ماموریت چندگانه برای برقراری امنیت پایدار

به گزارش جام جم آنلاین، نزدیک به چهار دهه از فعالیت سازمان مردم نهاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در جمهوری اسلامی ایران می‌گذرد. سپاه از زمان پیدایش در کنار حفظ و حراست از نظام، وظیفه صیانت از دستاورد‌ها و آرمان‌های انقلاب را به عهده داشته است. مأموریت محوری سپاه که در منابع بالادستی، از جمله قانون اساسی به آن اشاره شده است؛ حفاظت از انقلاب اسلامی و دستاورد‌های آن است. اجرای این مأموریت گسترده مستلزم کسب توانمندی ها، امکانات، منابع انسانی و... است که در طول دهه‌های مختلفی که از استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران گذشته است این روند شتاب بیشتری به خود گرفته است.

با پیروزی انقلاب اسلامی لزوم تشکیل نیروی نظامی مردم نهاد برای آغازین روز‌های پیروزی بشدت احساس می‌شد. از این رو نیرو‌هایی با عنوان سپاه پاسداران در نقاط مختلف تهران و بدون یک مرکزیت واحد تشکیل شد تا اینکه در نهایت با تصمیم شورای انقلاب، این نیرو‌های چندگانه در قالب اعضای شورای فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فعالیت خود را آغاز کرد. شورای مذکور، اساسنامه سپاه و سپس اولین اطلاعیه خود را به ترتیب در تاریخ ۲ و ۱۶ اردیبهشت ۵۸ منتشر کرد.
شورای فرماندهی در اطلاعیه ۱۶ اردیبهشت ۱۳۵۸ وظایف کلی سپاه را به شرح زیر اعلام کرد:
 ۱. کمک به اجرای امور انتظامی، امنیتی و کنترل، تعقیب و دستگیری عناصر ضد انقلاب.
 ۲. مبارزه مسلحانه علیه جریان‌های مسلحانه ضد انقلاب.
 ۳. دفاع در برابر حملات و اشغالگری‌های عوامل یا قوای بیگانه در داخل کشور.
 ۴. همکاری و هماهنگی مؤثر با نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران مطابق آیین نامه‌های مربوطه.
 ۵. تربیت و آموزش اخلاقی، ایدئولوژیکی - سیاسی و نظامی کادر‌های سپاه.
 ۶. کمک در اجرای دستورات انقلاب اسلامی و دادگستری دولت جمهوی اسلامی.
 ۷. حمایت از نهضت‌های رهایی بخش و حق طلبانه مستضعفین جهانی تحت نظارت رهبری انقلاب.
 ۸. مشورت و استفاده از نیرو‌های انسانی و تخصصی سپاه به هنگام بروز بلایا و حوادث غیر مترقبه و کمک به پیشبرد طرح‌های عمرانی دولت جمهوری اسلامی ایران به منظور استفاده هر چه بیشتر از نیروی پاسداران.

 مجلس خبرگان بررسی نهایی قانون اساسی، در تاریخ ۳۰ مهر ۱۳۵۸، با توجه و تأکید بر نقش سپاه پاسداران، بر تداوم این نقش در اصل یکصد و پنجاهم صحه گذارد.
شورای فرماندهی بعد از بحث و بررسی‌های صورت گرفته جواد منصوری به عنوان اولین فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی انتخاب شد. عباس دوزدوزانی، عباس آقازمانی (ابوشریف) و مرتضی رضایی فرماندهان بعدی این نهاد انقلابی در بازه زمانی ۵ اسفند ۵۸ تا ۲۰ شهریور ۶۰ بودند.

