پرونده «جام‌جم» برای سریال جدید شبکه ۲ سیما
پشت‌پرده‌های عمارتی در یزد
هم لهجه‌شان شیرین است و هم شیرینی‌های محلی‌شان. شهرشان به نخستین شهر خشت خام جهان شهره است و اولین شهر تاریخی ایران نام دارد. این همه محاسن، تنها بخشی از دلایلی است که می‌توان بر پایه آن، از یزد و یزدی‌ها روایت کرد. شهری که هنرمندان بسیاری در خود پرورش داده است و حالا تعدادی از آنان گرد‌هم آمدند تا با یک قصه شیرین، مخاطبان شبکه دو سیما را همراهی کنند.
این سریال به کارگردانی محمدرضا حاجی غلامی، تهیه‌کنندگی مصطفی رضوانی و نویسندگی فهیمه سلیمانی «پشت پرده» نام دارد و راوی بخش‌هایی از زندگی دو خانواده یزدی و تهرانی است که دست قضا آنان را قرین همدیگر می‌کند. ایفاگران نقش‌های اعضای این دو خانواده و همچنین دیگر شخصیت‌ها، بازیگرانی از پایتخت و یزد هستند. رضا شفیعی‌جم، میرطاهر مظلومی، مریم کاویانی، حسین سلیمانی، آزیتا ترکاشوند، حدیثه تهرانی، جواد خواجوی و بازیگران یزدی همچون محمدرضا بحری، فاطمه زارع، محسن عالم زاده، صاحب حائری‌زاده، سعید خبیری، زهرا گماری، مهدی دهقان، هدی دهقان، محدثه بقایی، رها جاودانی و حسین کریمی به نقش‌های پشت پرده جان دادند. در ادامه با تهیه‌کننده و کارگردان سریال گفتوگو کردیم و با نقش تعدادی از بازیگران آشنا شدیم. سریال شنبه تا چهارشنبه حوالی ساعت ۲۱ و ۱۵ دقیقه به مدت ۳۵ دقیقه پخش می‌شود.
جناب عالی در پشت پرده
مصطفی رضوانی، تهیه‌کننده سریال پشت پرده، کار فیلمسازی را از حدود سال ۹۰آغازکردوبه طورمشخص از سال ۹۵ تهیه‌کنندگی را پی‌گرفت. او در‌کارنامه خود تهیه‌کنندگی تعداد زیادی فیلم کوتاه و مستند را دارد.همچنین دو سال پیش سریال جناب عالی به کارگردانی عادل تبریزی را که سریال اختصاصی تلوبیون بود، تولید کرد. عادل تبریزی به تازگی فیلم سینمایی گیجگاه را در اکران داشت.تصویربرداری سریال تازه رضوانی ۷ اسفند سال گذشته به پایان رسیده و این اثر تلویزیونی در ۲۸ قسمت آماده پخش است.
نمایی از حفظ سنت‌ها
در ابتدای این نوشتار بیان کردیم که یزد به دلایل مختلف می‌تواند شهری پر قصه برای روایت باشد. از دیگر مواردی که می‌توان به آن اشاره کرد، حفظ سنت‌ها در این شهر در عین پیشرفت است؛ پیشرفت‌هایی در زمینه‌هایی همچون درمان ناباروری. از قدیم به یاد داریم که به خاطر وجودمراکزدرمانی در این استان برای درمان ناباروری، برخی زوج‌ها برای معالجه به یزد مراجعه می‌کردند. به گفته تهیه‌کننده سوژه سریال با این موضوع که یزد یکی از قطب‌های درمان ناباروری شناخته می‌شود، ارتباط دارد. وی به جام‌جم می‌گوید: قصه اصلی به فرزندآوری ربط دارد. همچنین سعی شده است فرهنگ سنتی یزد و تفاوت‌هایش با فرهنگ مدرن نشان داده شود. وی درباره ساخت این سریال در یزد عنوان می‌کند: تازه بودن سوژه و همچنین جذابیت ساخت کمدی در یزد از دلایلی بود که باعث شد سراغ این پروژه برویم. در برخی سریال‌ها که بازیگران با لهجه ایفای نقش می‌کنند، این احتمال وجود دارد که به خوبی از پس ادای لهجه برنیایند و باعث آزردگی خاطر مردم آن لهجه شوند. اما گویا در این سریال با استفاده از ظرفیت‌های بومی از این اتفاق خبری نیست. رضوانی می‌گوید: در این سریال بازیگران یزدی نقش شخصیت‌های یزدی را بازی می‌کنند و بازیگران تهرانی نقش شخصیت‌های تهرانی.
