این دو کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا هستند و علاوه بر حسن همجواری و مرز مشترک، با توجه به کمک سیاسی کشورمان به ارمنستان در تنش این کشور با آذربایجان، خصوصا در مسأله قرهباغ روابط بسیار حسنهای طی سالهای اخیر داشتهاند.در واقع میتوان گفت روابط میان ایران و ارمنستان همواره روبهجلو بوده، زیرا با توجه به روابط پرتنش ارمنستان با جمهوری آذربایجان، ترکیه و گرجستان، این کشور تا حدی از نظر سیاسی و اقتصادی با محدودیتهایی روبهروست؛ بنابراین ایران بهعنوان یکی از کشورهای هممرز و ذینفوذ منطقه از اهمیت بالایی برای ارمنستان برخوردار است و این کشور تلاش میکند روابط سیاسی و اقتصادی خود را با ایران در بالاترین سطح حفظ کند تا با ارتقای موقعیت سیاسی خود در منطقه به کمک ایران بتواند به بازارهای جهانی نیز دسترسی پیدا کند.با توجه به نیاز صنایع ارمنستان به مواد اولیه و انرژی، همکاری در این زمینهها فرصت مناسبی برای گسترش مناسبات بین تهران و ایروان محسوب میشود.
جزئیات تجارت بین ایران و ارمنستان
آمارهای گمرک نشان میدهد میزان تجارت ایران و ارمنستان در سال ۱۴۰۲ به یک میلیون و ۴۱۹ هزار تن کالا به ارزش ۴۵۴ میلیون دلار میرسد، این در حالی است که در سال آخر دولت دوازدهم یعنی ۱۳۹۹ میزان تجارت بین تهران و ایروان به ۶۳۱ هزار و ۴۰۰ تن کالا به ارزش ۱۵۵ میلیون و ۲۰۰ هزار دلار رسیده بود.در سال گذشته یک میلیون و ۴۰۶ هزار تن کالای ایرانی به ارزش ۴۰۹ میلیون دلار روانه ارمنستان شده، این در حالی است که در سال ۱۳۹۹ فقط ۶۲۴ هزار تن کالای ایرانی به ارزش ۱۳۸ میلیون دلار به این کشور صادر شده بود؛ بنابراین میتوان گفت صادرات کالاهای ایرانی به ارمنستان در دولت سیزدهم نسبت به سال آخر دولت دوازدهم به لحاظ وزنی رشدی ۵۶درصدی و به لحاظ ارزشی نیز رشدی ۶۶درصدی را تجربه کرده است.از طرف دیگر اما در سال گذشته ۱۳ هزار تن کالا از این کشور به ارزش ۴۵ میلیون دلار روانه ایران شده، این در حالی است که در سال ۱۳۹۹ این میزان به ۷۰۰۰ تن کالا به ارزش بیش از ۱۷میلیون دلار می رسید بنابراین در دولت سیزدهم نیز واردات کالاهای ارمنی نسبت به دولت دوازدهم به لحاظ وزنی با رشدی ۴۵درصدی و به لحاظ ارزشی با رشدی ۶۲درصدی روبهرو بوده است.به همین دلیل میتوان گفت در سال گذشته تراز تجاری ایران با ارمنستان مثبت ۳۶۴ میلیون دلار بوده، این در حالی است که این میزان درسال ۱۳۹۹حدود ۱۲۰میلیون دلار بوده که نشان از رشد ۲۴۴ میلیون دلاری تراز تجاری ایران با ارمنستان در دولت سیزدهم دارد.همچنین باید به این نکته اشاره کرد که صادرات هر کیلوگرم کالاهای ایرانی به ارمنستان نزدیک به ۳۰۰ سنت بوده ولی هر کیلوگرم کالای ارمنی واردشده به کشورمان حدود ۵/۳ دلار ارزبری برای کشورمان داشته که نشاندهنده این است که کالاهای باارزشی به کشورمان وارد شده است.
فهرست کالاهای وارداتی و صادراتی ایران و ارمنستان
مواد معدنی، لاشه گوسفندی، انواع فیلترها، کاغذ کرافت، مقوا، چوب، تجهیزات پزشکی، دستگاههای سنجش، لوازم الکتریکی، محصولات آهنی و لوازم یدکی مهمترین کالاهای وارداتی از ارمنستان بوده است. از طرف دیگر محصولات فولادی، مواد غذایی، ماهی و میگو، میوه و ترهبار، خشکبار، قیر، اوره، مصالح ساختمانی، زغالسنگ، مشتقات نفتی، گاز، روغن موتور، محصولات شیمیایی، انواع رنگ، چسب و حلالها، محصولات بهداشتی و آرایشی، ضدیخ، مواد پلاستیکی، لوله، کفپوش، لوازم آشپزخانه، پوشاک، دستکش، فرش، چرم، تخته، کاغذ، نخ و پارچه، کیف و کفش، کلاه، لوازمخانگی، عروسک و لوازم بازی، سیم و کابل، خودرو، تراکتور و تریلر، لوازم یدکی، کنتور گاز، دستگاه سنجش و تجهیزات پزشکی، مبل، لوستر، کاشی و سرامیک، ورقههای شیشهای، آینه، ظروف آشپزخانه، اجاق گاز، رادیاتور، پکیج، مصنوعات فلزی، مس و آلومینیوم، پنکه، هواکش، آسانسور و بالابر، ماشینآلات معدنی، تجهیزات کشاورزی، ماشینآلات برش، ریختهگری و قالب صنعتی، تجهیزات دامداری و مرغداری، دستگاههای قنادی، شیرآلات صنعتی و بهداشتی، باتری، لامپ، یخچال، اجاقگاز و... از عمدهترین کالاهای صادراتی ایران به ارمنستان بودند.