دوران آشوب و فتنه

یکی از نقش‌های مهم سپاه پاسداران، بر اساس قانون، مبارزه با عوامل و جریان‌های خرابکار و برانداز است. این نقش به ویژه در سال‌های اولیه پیروزی انقلاب اسلامی به خوبی ایفا شد. تاریخ انقلاب اسلامی، در دهه اول استقرار خود، بحران‌ها و تحریکات خرابکارانه و براندازانه متعددی را تجربه کرده است. گروه‌ها و جمعیت‌های محارب همچون سازمان مجاهدین خلق (منافقین)، چریک‌های فدایی اکثریت و اقلیت، حزب دموکرات، کومله، حزب خلق مسلمان، احزاب خلق بلوچ و ترکمن و عرب، گروه‌های مائوئیست و حزب توده، هر یک در مقطعی و همه در یک راستا، شورش‌ها و تحرکات براندازانه‌ای را علیه نظام نوپای اسلامی سازمان دادند. در تمامی این حرکات، چه در مرحله شناسایی و چه در مرحله خنثی سازی و مقابله، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نقش اصلی را به عهده داشت. بعد از استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران، قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و در راس آن‌ها غرب و آمریکا، چون از خوان گسترده که در در دوره پهلوی دوم برای آن‌ها پهن بود محروم شدند از این رو با تحریک عوامل داخلی و عناصر ستون پنجم خود سعی کردند ایران را به آشوب بکشانند. سپاه پاسداران در چنین شرایطی فداکارانه در عرصه‌های مختلف حضور پیدا کرد و مانع از تحقق اهداف آشوب طلبانی که حتی در مسیر سردادن شعار‌ها تجزیه طلبانه و اقدامات تروریستی قرارگرفتند، شد.

عرصه دفاع مقدس

یکی از برجسته‌ترین عملکرد سپاه پاسداران در مقابله با تهدیدات خارجی حضور موثر در دوران جنگ تحمیلی بود. در حماسه هشت سال دفاع مقدس، رزمندگان اسلام بیش از ۹۶ عملیات را در ۹۵ ماه جنگ تحمیلی انجام دادند که پاسداران و بسیجیان در ۲۷ عملیات مشترک با ارتش جمهوری اسلامی و ۵۵ عملیات مستقل ضربات مهلکی را بر نیروی انسانی و ماشین جنگی دشمن وارد کردند. اوج هنرنمایی و عملیات آفرینی معجزه آسای سپاه را در عملیات‌هایی همچون فتح المبین، بیت المقدس، والفجر ۸ می‌توان نشان داد که مایه حیرت تمامی دشمنان نظام جمهوری اسلامی شد.

پیشگامی در حوزه سازندگی

یکی از قلمرو‌های عملکرد سپاه بازسازی و سازندگی کشور در دوران بعد از جنگ تحمیلی به وسیله این نهاد بود. فعالیت‌ها و مأموریت‌های رزمی، دفاعی و آموزشی، سپاه را از حضور فعال در عرصه سازندگی کشور دور نداشته است و در این زمان که جبهه مقابله با استکبار در سنگر‌های اقتصادی و توسعه گشوده شده است، آن‌ها نیز در این میدان مقدس حضور فعال و بسیار چشمگیری دارند.

 امروز گستره وسیعی از فعالیت‌های سازندگی از قبیل سد سازی، ساخت اتوبان و فرودگاه، بازسازی تأسیسات و اسکله‌های بنادر کشور، راهسازی، سازمان دریایی، پروژه‌های کشاورزی و دامداری، طرح‌های آبرسانی و گازرسانی، احداث واحد‌های مسکونی، خودروسازی، تولید قطعات صنعتی، درختکاری و احیاء جنگل‌ها و بازسازی مناطق جنگزده را دربرمی گرفت.

اصلی‌ترین نقش آفرین مبارزه با تروریسم در منطقه 

شروع بحران سیاسی در عراق و سوریه سبب شد بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای براساس منافعی که برای خود متصور بودند سیاستی خاص را در مواجه با ناامنی در پیش بگیرند. با توجه به اهمیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک ویژه‌ای که این دو کشور در جنوب غرب آسیا دارند، رویکرد‌های هر کدام از این بازیگران در برخورد با ماجرا تفاوت داشت. 

راهبرد‌ها و سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران، اما در مقایسه با برخی حامیان آشوب و ناامنی در حوزه سیاست خارجی بر پایه آموزه‌های دینی، عقلانیت، مصالح امت اسلامی و منافع ملی است و از این رو با سیاست‌های متناقض و متزلزل دولت‌های مدعی مبارزه با تروریسم، حقوق بشر و دموکراسی تفاوت فراوانی دارد.

