به این ترتیب شبکههای سیما همزمان با برگزاری سیوپنجمین نمایشگاه کتاب تهران، برنامههای ویژهای را برای مخاطبان خود در نظر گرفتهاند. تولید و پخش ویژهبرنامههای اختصاصی از مصلای تهران، تهیه گزارشهای تخصصی برای انواع مخاطبان در سنین مختلف ازجمله تدارک شبکههاست که با همت و پشتیبانی مرکز تولید و فنی سیما در ایام برگزاری نمایشگاه کتاب روی آنتن میرود. پخش این برنامهها از۱۹اردیبهشت آغازشده و تا پایان نمایشگاه یعنی بیستونهم ادامه دارد. همانطور که اشاره شد تعدادی از برنامههای روتین سیما منعطف با نمایشگاه محتوای افزوده دارند یا اینکه به صورت ویژه اثری از این رسانه روی آنتن میرود اما اینکه امسال سعی شده چه حرف تازهای وازچه زاویه جدیدی درباره کتاب و برگزاری نمایشگاه به مخاطبان ارائه شود، پرسشی است که با برخی برنامهسازان مطرح کردیم و ضمن آن به معرفی برنامههای تلویزیون پرداختیم که اگر فرصت حضور در این رویداد فرهنگی را از دست دادید اما دل در گرو کتاب و دیدار اهالی قلم دارید بتوانید از دریچه قاب جادو با آن همراه شوید.
اولین دریچه به سوی آگاهی
در سیوپنجمین دوره نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران که از چهارشنبه۱۹اردیبهشت آغاز شد وتا شنبه ۲۹اردیبهشت برگزار میشود؛ برنامه زنده «کتاب یک» هر روز در ساعتهای ۱۳ و۲۰ دقیقه، ۱۶ و ۱۵ دقیقه و ۱۸ و ۳۰ دقیقه از شبکه یک پخش میشود.
سعید سراج، تهیهکننده برنامه کتاب یک به جامجم میگوید: برنامه ما، ترکیبی نیست که بخشهای مختلف داشته باشد اما میتوانم اینطور بگویم که یک برنامه ۱۵ ــ ۱۰ قیقهای است که رویکردش معرفی نویسندهها و آثارشان است. الان بحث معرفی زندگینامه نویسنده، آثار و مشخصا معرفی یکی از آثار اوست که اغلب سراغ اثر جدید نویسنده میرویم. یک لیست داریم که با دو رویکرد نویسنده را انتخاب میکنیم. اول اینکه نویسنده شاخصی باشد و دوم اینکه اثر شاخص داشته باشد. در ۱۰درصد مواقع انتشارات هم برایمان اهمیت پیدا میکند. از نظر موضوعی هم بحث انقلاب، دفاعمقدس و خانواده را در نظر داریم.
صبحانه ایرانی با طعم کتاب
برنامه «صبحانه ایرانی» شبکه دو نیز منعطف با ایام برگزاری نمایشگاه کتاب هر روز از ساعت ۷ روی آنتن میرود.
اردیبهشت با کتاب
«اردیبهشت کتاب» ویژهبرنامه شبکه سوم سیما در روزهای نمایشگاه کتاب است که از محل برگزاری روی آنتن میرود. در این برنامه مهمانانی از میان مسئولان، نویسندگان و... با مجری درباره نمایشگاه امسال و همچنین اثرشان گفتوگو میکنند.
پنجره چهارم
شبکه چهار سیما با برنامهای ویژه در نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران همراه مخاطبان خود است. این برنامه با عنوان «کتاب ۴»، با چهار بخش ۱۵ تا ۳۰دقیقهای در ساعات برگزاری نمایشگاه بهصورت زنده از مصلای تهران و یک ویژهبرنامه یکساعته از ساعت ۲۲ و ۳۰ دقیقه روی آنتن میرود.در ویژهبرنامه شبانه که اجرای آن را محمد سرشار بر عهده دارد، نقد و تحلیل وضعیت کتاب در ایران انجام میشود. در آیتمهای ۱۵ تا ۳۰ دقیقهای که در ساعتهای ۱۰، ۱۲ و ۱۵ دقیقه، ۱۴ و ۳۰ دقیقه و ۱۷ بهطور زنده از محل نمایشگاه پخش میشود، با مولفان، مترجمان، دستاندرکاران حوزه کتاب و نشر، نوقلمان و مدیران ستادی نمایشگاه صحبت میشود.
