در حالی که بارها اعضای تیم اقتصادی دولت و همچنین وزیر نفت اعلام کرده‌اند ایران مفت‌فروشی ندارد اما به برخی مشتریان خود تخفیف می‌دهد. نکته قابل توجه دیگر اینجاست که پول فروش نفت در دسترس دولت قرار دارد. در حالی که قیمت نفت در بازارهای جهانی حدود ۹۰ دلار است، برخی مخالفان دولت می‌گویند نفت ایران بشکه‌ای ۳۲ دلار فروخته می‌شود. قیمت نفت ایران در واقع ۵ تا ۶ دلار پایین‌تر از قیمت جهانی به فروش می‌رود و رقمی که اکنون در فضای مجازی منتشر شده ۵۰ دلار پایین‌تر از نرخ فروش رفته است و این در حالی است که آمار فروش نفت ایران نشان می‌دهد هر بشکه در طول سال گذشت به‌طور میانگین بین ۸۲ تا ۸۵ دلار فروخته شده است.
ماجرای نفت ارزان از کجا آمد
حالا ماجرای انتشار این اعداد و ارقام چه بود؟ چند روز پیش بود که یکی از رسانه‌ها اعلام کرد دولت در بودجه امسال هر بشکه نفت را ۳۲ دلار حساب کرده که حدود ۵۰ دلار پایین‌تر از نرخ بازارهای جهانی است. همچنین آورده بود که به‌دلیل تحریم ایران، کشورمان برای فروش نفت دست به فروش نفت ارزان زده است یا قیمت را پایین حساب کرده تا بعدا با مشکل کسری بودجه مواجه نشود. نکته قابل توجه اینجاست که کاهش روند نرخ رشد نقدینگی نشان از اصلاح روند مالی دولت دارد. در واقع در دولت‌های گذشته هر زمان که کسری بودجه اتفاق می‌افتاد، از محل چاپ پول پوشش داده می‌شود اما این رویه در دولت سیزدهم تغییر محسوسی داشت و نرخ رشد نقدینگی از حدود ۳۲ درصد به پایه ۲۴ درصد در اسفند سال گذشته رسید.گزارش منتشرشده دریکی از رسانه‌های کشور اعداد و ارقام درستی نداشت اما به همان صورت در فضای مجازی انتشار یافت. اعداد و ارقام این رسانه از آنجایی اشتباه می‌شود که رئیس کل بانک مرکزی اعلام می‌کند تراز تجاری ایران با نفت حدود ۲۰میلیارد دلار مثبت است. اگرنفت ارزان فروخته شده باشد، چگونه می‌توان با همان میزان فروش، درآمد بیشتری داشت؟ ازاین روداده‌هایی که منتشر شده،غلط است.
پول نفت کجا هزینه می‌شود؟
بر اساس اعلام مرکز مبادله ارز و طلای ایران از ابتدای سال جاری تاکنون، تامین ارز برای واردات کالاهای اساسی، صنایع و خدمات از مرز ۴.۲میلیارد دلار گذر کرد. علی طرزعلی، معاون مرکز مبادله ارز و طلای ایران با بیان این‌که از ابتدای سال تا ۷ اردیبهشت، چهار میلیارد و۲۱۶میلیون دلار ارز برای کالاهای اساسی تامین شده‌است، گفت: برای کالاهای اساسی به نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان یک میلیارد و ۲۶میلیون دلار، برای نیاز صنعت و تجهیزات تولید به نرخ ۴۱ هزار تومان مبلغ دو میلیارد و ۳۸۳ میلیون دلار و برای خدمات ۱۱۷میلیون و برای واردات در مقابل صادرات به نرخ توافقی ۶۸۹ میلیون دلار تامین ارز صورت گرفت.طرزعلی بیان کرد: برای واردات کالای اساسی کشاورزی شامل گندم، دانه‌های روغنی و نهاده‌های دامی ۹۳۰ میلیون دلار، برای دارو، مواد اولیه دارویی و تجهیزات پزشکی ۹۶ میلیون دلار و در مجموع یک میلیارد و ۲۶ میلیون دلار برای کالای اساسی و دارو ارز پرداخت شد.