قصه یک خانه قدیمی
به گفته رضوانی قالب «پشت پرده» سیتکام است. ستکام گونه‌ای از کمدی است که در آن شخصیت‌های سریال در مکان‌های عادی مانند محل کار یا خانه حضور دارند و فعالیت‌های روزانه آنها با حرکات یا دیالوگ‌های طنز انجام می‌شود. در‌واقع معمولا این آثار در محیطی محدود روایت می‌شوند که این موضوع هم می‌تواند دست و پای نویسنده و کارگردان را ببندد و هم آنان را بیش از هر چیز متمرکز بر قصه کند. به همین دلیل سیتکام‌های موفق ونام آشنا در دنیا کم نداریم که استوار برقصه وبازی بازیگران حسابی از پس جذب مخاطب برآمدند. رضوانی باور دارد هر چند این مجموعه رانمی‌توان با سریال‌های پرلوکیشن و باسرمایه‌های بیشتر مقایسه کرد اما بیان می‌کند: قصه در یک خانه قدیمی دریزدمی‌گذارد و نهایتا چند کوچه اطراف را می‌بینیم. اما فکر می‌کنم مخاطبان ازبازی بازیگران به ویژه بازیگران یزدی به شگفت بیایند و رضایت‌شان جلب شود.رضوانی ادامه می‌دهد: سریال در مرکز هنری رسانه‌ای نهضت زیر‌مجموعه سازمان تبلیغات اسلامی تولید شده است که بعدا با مشارکت استانداری یزد و شبکه دو سیماتکمیل شد.
یزدی‌ها پشت دوربین
بارها به ساخت سریال در شهرهای مختلف و استفاده از ظرفیت‌ها بصری و هنری سراسر ایران تاکید شده است. در این زمینه از گذشته تا امروز کارهایی صورت گرفته است و آثاری را مثل پایتخت، نون خ، ایل‌دا، گیل‌دخت، طعم طمع و...می‌شناسیم که بخش عمده قصه‌شان را در جغرافیایی خارج از تهران به تصویر کشیدند. این روزها نیز تعدادی از آثار در شهرهای مختلف در حال تولید بوده یا قرار است به مرحله تولید و تصویربرداری برسند. رضوانی درباره این ظرفیت توضیح می‌دهد: شهرستان‌های ما در تولید و ساخت آثار نمایشی ظرفیت بالایی دارند. بر خلاف باور قدیمی که وجود داشت دیگر این‌گونه نیست که بگوییم شهرستان‌ها عقب‌تر از تهران هستند. هنرمندان خوبی در شهرهای مختلف داریم که باید دیده شوند. افتخار ما این است که غیر از بازیگران یزدی، ۹۰ درصد عوامل پشت دوربین نظیر فیلمبردار، طراح صحنه و...هم یزدی هستند.به این ترتیب سعی کردیم از ظرفیت استان استفاده کنیم.این تهیه‌کننده درباره تعدادی از بازیگران چهره و نقش‌شان می‌گوید: در خانواده تهرانی، میرطاهر مظلومی نقش مظفر تخمه‌چی را بازی می‌کند که پدر خانواده است.آزیتا ترکاشوند ایفاگر نقش مادر خانواده با نام نازی است. دایی خانواده به اسم فرزین هم با بازی رضا شفیعی‌جم خواهید دید.حسین سلیمانی، بازیگر نقش دارا(پسر خانواده)، حدیثه تهرانی بازیگر نقش سوده (عروس خانواده) و زهرا گماری که اولین تجربه‌اش را پشت سر می‌گذارد، ایفاگر نقش درسا(دختر خانواده) است.جواد خواجوی نیزنقش مدیر دبستان را دارد. مریم کاویانی هم در دو قسمت بازیگرمهمان مجموعه است.همان‌طور که بیان شد این سریال که با هنرمندی هنرمندان یزدی و تهرانی تولید شده است، به مسائل اجتماعی از‌جمله فرزندآوری می‌پردازد و از این رهگذر مخاطب را با سبک زندگی مردم استان یزد آشنا می‌کند. سریال پشت پرده آداب و رسوم، فرهنگ و هویت خانواده‌های یزدی را به تصویر می‌کشد و این موضوعی‌است که قابلیت ادامه‌دارشدن درچند فصل را دارد. رضوانی هم ضمن اشاره به این پتانسیل، تصمیم آن را با سرمایه‌گذاران می‌داند.