با شروع بحران در سوریه، جمهوری اسلامی با تمایل سوریه نسبت به حضور ایران برای حل بحران ابتدا در میدان دیپلماسی فعالیت‌هایی آغاز را آغاز کرد که البته با وجود تلاش‌های موثری که در این زمینه شکل گرفت، جمهوری اسلامی به این نتیجه رسید که برای رفع ناامنی نمی‌توان از همه ظرفیت‌های دیپلماسی بهره گرفت و باید مسائل را به صورت جدی تری دنبال کرد. 

با دعوت سوریه برخی از نیرو‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان بازوی اجرایی نظام برای راهنمایی‌های نظامی و فعالیت‌های مستشاری راهی این کشور شدند. با حضور سپاه در این منطقه و بهره گیری از مشاوره‌های نظامی نیرو‌های ایرانی، ارتش سوریه دست به بازیابی دفاعی زد و عملا با عوض شدن قاعده بازی، حملات برق آسای تروریست‌ها در بسیاری از مناطق متوقف شد. 

ظهور داعش به عنوان یک قدرت تروریستی در عراق و سوریه از چند سال پیش باعث تغییر معادلات در منطقه شد. پیشرفت سریع این گروه تکفیری در بحبوحه بحران عراق شرایط سختی را ایجاد کرده بود. کمک‌های تسلیحاتی و مشاوره به ارتش و گروه‌های داوطلب مردمی در عراق یکی از اقدمات موثر ایران برای رفع این فتنه بود. عملیات موفق سپاه در میدان عراق، بشدت نقش اتئلاف ضد داعش به رهبری آمریکا را در این کشور کمرنگ کرد و جایگاه ایران را به عنوان هدایت و رهبری محور مقاومت بالا برد. مقابله نظامی و فکری سپاه با داعش به عنوان خطرناک‌ترین نیروی رزمی در برابر محور مقاومت ضمن اینکه حوزه نفوذ و دایره فعالیت آنان را محدود کرد، دفاع از تمامیت ارضی عراق را نیز در پی داشت. 

تثبیت قدرت بازدارندگی ایران

شواهد نشان می‌دهد که در منطقه پرتلاطم غرب آسیا و خاورمیانه کشور ایران جزو امن‌ترین کشور‌های دنیا محسوب می‌شود و بدون تردید نقش سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ایجاد این امنیت بسیار موثر بوده است. 
آمادگی کامل در برابر تهاجمات احتمالی، جزو الزامات نیرو‌های مسلح در هر کشوری است. طبعا این مساله درباره ایران ضرورت بیشتری برخوردار است. نظام جمهوری اسلامی ایران از ابتدا مخالف هر گونه تجاوز خارجی بود، اما بواسطه اینکه در دوران دفاع مقدس در معرض تهاجم قرار گرفت به دفاع همه جانبه پرداخت. از این رو است که ایران همواره اعلام کرده است که در بخش دفاعی و توانمندی‌ها نظامی خود با دشمنان مذاکره نخواهد کرد. چون وجود امنیت زمنیه را برای توسعه و پیشرفت فراهم می‌سازد. در شرایط کنونی جمهوری اسلامی ایران در حوزه زمینی و دریایی پیشرفت‌های بسیار خوبی دارد. از سوی دیگر برنامه موشکی ایران توانمندی‌های بالایی دارد و این مساله باعث شده که ما در طی سال‌های گذشته از قدرت بازدارندگی نظامی برخوردار باشیم. 

سپاه با توجه به نیاز‌های انقلاب در عرصه‌های علمی و دفاعی و ارتقای نظامی در بازدارندگی دشمنان و حفظ استقلال کشور، در زمینه‌های مختلف از جمله ابداع و ساخت تسلیحات پیشرفته تا فن آوری‌های نوین علمی اقدامات موثر و چشمگیری را انجام داده است.

با نگاهی به تحولات جاری بویژه بعد از عملیات موفق وعده صادق از سوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فصلی جدیدی را در عرصه معادلات نظامی و امنیتی منطقه غرب آسیا آغاز شد که همگان را نسبت به توان بازدارندگی جمهوری اسلامی آگاه کرد.