تا قبل از وقوع جنگ، تجارت کالاهای غیرنفتی ایران با سوریه در مسیر افزایشی بود اما بعد از آن علاوه بر جنگ شاهد حضور و دخالتهای بیگانگان در این کشور، توقف و انسداد مسیرهای ترانزیتی و حملونقلی و شیوع بیماری کرونا بودیم که هر یک به نوبه خود سهم زیادی در کاهش تجارت ایران با این کشور ایفا کردند.با آغاز به کار دولت سیزدهم روابط دو کشور تقویت شد، بهطوری که صادرات ایران در سال گذشته به دمشق با افزایش ۱۱درصدی نسبت به سال ۱۴۰۰ روبهرو شد و ۱۴۷ هزار کالای ایرانی به ارزش ۲۴۳میلیون دلاری به بازارشام صادر شد.این درحالی است که درسال۱۴۰۰ نیزصادرات به این کشوربه بیش از۲۱۸میلیون دلار رسیده بود که نسبت به سال۱۳۹۹ که سال آخر دولت دوازدهم محسوب میشود، رشدی ۱۰۰درصدی را به اثبات میرساند.
سوریها مشتری کدام کالاهای ایرانیاند؟
نگاهی به صادرات ایران طی سالهای گذشته نشان میدهد سوریها بیشتر به اجزا و قطعات توربینهای بخار، انواع محصولات خوراکی کشاورزی شامل شیرخشک، لبنیات، میوه، گوجه، پسته، انواع دارو با مصارف انسانی و دامی، انواع درزگیر و واشر مربوط به خودروهای سبک و وانت و بالاخره انواع آهن و فولاد علاقهمند هستند.بد نیست بدانیم که علاوه بر این محصولات کالاهایی چون انواع دارو و تجهیزات پزشکی، کود اوره، انواع شیرآلات، انواع روغن موتور و روغن صنعتی، محصولات شوینده و بهداشتی و کالاهایی نظیر محصولات پتروشیمی و نفتی، مواد شیمیایی و مواد معدنی، حلالها، مصالح ساختمانی،نخ و پارچه، لاستیک، تخته، کاغذ و مقوا، کاشی و سرامیک، کفش، شیشه و آینه، انواع ظروف، قفل، موتور وسایط نقلیه، چیلر، آسانسور، ماشینآلات صنعتی، لوازم خانگی، لوازم الکترونیکی، تراکتور، مبل و انواع درب بهراحتی به سوریه صادر میشوند.
مشکلات پیش روی تجارت ایران و سوریه
مسئولان تجاری سوریه معتقدند صادرکنندگان ایرانی نتوانستهاند آنچنان که باید و شاید برندهای خود را در بازار سوریه جا بیندازند، به همین دلیل ترکیه هماکنون هشتبرابر ایران به سوریه کالا صادر میکند، این در حالی است که کشورمان با مرزهای زمینی، دریایی و هوایی که دارد، میتواند بهآسانی به این کشور صادرات داشته باشد.با همه این اوصاف به نظر میرسد با برطرفشدن موانع بانکی، اجراییشدن موافقتنامه تجارت آزاد و حل مشکل حملونقل، دستیابی به تجارت یک میلیارد دلاری بین ایران و سوریه دور از دسترس نیست.
تسهیل صادرات
برای افزایش هرچه بیشتر تجارت بین دوکشور قراراست ۱۳اسفندماه همایشی تحت عنوان بازارسازی سوریه و فرصتهای موجود و سهم شرکتهای ایرانی با حضور مسئولان عالیرتبه دو کشور برگزار شود.در همین خصوص عبدالامیر ربیهاوی، مدیرکل دفتر غرب آسیای سازمان توسعه تجارت میگوید: سوریه یک میلیارد دلار صادرات و پنج میلیارد دلار واردات دارد و با توجه به سیاستهای همسو با ایران، این کشور میتواند به یکی از کشورهای هدف صادراتی ما تبدیل شود. ربیهاوی گفت: بدون تردید ظرفیتی برای واردات کالاهایی از سوریه به ایران خواهیم داشت که میتواند تراز تجاری بین دو کشور را به حداقل اختلاف برساند. همچنین تلاش داریم راهی برای صادرات از سوریه به سایر کشورها باز کنیم. وی ادامه داد: بندر لاذقیه سوریه در دریای مدیترانه یک فرصت برای صادرات به کشورهای شمال آفریقاست و اگر بتوان صادرات ایران از سوریه به سایر کشورها را فعال کنیم، یک مزیت تجارت با سوریه را بازگشایی کردهایم. مدیرکل دفتر غرب آسیایی سازمان توسعه تجارت با تاکید بر تسهیل روند تجارت با سوریه بیان کرد: در گذشته برای صادرات به سوریه دو مسیر تعریف شده بود؛ نخست، کالاها از مرز زمینی به ترکیه و از بندر مرسین ترکیه به لاذقیه انتقال داده میشد. درحالت دوم، کالاها از بندرعباس بارگیری و از طریق خلیجفارس و دریای سیاه به سوریه میرسید. هر دوی این مسیرها طولانی وهزینهبر بودند اما درحال حاضر با بازگشایی راه ترانزیت عراق، کالاها یکروزه به سوریه خواهند رسید؛ هماکنون کامیونهای سوری و عراقی درمرزمهران آماده حمل کالا به سوریه هستند. وی با اشاره به موافقتنامه تجارت آزاد گفت: تعرفههای گمرکی مورد توافق با سوریه به تعرفه صفر تبدیل شده و این موضوع جزو مزیتهای تجارت با سوریه است؛ همچنین برای تبادلات ارزی با سوریه به توافقهایی رسیدهایم.