روایت تازه از کارگردان پدر پسری
محمدرضا حاجی غلامی، کارگردانی سریال را برعهده دارد. او پیش از این هم مجموعه «پدر پسری» را برای شبکه تهران ساخته بود که روایتی است از داستان زندگی حامد (با بازی محمدجواد جعفرپور)، دانشجوی پرتلاشی که متوجه می‌شود تنها یک ماه برای تحویل پایان‌نامه خود فرصت دارد و این ماجرا او را درگیر اتفاقات شیرین و طنز‌گونه‌ای می‌کند. حاجی غلامی در زمینه فیلمسازی هم فعالیت‌های بسیاری داشته است. از‌جمله فیلم‌های«لکنت» وفیلم‌های کوتاه «سلام» و «جمعه‌گل» با موضوع مدافعان حرم و همچنین«آبی‌کم‌رنگ»که با حال وهوای فرزندان مدافع حرم است.وی دراین سریال سراغ‌موضوعات‌اجتماعی رفته است؛ موضوعاتی که دغدغه فیلمسازی اوست. گفتیم که این سریال در شهر یزد فیلمبرداری شده و حاجی غلامی در کنار بازیگران شناخته شده، از هنرمندان یزدی هم دعوت به همکاری کرده است.وی در گفتوگو با جام‌جم درباره ساختار سریال توضیح می‌دهد: سریال پشت پرده یک کمدی موقعیت است واصولا کارهای کمدی موقعیت محدود به لوکیشن‌های خاص است و کاملا متفاوت از سریال‌هایی است که در تلویزیون ساخته وپخش می‌شوند. یعنی هم در بودجه، هم در لوکیشن و ارائه قصه محدودتر از کارهای دیگر است و با سکانس‌هایی با کلام بیشتر و موقعیت پیش می‌رود. البته نمونه‌های خوب و موفقی در این زمینه در سریال‌های گذشته داشته‌ایم. اما در سال‌های اخیر به کمدی سیتکام خیلی توجه نشده و کمتر کسی سراغ ساخت چنین گونه‌ای رفته است.
حفظ حریم و تفاوت سبک زندگی
حاجی غلامی درباره موضوعاتی که در این سریال به آنها پرداخته می‌شود، ادامه می‌دهد: من فکر می‌کنم می‌توان سه محور اصلی را برای این سریال در نظر گرفت. محور اول بحث حریم و تفاوت سبک زندگی بین خانواده‌هاست. با توجه به این‌که در قصه، یک خانواده مهمان یک خانواده دیگر می‌شود، این امر در سریال مورد توجه قرار می‌گیرد. نکته بعدی که می‌تواند جزو ضلع‌های اصلی این سریال باشد، بحث فرزندآوری است. با عنایت به این نکته که یزد، یکی از شهرهایی است که بسیاری از افراد از شهرها یا کشورهای دیگر برای فرزندآوری به آن مراجعه می‌کنند، بنابراین شخصیت‌های داستان ما به این بهانه از تهران به یزد سفر می‌کنند که همین مسأله شروع چالش‌های خوبی در قصه می‌شود.وی می‌افزاید: نکته بعدی که در این سریال به آن توجه شده، بحث شأن معلم و مسائل و اتفاقاتی است که در این حوزه می‌افتد و ما در بخش‌هایی از این سریال آنها را نقد کرده‌ایم. تلاش داشتیم مسائلی از این دست را هم مورد واکاوی قرار دهیم.