حسین پورصلعی نائینی، تهیهکننده برنامه کتاب ۴ در این خصوص به جامجم میگوید: این برنامه سابقه ۲۳ساله دارد که من از همان ابتدا به عنوان تهیهکننده یا کارگردان کنار تیم بودم. طرح اولیه این برنامه در سال ۱۳۸۰ مطرح شد و همینطور طی سالهای متوالی پخش آن ادامه یافت که به شکل یک برنامه ترکیبی در طول هفته بهصورت زنده پخش میشد و همزمان با نمایشگاه کتاب که در اردیبهشتماه برگزار میشود، این رویداد را پوشش میدهد. امسال در نمایشگاه کتاب دو بخش را پوشش میدهیم. یک برنامه صبح تا عصرگاهی در مصلای تهران داریم که در ساعات ۱۰، ۱۲، ۱۴ و ۳۰ دقیقه و ۱۷ پخش میشود. چهار آیتم ۱۵ تا ۲۰دقیقهای از مصلی بهصورت زنده پخش میکنیم که پلیبکهای موضوعی دارد و در میان آن، آیتمهای گپوگفت با کارشناسان را نیز ارائه میدهیم. وی ادامه میدهد: کارشناسانی که در برنامه حضور دارند، شامل ناشران، مولفان، اهالی حوزه کتاب و در مجموع آنهایی هستند که دستاندرکار حوزه کتاب قلمداد میشوند. همچنین مدیران ستادی برگزارکننده نمایشگاه کتاب، معاون وزیر، اهالی خانه کتاب، موسسه نمایشگاههای فرهنگی و افرادی که برگزارکننده و متصدی نمایشگاه کتاب هستند، در این برنامهها حضور دارند. در عین حال، برنامهای ۵۰دقیقهای داریم که از استودیوی ۱۳ معاونت سیما و در بازه زمانی ۲۲ و ۳۰ دقیقه تا ۲۳ و ۳۰ دقیقه پخش میشود که در این برنامه شبانگاهی، از اهالی دستاندرکار حوزه کتاب یا سیاستگذار در این حوزه دعوت میشود که در برنامه حاضر شوند. این برنامه ترکیبی است و پلیبکهای متنوعی دارد. برنامه کتاب ۴ کاری از گروه ادب و هنر شبکه ۴ سیماست و مجری برنامه صبح تا عصر آقای محمد امامی و خانم فاطمه شاهحسینی است. مجری برنامه شبانگاهی هم آقای محمد سرشار است. وی ادامه میدهد: ما در این برنامه بیشتر به سمت کنکاش حوزه کتاب میرویم و حتی در پلیبکها به این سمت میرویم که میزان استقبال مردم به چه میزانی بوده؛ اینکه کالای فیزیکی کتاب در سبد فرهنگی خانواده چه جایگاهی دارد و مردم چقدر از بودجه خود را با توجه به گرانی کتاب به این کالا تخصیص میدهند. در عین حال به این میپردازیم که متولیان کتاب و افرادی که کتاب را نشر میدهند، چقدر این موارد را در نظر دارند. بهعنوان مثال، این سؤال را از مردم میپرسیدیم که یارانهای که به کتاب تخصیص داده میشود، باید چطور باشد؛ در اختیار مخاطب باشد یا ناشر؟ باید به چه شکلی باشد تا به روال متعادل برسد.