معاون مرکز مبادله ارز و طلای ایران افزود: تامین ارز نیمایی برای «صنایع حمل‌و‌نقل و خودرو» معادل ۴۶۲ میلیون دلار، «صنایع تجهیزات برق و الکترونیک» معادل ۲۲۳ میلیون دلار، «صنایع معدنی» معادل ۱۶۷ میلیون دلار، «ماشین‌آلات و تجهیزات تولید» معادل ۱۳۸ میلیون دلار و«منسوجات و پوشاک»معادل ۱۹۴میلیون دلارصورت گرفته است.این گروه‌های صنایع همچنین به ترتیب ۱۹۷، ۲۹، ۱۷۴، ۱۰۳ویک میلیون دلار ارزتوافقی یا واردات درمقابل صادرات تا پایان روز هفتم اردیبهشت ماه سال جاری دریافت کرده‌اند.علاوه بر این گروه‌ها،یک میلیارد و۱۹۹میلیون دلارارز نیمایی و ۱۸۳میلیون دلارارز واردات درمقابل صادرات به سایرصنایع اختصاص داده شده‌است. طرزعلی افزود: تاکنون ۲۰مرحله حراج شمش طلا در مرکز مبادله ارز و طلای ایران انجام شده است و درمجموع ۲۷۱۶ کیلوگرم طلا عرضه و فروخته شده است.
رکورد صادرات نفت
در‌حالی برخی رسانه‌های داخلی فروش نفت ایران را موضوعی ساده‌انگارانه تلقی می‌کنند و با اعداد و ارقام واهی می‌گویند که ارزان‌فروشی اتفاق افتاده که رسانه‌های خارجی مانند فایننشال‌تایمز اخیرا گزارش داده‌اند که ایران بیش از هر زمان دیگری در شش سال گذشته نفت صادر می‌کند و درآمدش به سالانه ۳۵میلیارد دلار رسیده است.همچنین گزارش مؤسسه کپلر نشان می‌دهد صادرات نفت خام ایران در ماه مارس (اسفندماه) به خاطر تقاضای بالای چین درسال گذشته و سال‌جاری میلادی به‌طور متوسط برابر با یک میلیون و۶۱۰هزار بشکه در روز بوده یعنی بالاترین رقم طی ۱۰ماه گذشته است. ایران در آن ماه یک میلیون و۶۸۰هزار بشکه در روز نفت صادر کرد که بالاترین رقم از زمان بازگشت تحریم‌ها بود. تحلیلگران عقیده دارند افزایش صادرات نفت ایران تا حدی نتیجه موفقیت این کشور دردورزدن تحریم‌های آمریکاست.جواد اوجی، وزیر نفت هم ماه گذشته گفته بود که صادرات نفت در سال‌جاری بیش از ۳۵میلیارد دلار درآمد برای ایران داشته است. اوگفت که ایران اکنون می‌تواند به هرجا که می‌خواهد با «تخفیفی جزئی» نفت صادر کند.
جزئیات درآمد نفتی
مطابق بند یک ماده ۷ قانون پنج‌ساله ششم توسعه، درآمدهای حاصل از فروش نفت باید میان شرکت ملی نفت، دولت و صندوق توسعه ملی تقسیم شود که سهم هرکدام از آنها در لوایح بودجه تعیین و به تصویب مجلس خواهد رسید. براساس تصمیمات مجلس در قانون بودجه سهم درآمدهای نفتی، ۳۷.۵درصد سهم دولت، ۴۵ درصد سهم صندوق توسعه ملی، ۳ درصد سهم مناطق محروم و نفت‌خیز و ۱۴.۵درصد سهم شرکت ملی نفت ایران است که در گزارش‌های منتشر شده درباره فروش نفت تنها سهم دولت محاسبه شده است. بنابراین باید گفت، حتی در صورت پذیرش نحوه محاسبه درآمد نفت توسط آن رسانه،۱۱.۷میلیارد دلار، صرفا سهم ۳۷.۵درصدی دولت از درآمدهای نفتی است و قیمت هر بشکه بیش از ۸۰ دلار پیش‌بینی می‌شود.