من یزدی هستم
حاجی غلامی درباره انتخاب شهر یزد به‌عنوان بستراین اتفاقات درداستان عنوان می‌کند: اولا که من یزدی هستم و علاقه و دغدغه‌ام همواره این است که در این شهر کارهایم را بسازم چون به هر حال با این فرهنگ آشنا هستم و فیلم‌هایی را هم که پیش از سریال‌هایم ساخته‌ام در شهر یزد بوده است. تقریبا کارهای موفقی بوده‌اند. اینجا باز هم فرصتی پیش آمد تا اثرم را در این شهر بسازم. البته از آنجا که کارهای سیتکام محدود هستند، پیشنهادی مطرح شد مبنی بر این‌که سریال در شهرستان اتفاق بیفتد. از آنجا که برای کارگردانی این سریال انتخاب شدم، داستان در شهر یزد مقابل دوربین رفت. این کارگردان ادامه می‌دهد: دومین نکته‌ای که باعث شد این شهر را انتخاب کنیم، گویش و لهجه شیرینی است که یزدی‌ها دارند و معمولا مورد استقبال عموم مردم ایران قرار می‌گیرد. مردم این لهجه و این فرهنگ را دوست دارند.وی می‌افزاید: می‌توان خیلی از محتواها و حرف‌های خاص را با این لهجه شیرین، تعدیل و با بیان دلپذیرتری به مردم عرضه کرد. نکته مهم بعد این است که یزد ظرفیت بسیار خوبی برای تولید سریال دارد. هم از نظر لوکیشن، معماری و تاریخ و هم از لحاظ فرهنگ بومی و سبک زندگی. حاجی غلامی توضیح می‌دهد: چون سبک زندگی مردم یزد به گونه‌ای است که می‌توان در سریال‌ها از آن بهره برد، بنابراین می‌توان سریال‌های بسیاری را در این شهر تولید کرد. لذا بعد از مدت‌ها یک سریال در یزد ساخته شده که امیدواریم این اتفاق خوبی باشد و مردم هم سریال را دوست داشته باشند. وی در پاسخ به این سؤال که تا چه حد شرایط به‌گونه‌ای بوده که بتوانند از ظرفیت‌های این استان استفاده و جذابیت‌های یزد را به مخاطب معرفی کنند بیان می‌کند: با توجه به این‌که «پشت پرده» یک کار سیتکام است، خیلی نتوانستیم به صورت گسترده این شهر را به مخاطب معرفی کنیم اما اگر فرصتی پیش بیاید و این کار ادامه یابد، وارد محیط‌های گسترده‌تر و فضاهای گردشگری و دیدنی‌تری خواهیم شد؛ چون یزد به عنوان یک شهر میراث جهانی ثبت شده و جزو معدود شهرهای دنیاست که به این توفیق دست پیدا کرده است. بنابراین این شهر ظرفیت بسیاری در تولید آثار فاخر دارد. این بار ما با زبان طنز و موقعیت‌های کمدی وارد این موضوع می‌شویم که به‌هر‌حال می‌تواند شکل متفاوتی باشد. اگر اتفاق موفقی شد، ما با این سریال یک خانواده یزدی را معرفی کردیم که می‌تواند یک نمونه مناسبی از زندگی مردم این استان باشد.
شاید فصلی دیگر
سریال‌های موفق معمولا قصه‌های جدید طرح می‌کنند تا در قالب فصل‌های تازه بار دیگر با مخاطبان همراه شوند. کارگردان «پدر پسری» در ادامه درباره ادامه‌دار شدن این سریال عنوان می‌کند: سریال‌هایی که براساس طنز موقعیت ساخته می‌شود باید با تعداد بالایی از قسمت‌ها تولید شود. وی درباره چرایی این گزاره عنوان می‌کند: به این علت که طنز موقعیت، مبتنی بر کاراکتر و شخصیت‌هاست و وقتی شخصیت‌ها در طول زمان برای مخاطب جا می‌افتد، جذاب می‌شود، لذا از ابتدا نگاه‌مان این بود که این سریال چند فصلی باشد ولی سعی کرده‌ایم در فصل اول با یک موقعیت کوچک‌تر و فضای محدودتر به نوعی آزمون و خطایی کنیم، کاراکترهای‌مان را شکل بدهیم تا در فصل‌های بعدی بتوانیم به‌صورت گسترده‌تر و با شکل سریالی قوی‌تر کار را دنبال کنیم. مدل کمدی موقعیت این است که پایانبندیهای پیچیده درام‌گونه ندارد، از این‌رو این امکان همیشه هست که یک سریال ادامه پیدا کند. بنابراین این سیاست‌ها از ابتدا بوده و امروز هم حمایت‌های خوبی از این سریال می‌شود. با توجه به این‌که استاندار یزد شخصیت فرهنگی است و به حوزه رسانه توجه ویژه‌ای دارد، پیشنهاد فصل‌های آینده این سریال را ارائه کرد و مایل هستند چنین اتفاقی به‌صورت مداوم بیفتد.