تمام این موارد را به صورت چالشی با این نگاه پیش میبریم که یک کتاب ــ از مرحله تحقیق، پژوهش، ویراستاری، طراحی جلد و صفحه ــ چه مراحلی را طی میکند تا روی پیشخوان کتابفروشی در اختیار علاقهمندان قرار گیرد؛ چون امکان دارد مخاطب نداند چه پروسهای برای این کار طی شدهاست. این موارد برای مخاطب جذاب است که ما در پلیبکهای تولیدی و با انتخاب کارشناسان زبده و بهنام مطرح میکنیم. گروههایی که کار جهادی و فرهنگی کردهاند دعوت میکنیم؛ مثلا مهمانی داریم که در عشایر فعالیت دارد تا فرهنگ کتاب و در دسترس بودن کتاب را برای نقاط دورمیسرکند. این افراد وقتی در برنامه صحبت میکنند، مخاطب درک میکند که کالای فیزیکی به نام کتاب، چه زحمتهایی دارد.اینکه اگر این کالا گران است، چه مراحلی را طی کرده است. این تهیهکننده همچنین میگوید: رسالت شبکه چهار پوشش کامل اخبار و تحولات حوزه کتاب بوده که این مهم رادر پوشش نمایشگاه کتاب تهران که با شعار بخوانیم و بسازیم است، در نظر دارد. بیشترین زمان پوشش تحولات نمایشگاه کتاب توسط شبکه چهار انجام میشود وطی ۱۰روزی که نمایشگاه را پوشش میدهیم، ازطریق کتاب۴ بیش از۱۳۰۰دقیقه برنامه ساخته میشود.
نسیم مطالعه
شبکه نسیم با برنامه «دیدی نو» به مناسبت سیوپنجمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران با مخاطبان خود همراه است.این برنامه به تهیهکنندگی مهران میرصالحی، کارگردانی کیان کحالزاده با اجرای ایوب آقاخانی در ۵۲ قسمت از شبکه نسیم پخش خواهد شد.
مهرداد میرصلاحی درخصوص تولید این برنامه به جامجم میگوید: برنامه دیدی نو فصل سوم فعالیت خود را آغاز کرده. این برنامه در ۵۲ قسمت قرار است پخش شود که هفت، هشت برنامه را در نمایشگاه کتاب دارد. با توجه به اینکه برنامه ما درباره کتاب است، شروع کارمان را در نمایشگاه قرار دادیم و در خود نمایشگاه استودیو فعال کردیم. بعد از نمایشگاه، ۴۴ برنامه دیگر در استانهای مرزی کشور تولید خواهد شد. مجری در این مقطع ایوب آقاخانی است. وی ادامه میدهد: محور برنامه نسبت به دیدی نوی قبل، کاملا متفاوت و شعار را روی پویش ملی کتابیاری گذاشتیم، یعنی ماموریت دیدی نو در این برنامه، به نوعی تربیت و تشویق اهل مطالعه به معرفی کتاب و تحت عنوان کتابیاری است. هم مسابقه و هم غیرمسابقه را داریم، چون نتیجه مسابقه ما در هر قسمت اتفاق نمیافتد و در پایان برنامه ۵۲ مشخص میشود. سه نفر از اشخاصی که بهترین اجرا را داشتهاند، به انتخاب مخاطب شبکه نسیم، هدایایی میدهیم. بیننده شبکه نسیم تصمیم میگیرد که اجرا خوب بوده یا خیر. وقتی کتابی که معرفی میکند به نحوی باشد که مخاطب به دنبال آن و برود، یعنی تاثیر داشته است. هر روز ضبط داریم و با تاخیر ۵ ــ ۴ساعته روی آنتن میرویم. ساختار دیدی نو کاملا با قبل متفاوت است.
تمرکز بر آموزش
برنامه «مثبت آموزش» شبکه آموزش سیما در سه بخش در ساعتهای ۱۰ و ۴۵ دقیقه تا ۱۱، ۱۶ و ۴۵ دقیقه تا ۱۷ و ۱۷ و ۴۰ دقیقه تا ۱۷ و ۵۰ دقیقه به موضوع نمایشگاه کتاب میپردازد و به صورت زنده با نمایشگاه، ارتباط مستقیم برقرار میکند.
