آنچه پیداست این که در حال حاضر چین یکی از بزرگترین اقتصادهای دنیا را دارد و با توجه به ظرفیتها و گرایشهای سیاسی دو کشور، چشم بادامیها همیشه در سالهای اوج تحریم نیز حامی ایران بوده و حتی در سازمان ملل نیز عمدتا به نفع مواضع سیاسی ایران رأی میدهند. از سوی دیگر این کشور همواره پذیرای واردات نفت از ایران بوده به طوری که گزارشها حاکی از آن است که چین حجم زیادی ازواردات نفت ایران در سال گذشته را که نزدیک به۳۵میلیارد دلاربوده، خریداری کرده است.همچنین کارشناسان معتقدند با توجه به سهم ۷۰ درصدی چین از حجم اقتصاد کشورهای عضو پیمان شانگهای که ایران نیز جزو آن است و حضور هر دو کشور در گروه بریکس هر دو کشور مایل به توسعه همکاری هستند. از دیگر سو نباید از یاد برد که اجرای تفاهمنامه همکاریهای ۲۵ساله ایران و چین نیز به توسعه تجارت بین دو کشور کمک شایانی کرده است.با توجه به آن که مسئولان رده بالای دو کشور طی دو سال اخیر سفرهای زیادی به دو کشور برای توسعه روابط سیاسی و اقتصادی داشتهاند، به نظر میرسد باید در سالهای پیشرو منتظر افزایش ارزآوری از بازار چین باشیم.
جزئیات دقیق تجارت ایران و چین
آمارهای منتشر شده گمرک در سال گذشته نشان میدهد مجموع تجارت ایران و چین ۳۲ میلیاردو۴۵۴ میلیون دلار است و طی این مدت ۵۲میلیون و۴۲۴هزارتن کالای غیرنفتی بین تجاروبازرگانان دوکشورردوبدل شده است.این درحالی است که درسال۱۴۰۱ مجموع تجارت بین دو کشور ۲۹میلیارد و۱۳۱میلیون دلار بود و۳۳میلیون و ۵۱۲هزار تن در گمرکات دو کشور تخلیه شد، بنابراین میتوان گفت طی یک سال اخیر تجارت بین دو کشور بیش از سه میلیارد دلار رشد داشته و مجموعا درسال۱۴۰۲ نزدیک به ۱۹میلیون تن کالای غیرنفتی بیشتر ازسال۱۴۰۱بین دو کشور مبادله شده است.به عبارت دیگر میتوان گفت طی یکسال گذشته در مجموع تجارت تهران و پکن به لحاظ ارزشی رشدی۱۱درصدی وبه لحاظ وزنی رشدی ۵۶ درصدی داشته است. ازسوی دیگر بد نیست بدانیم در سال گذشته ۴۶ میلیون و ۶۷۳ هزار تن کالای ایرانی به ارزش ۱۳میلیارد و ۹۱۵میلیون دلار به چین وارد شده و در عوض پنج میلیون و ۷۵۱هزار تن کالای چینی به ارزش ۱۸میلیارد و ۵۳۹ میلیون دلار از گمرکات کشورمان ترخیص و روانه بازارها شده است. به همین دلیل چین مهمترین مقصد صادراتی کالاهای ایرانی بوده و از طرف دیگر بعد از امارات دومین مبدأ واردات کالا به کشورمان بوده، با این حال تراز تجاری تهران و پکن بدون نفت همچنان منفی است. کارشناسان اقتصادی معتقدند با ایجاد روشهایی مانند کنسرسیومهای صادراتی میتوآن قدرت صادراتی کشور را افزایش داد و بخش مهمی از محصولات مورد نیاز بازار چین را تأمین کرد.
مقایسه تجارت تهران و پکن
دادههای گمرک نشان دهنده آن است که درسال ۱۳۹۹(که سال آخردولت دوازدهم نیزبود)۲۵میلیون و۶۶۷ هزارتن کالای غیرنفتی به ارزش ۱۷میلیارد و۳۸۵میلیون دلار بین تهران و پکن مبادله شد.ازاین رو در مقایسه با دادههای گمرک درسال گذشته باید به این نکته اشاره کرد که مجموع تجارت ایران و چین به لحاظ وزنی بارشد۱۰۵درصدی وبه لحاظ ارزشی بارشد ۸۷درصدی روبهرو بوده است. در واقع میتوان گفت تجارت بین دو کشور دردولت سیزدهم(۱۴۰۲) نسبت به دولت دوازدهم(سال ۱۳۹۹) به لحاظ ارزشی و وزنی، رشدی دوبرابری را تجربه کرده است.
عمده کالاهای وارداتی و صادراتی از چین
عمده کالاهای صادراتی(غیرنفتی)به چین شامل موادمعدنی،مشتقات پترو پالایشگاهی، مصالح ساختمانی، قیر و محصولات فولادی، آهنی و سایر فلزات نیمه ساخته،محصولات شیلاتی،غذایی، خشکباروزعفران،لاستیک،چرم، کیف،لوازم و محصولات نیمه صنعتی، شیمیایی، الکتریکی، محصولات شیشه و آیینه، پارچه و...است.البته بررسیها نشان میدهد پسته، زعفران، صنایع دستی و چرم در بازارهای چین بیشتر مورد استقبال قرار گرفتهاند. اخیرا نیز برای صادرات برخی محصولات کشاورزی و لبنی تفاهمنامههایی میان دو کشور امضا شده است. همچنین روغنهای صنعتی، کود، دارو، ماشین آلات، لوازم الکترونیکی، محصولات فولادی، پارچه، لاستیک، لوازم و قطعات خودرو، کاغذ، مقوا، محصولات غذایی و نهادهها عمده کالاهای وارداتی از چین هستند.