میراثی برای نسل جدید
کارگردان پشت پرده در بخش دیگری از این گفتوگو بیان می‌کند: پرداختن به فرهنگ و زیست مردم یزد در آثار نمایشی جزو اهداف شخصی، دغدغه‌ها و علاقه‌مندی‌های من است. در بازنویسی‌ها هم سعی کرده‌ایم این اتفاق بیفتد و مبتنی بر زندگی مردم یزد باشد ولی موارد زیادی در این زمینه وجود دارد و ما خیلی گذرا وارد این موضوعات شده‌ایم. من فکر می‌کنم هرکسی که مخاطب این سریال باشد، متوجه تفاوت این نوع زندگی می‌شود. همچنین نوع روابط‌شان و اهمیت‌شان درباره موضوعات خاص برای مخاطب قابل درک خواهد بود. وی توضیح می‌دهد: به هر حال فرهنگ خیلی از نکات را شامل می‌شود که یکی از آنها همین لهجه یزدی است که آیا در نسل بعدی ادامه پیدا می‌کند یا نه. آیا بچه‌های ما در آینده با همین گویش و زبان شیرین صحبت می‌کنند یا نه. نکته بعد معماری و خانه یزدی است که در گذشته مردم داخلش زندگی می‌کردند. بازنمایی این موضوع نشان می‌دهد که ما در چه فضا و خانه‌ای زندگی می‌کردیم.در چالش‌هایی که بین دو خانواده ایجاد می‌شود، این تفاوت زیستی مشخص است ولی ظرفیت‌های این استان خیلی بیشتر از این چیزهاست. از آنجاکه دراخبارآمده بود این سریال قراربوده درماه رمضان روی آنتن برود. حاجی غلامی می‌گوید: از ابتدا برنامه‌ریزی برای پخش در ماه مبارک رمضان را نداشتیم اما نزدیک پخش سریال بود که پیشنهادی در این زمینه مطرح شد ولی بعد منتفی شد؛ بنابراین درروندداستان تغییری ایجادنشد،چون همزمان درحال ضبط بودیم واین تعجیل روی کار تاثیر می‌گذاشت.
چهره‌های شناخته‌شده و جوان
وی درباره حضور هنرمندان یزدی در این سریال در کنار چهره‌های شناخته‌شده می‌گوید: من معتقدم که یزد پتانسیل خوبی در زمینه بازیگران بومی دارد. ضمن این‌که مدل کار من این است که از چهره‌های جدید و جوان در کارم دعوت کنم. در این کار هم این اتفاق افتاد و از چهره‌هایی استفاده کرده‌ایم که برای اولین‌بار است مقابل دوربین می‌روند؛ به نظرم بازیگران موفقی هستند. در نتیجه این سریال ترکیبی از بازیگران باتجربه کشور، بازیگران یزدی و چهره‌های جدید و جوان است که برای نخستین‌بار است مقابل دوربین می‌روند، چون می‌خواستیم ترکیب جذابی در یک خانواده یزدی داشته باشیم تا بتوانیم این خانواده را در کاراکتر تقویت کنیم؛ البته امیدوارم این اتفاق افتاده باشد. احساس خودم این است که یک خانواده گرم یزدی در قصه داریم که می‌توانند برای مردم ایران متفاوت باشند. حاجی‌غلامی درباره عنوان سریال هم بیان می‌کند: نام سریال از یک اتفاق داخل داستان شکل گرفت. این‌که دو خانواده بنا به توفیق اجباری در یک اتفاق خاصی مهمان همدیگر می‌شوند و برای این‌که بتوانند از یک خانه استفاده کنند، پرده‌ای را وسط حیاط می‌کشند که این آغاز داستان‌های پشت پرده است که این دو طرف محل چالش‌های مختلف است.