سید احسان میرمحمدعلی، تهیهکننده مثبت آموزش، درخصوص اینکه با چه نگاه ویژهای سراغ تولید این برنامه برای نمایشگاه کتاب رفته، به جامجم میگوید: ما بحث تخصصیتری را در مسأله نمایشگاه کتاب بازکردیم. بیشتر روی حوزه کودک، نوجوان و خانواده تمرکز کردیم. روزی سه باکس از نمایشگاه داریم که صبح بیشتر مخصوص خانوادهها و بعد از ظهر بیشتر مخصوص نوجوانان و بچههای مدارس است و در عین حال، با توجه به مخاطب هدفی که داریم، مهمانان را دعوت میکنیم. بر اساس برنامهای که داریم، قرار بر این است که صبحها براساس خانواده و به خصوص مادران جلو برویم و کتابهایی که معرفی میکنیم و نویسندگانی که میآوریم، بیشتر در همین سبک است. وی ادامه میدهد: موضوع رفتار با کودکان و روانشناسیهای مختلف، مدل رفتار با کودکان را برای خانوادهها داریم و بعد از ظهر هم بیشتر به کتابهایی میپردازیم که نیاز دانشآموزان است و باعث میشود دید بهتری نسبت به جامعه داشته باشند. مجریهای ما آقای زینالعابدین، خانم مختار و آقای کربلایی طاهر هستند و در بخشهای دیگر آقایان امیدی و تفنگسازان حضور دارند. روزی هشت باکس در پخش داریم که مجری ثابتمان در پخش حضور دارد و سه باکسی که پیش از این گفتم با مجریان روی آنتن میبریم که یک ربع با مهمانان در این باکس گفتوگو میکنند.
برنامه «دکتر سلام» شبکه آموزش ضمن ارتباط زنده با نمایشگاه بینالمللی کتاب، هر روز یک کتاب تخصصی و عمومی با موضوع سلامتمحور معرفی میکند. همچنین برنامه «دوربین هفت» در دو بخش در ساعتهای ۱۲ و ۲۰و۴۰ دقیقه گزارشهایی از رویدادها و وقایع نمایشگاه کتاب را از شبکه آموزش پخش میکند.
نگاهی از جنس معارف
شبکه قرآن ومعارف سیما نیزرویدادهای نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران را در قالب ویژهبرنامه و میانبرنامههای مختلف به صورت زنده پوشش میدهد.ویژهبرنامهای به تهیهکنندگی مهدی شکوهی با حضور مستمر استیج و دوربین شبکه قرآن و معارف سیما در محل برگزاری نمایشگاه بینالمللی کتاب و گفتوگو با صاحبان نشر، مولفان و بازدیدکنندگان آماده پخش برای دوستداران کتاب است.همچنین تهیه و تولید و پخش روزانه آیتمهای متنوع ادبی از غرفههای مختلف و حال و هوای فرهنگی نمایشگاه از دیگر تدارکات شبکه قرآن و معارف سیما است.
نمایش دنیای یار مهربان
شبکه نمایش به مناسبت برگزاری نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران، فیلمهایی را با این مضامین در جدول پخش خود قرار داده است که هرشب ساعت۲۱پخش خواهد شد.فیلمهای سینمایی«جولی و جولیا»، «کتابفروشی»، «چارلز دیکنز»، «خانم پاتر»، «نابغه»، «کافه امید»، «انجمن ادبی کیک پوست سیب زمینی» و «عجیبتر از داستان» تا جمعه ۲۸ روی آنتن شبکه نمایش است.
