل و... تسهیل شود. درکنار بهبود این مسیر، وضعیت زندگی خانوادگی افراد از اهمیت بالایی برخوردار است. در سال‌های اخیر پژوهشگران حوزه مدیریت منابع انسانی به این نتیجه رسیده اند که مشتری ابتدایی صنایع و کسب و کارها، نیروهای کار آن محل هستند. به همین واسطه و با توجه بیشتر اصحاب مشاغل به نیروی کار خود باعث می‌شود افراد به وضعیت فرا شغلی نیروهای خود توجهی ویژه‌تر داشته باشند. این توجه باعث می‌شود کیفیت زندگی کارگران وکارمندان و خانواده‌های آنها بهتر شده و درنهایت بازدهی آنها بیشتر و سوددهی صنایع با رشد مواجه شود. تمام این مسائل باعث می‌شود رضایت شغلی و کیفیت زندگی در سطوح جامعه افزایش پیدا کند.