درباره نویسنده
به گفته تهیه‌کننده، سریال پشت پرده را گروهی از فیلمنامه‌نویسان به سرپرستی فهیمه سلیمانی نوشته‌اند. فهیمه سلیمانی را هم به‌عنوان نویسنده کتاب می‌شناسیم و هم فیلمنامه‌نویس و تهیه‌کننده. او پیش از این برای تلویزیون سریال‌ها و پویانمایی‌هایی همچون خوشنام، زن زندگی، مرد زندگی، خانواده دانا، ماجراهای سینا و...را نگارش کرده است. خاطرتان باشد سریال خوشنام به کارگردانی علیرضا نجف‌زاده و تهیه‌کنندگی احمد زالی محصول سال ۱۴۰۱-۱۴۰۰ از شبکه یک سیما روی آنتن رفت. از کتاب‌های او نیز می‌توان به لولی وش، چشم‌های بارانی، دیوار شیشه‌ای، شبگرد، دوشیزه و... اشاره کرد.
هر پشت پرده‌ای، قصه‌ای دارد
حاجی‌غلامی، کارگردان سریال درباره پخش سریال می‌گوید: این سریال در ۲۸ قسمت طراحی شده و قرار است همزمان با شبکه دو، برای مردم یزد هم از شبکه استانی پخش شود. مردم در گذشته ثابت کرده‌اند که به سریال‌های یزدی علاقه دارند؛ در نتیجه این سریال می‌تواند در پخش استانی هم نمودهای خودش را داشته باشد.این کارگردان در ادامه بیان می‌کند: یکی از مهم‌ترین اتفاقات این سریال در آینده می‌تواند این باشد که وارد تفاوت سبک زندگی با زبان شیرین شویم. مثلا در این سریال دو خانواده در یک توفیق اجباری مهمان همدیگر و به دلایل مختلف با چالش‌هایی روبه‌رو می‌شوند. این قصه به ما یاد می‌دهد چطور می‌توانیم در جامعه با سبک‌ها، ذهن‌ها و مدل‌های مختلف زندگی با هم تعامل داشته باشیم و زندگی کنیم. نکته دیگر این‌که یزدی‌ها در ایران به این الگوی تعامل معروف هستند. به گونه‌ای که تعامل و زندگی ادیان در شهر یزد به‌وفور دیده می‌شود و حس زندگی مسالمتآمیز، تعامل و مدارا در مردم یزد خیلی پررنگ است. بنابراین باید در آینده با نگاه جدی‌تری دنبال شود. فصل‌های بعدی این سریال می‌تواند به موضوعات به‌روزتر، دغدغه‌های نسل جدید، تفاوت نسل جدید با نسل گذشته و تفاوت سبک زندگی بپردازد. اصلا شعار این سریال همین است که هر پشت پرده‌ای قصه‌ای دارد و هر قصه‌ای پشت پرده‌ای دارد.
نیم‌نگاهی به خانواده تهرانی
رضا شفیعی‌جم فرزین دایی خانواده
میرطاهر مظلومی مظفر تخمه‌چی پدر خانواده
حسین سلیمانی دارا پسر خانواده
زهرا گماری درسا دختر خانواده
حدیثه تهرانی سوده عروس خانواده
آزیتا ترکاشوند نازی مادر خانواده
جواد خواجوی مدیر مدرسه
جناب عالی در پشت پرده
مصطفی رضوانی، تهیه‌کننده سریال پشت پرده، کار فیلمسازی را از حدود سال ۹۰آغازکردوبه طورمشخص از سال ۹۵ تهیه‌کنندگی را پی‌گرفت. او در‌کارنامه خود تهیه‌کنندگی تعداد زیادی فیلم کوتاه و مستند را دارد.همچنین دو سال پیش سریال جناب عالی به کارگردانی عادل تبریزی را که سریال اختصاصی تلوبیون بود، تولید کرد. عادل تبریزی به تازگی فیلم سینمایی گیجگاه را در اکران داشت.تصویربرداری سریال تازه رضوانی ۷ اسفند سال گذشته به پایان رسیده و این اثر تلویزیونی در ۲۸ قسمت آماده پخش است.