تصویر پایتخت
برنامه «تهران ۲۰» شبکه تهران، همزمان با سی و پنجمین نمایشگاه بینالمللی کتاب در گفتوگوبا مسئولان و دستاندرکاران حوزه کتاب به صورت ویژهای به این رویداد فرهنگی میپردازد. این برنامه به تهیهکنندگی مجتبی احمدی از شنبه تا چهارشنبه هر شب ساعت ۲۰ تماشایی میشود.گروه خانواده نیز با تدارک برنامه «به خانه برمیگردیم» و بهرهمندی از حضور مهمانان مختلف در بخشهای متنوع ارتباط با نمایشگاه کتاب، معرفی کتاب و ... به صورت ویژهای به این رویداد فرهنگی خواهد پرداخت.برنامه «سلام تهران» هر روز صبح از ساعت ۶ و ۳۰ دقیقه تا ۸ با دعوت از مهمانهای ویژه حوزه کتاب و نشر، به موضوع نمایشگاه کتاب در شبکه تهران میپردازد.همچنین ارتباط زنده با نمایشگاه کتاب از روز چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت هر روز حوالی ساعت ۱۰ در شبکه تهران برقرار است و به مدت ۱۵ دقیقه اتفاقات و حواشی این نمایشگاه را پوشش تصویری خواهد داد. همچنین گفتوگو با مسئولان حوزه نشر و نمایشگاه بخش دیگری از این برنامه خواهد بود. برنامههای «در شهر» و «در استان» نیز همزمان با برپایی نمایشگاه کتاب گزارشهای ویژهای را روانه آنتن میکنند.
به سوی افق
شبکه افق نیز رویدادهای نمایشگاه بینالمللی کتاب را بهصورت زنده از محل برگزاری نمایشگاه پوشش میدهد. این برنامه از ساعت ۱۸ و ۳۰ دقیقه به مدت نیم ساعت پخش میشود.
پنجره باز به حال خوب
برنامه «مثبت سلامت» بهصورت زنده رویدادهای فرهنگی نمایشگاه بینالمللی کتاب را از شبکه سلامت پخش میکند. همچنین برنامههای «پنجره باز» و «حال خوب» نیز بهصورت زنده از نمایشگاه روی آنتن میرود.
کتاب شیرین کودکان
شبکه کودک با برنامه «کتاب شیرین» مخاطبان خود را با حال و هوای نمایشگاه کتاب همراه میکند.
امید به نورا
شبکه امید نیز با برنامه زنده «نورا» به انعکاس رویدادهای نمایشگاه بینالمللی کتاب میپردازد. این برنامه هرروز ساعت ۱۹ تا ۲۰ از نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران روی آنتن میرود. این برنامه شامل بخشهای من و کتاب، کتاب جان و معرفی کتابهایی راجع به زندگی شهدا و... است.
نگاه مستند
شبکه مستند سیما در ایام نمایشگاه تلاش دارد آثاری با مضمون و محور کتاب و کتابخوانی روی آنتن ببرد. مستندهای «جای پای او»، «شاهنامه فردوسی» و«کاش غورهها انگور بشه» تعدادی از این آثار مستند هستند که تا امروز روی آنتن رفتند.
مهمانان فارسیزبان
میانبرنامه «برگ زرین» ویژه کتاب و کتابخوانی از شبکه جامجم پخش میشود. همچنین ارتباط مستقیم با نمایشگاه کتاب تهران و مصاحبه با بازدیدکنندگان و ارائه گزارش از وقایع و رخدادهای نمایشگاه در فواصل برنامهها با محوریت مهمانان کشورهای فارسیزبان در نمایشگاه و سایر کشورهای خارجی مهمان و مصاحبه با صاحبنظران زبان پارسی شرکت کننده در نمایشگاه و مهمانان فارسیزبان بهمنظور گرامیداشت و پاسداشت زبان پارسی روی آنتن شبکه جامجم میرود.
نمایشگاه و تلوبیون
تلوبیون نیز در روزهای نمایشگاه با اختصاص دادن صفحهای درفضای خود به نمایشگاه کتاب میپردازد و محتواهای مربوط به آن را بهصورت ویژه دراین بستر بارگذاری میکند. دراین میان شبکه کتاب نیز حضور پررنگی داردوسعی میکند در فضای مجازی با تولید برنامههای مختلف از محل برگزاری نمایشگاه و همچنین در استودیو به موضوعات متنوع در حوزه کتاب، نشر، نویسندگان و... بپردازد.
سیمای استانها
شبکههای استانی سیما نیزدراین ایام بهصورت ویژه درقالب برنامههایی به این رویداد فرهنگی میپردازند وهمچنین درفضای مجازی نیز در این ایام بهصورت پویا محتواهایی از گفتوگو، گزارش و...را روی آنتن میفرستند.