نمایی از حفظ سنت‌ها
در ابتدای این نوشتار بیان کردیم که یزد به دلایل مختلف می‌تواند شهری پر قصه برای روایت باشد. از دیگر مواردی که می‌توان به آن اشاره کرد، حفظ سنت‌ها در این شهر در عین پیشرفت است؛ پیشرفت‌هایی در زمینه‌هایی همچون درمان ناباروری. از قدیم به یاد داریم که به خاطر وجودمراکزدرمانی در این استان برای درمان ناباروری، برخی زوج‌ها برای معالجه به یزد مراجعه می‌کردند. به گفته تهیه‌کننده سوژه سریال با این موضوع که یزد یکی از قطب‌های درمان ناباروری شناخته می‌شود، ارتباط دارد. وی به جام‌جم می‌گوید: قصه اصلی به فرزندآوری ربط دارد. همچنین سعی شده است فرهنگ سنتی یزد و تفاوت‌هایش با فرهنگ مدرن نشان داده شود. وی درباره ساخت این سریال در یزد عنوان می‌کند: تازه بودن سوژه و همچنین جذابیت ساخت کمدی در یزد از دلایلی بود که باعث شد سراغ این پروژه برویم. در برخی سریال‌ها که بازیگران با لهجه ایفای نقش می‌کنند، این احتمال وجود دارد که به خوبی از پس ادای لهجه برنیایند و باعث آزردگی خاطر مردم آن لهجه شوند. اما گویا در این سریال با استفاده از ظرفیت‌های بومی از این اتفاق خبری نیست. رضوانی می‌گوید: در این سریال بازیگران یزدی نقش شخصیت‌های یزدی را بازی می‌کنند و بازیگران تهرانی نقش شخصیت‌های تهرانی.
قصه یک خانه قدیمی
به گفته رضوانی قالب «پشت پرده» سیتکام است. ستکام گونه‌ای از کمدی است که در آن شخصیت‌های سریال در مکان‌های عادی مانند محل کار یا خانه حضور دارند و فعالیت‌های روزانه آنها با حرکات یا دیالوگ‌های طنز انجام می‌شود. در‌واقع معمولا این آثار در محیطی محدود روایت می‌شوند که این موضوع هم می‌تواند دست و پای نویسنده و کارگردان را ببندد و هم آنان را بیش از هر چیز متمرکز بر قصه کند. به همین دلیل سیتکام‌های موفق ونام آشنا در دنیا کم نداریم که استوار برقصه وبازی بازیگران حسابی از پس جذب مخاطب برآمدند. رضوانی باور دارد هر چند این مجموعه رانمی‌توان با سریال‌های پرلوکیشن و باسرمایه‌های بیشتر مقایسه کرد اما بیان می‌کند: قصه در یک خانه قدیمی دریزدمی‌گذارد و نهایتا چند کوچه اطراف را می‌بینیم. اما فکر می‌کنم مخاطبان ازبازی بازیگران به ویژه بازیگران یزدی به شگفت بیایند و رضایت‌شان جلب شود.رضوانی ادامه می‌دهد: سریال در مرکز هنری رسانه‌ای نهضت زیر‌مجموعه سازمان تبلیغات اسلامی تولید شده است که بعدا با مشارکت استانداری یزد و شبکه دو سیماتکمیل شد.
یزدی‌ها پشت دوربین
بارها به ساخت سریال در شهرهای مختلف و استفاده از ظرفیت‌ها بصری و هنری سراسر ایران تاکید شده است. در این زمینه از گذشته تا امروز کارهایی صورت گرفته است و آثاری را مثل پایتخت، نون خ، ایل‌دا، گیل‌دخت، طعم طمع و...می‌شناسیم که بخش عمده قصه‌شان را در جغرافیایی خارج از تهران به تصویر کشیدند. این روزها نیز تعدادی از آثار در شهرهای مختلف در حال تولید بوده یا قرار است به مرحله تولید و تصویربرداری برسند. رضوانی درباره این ظرفیت توضیح می‌دهد: شهرستان‌های ما در تولید و ساخت آثار نمایشی ظرفیت بالایی دارند. بر خلاف باور قدیمی که وجود داشت دیگر این‌گونه نیست که بگوییم شهرستان‌ها عقب‌تر از تهران هستند. هنرمندان خوبی در شهرهای مختلف داریم که باید دیده شوند. افتخار ما این است که غیر از بازیگران یزدی، ۹۰ درصد عوامل پشت دوربین نظیر فیلمبردار، طراح صحنه و...هم یزدی هستند.به این ترتیب سعی کردیم از ظرفیت استان استفاده کنیم.این تهیه‌کننده درباره تعدادی از بازیگران چهره و نقش‌شان می‌گوید: در خانواده تهرانی، میرطاهر مظلومی نقش مظفر تخمه‌چی را بازی می‌کند که پدر خانواده است.آزیتا ترکاشوند ایفاگر نقش مادر خانواده با نام نازی است. دایی خانواده به اسم فرزین هم با بازی رضا شفیعی‌جم خواهید دید.حسین سلیمانی، بازیگر نقش دارا(پسر خانواده)، حدیثه تهرانی بازیگر نقش سوده (عروس خانواده) و زهرا گماری که اولین تجربه‌اش را پشت سر می‌گذارد، ایفاگر نقش درسا(دختر خانواده) است.جواد خواجوی نیزنقش مدیر دبستان را دارد. مریم کاویانی هم در دو قسمت بازیگرمهمان مجموعه است.همان‌طور که بیان شد این سریال که با هنرمندی هنرمندان یزدی و تهرانی تولید شده است، به مسائل اجتماعی از‌جمله فرزندآوری می‌پردازد و از این رهگذر مخاطب را با سبک زندگی مردم استان یزد آشنا می‌کند. سریال پشت پرده آداب و رسوم، فرهنگ و هویت خانواده‌های یزدی را به تصویر می‌کشد و این موضوعی‌است که قابلیت ادامه‌دارشدن درچند فصل را دارد. رضوانی هم ضمن اشاره به این پتانسیل، تصمیم آن را با سرمایه‌گذاران می‌داند.
روایت تازه از کارگردان پدر پسری
محمدرضا حاجی غلامی، کارگردانی سریال را برعهده دارد. او پیش از این هم مجموعه «پدر پسری» را برای شبکه تهران ساخته بود که روایتی است از داستان زندگی حامد (با بازی محمدجواد جعفرپور)، دانشجوی پرتلاشی که متوجه می‌شود تنها یک ماه برای تحویل پایان‌نامه خود فرصت دارد و این ماجرا او را درگیر اتفاقات شیرین و طنز‌گونه‌ای می‌کند. حاجی غلامی در زمینه فیلمسازی هم فعالیت‌های بسیاری داشته است. از‌جمله فیلم‌های«لکنت» وفیلم‌های کوتاه «سلام» و «جمعه‌گل» با موضوع مدافعان حرم و همچنین«آبی‌کم‌رنگ»که با حال وهوای فرزندان مدافع حرم است.وی دراین سریال سراغ‌موضوعات‌اجتماعی رفته است؛ موضوعاتی که دغدغه فیلمسازی اوست. گفتیم که این سریال در شهر یزد فیلمبرداری شده و حاجی غلامی در کنار بازیگران شناخته شده، از هنرمندان یزدی هم دعوت به همکاری کرده است.وی در گفتوگو با جام‌جم درباره ساختار سریال توضیح می‌دهد: سریال پشت پرده یک کمدی موقعیت است واصولا کارهای کمدی موقعیت محدود به لوکیشن‌های خاص است و کاملا متفاوت از سریال‌هایی است که در تلویزیون ساخته وپخش می‌شوند. یعنی هم در بودجه، هم در لوکیشن و ارائه قصه محدودتر از کارهای دیگر است و با سکانس‌هایی با کلام بیشتر و موقعیت پیش می‌رود. البته نمونه‌های خوب و موفقی در این زمینه در سریال‌های گذشته داشته‌ایم. اما در سال‌های اخیر به کمدی سیتکام خیلی توجه نشده و کمتر کسی سراغ ساخت چنین گونه‌ای رفته است.
حفظ حریم و تفاوت سبک زندگی
حاجی غلامی درباره موضوعاتی که در این سریال به آنها پرداخته می‌شود، ادامه می‌دهد: من فکر می‌کنم می‌توان سه محور اصلی را برای این سریال در نظر گرفت. محور اول بحث حریم و تفاوت سبک زندگی بین خانواده‌هاست. با توجه به این‌که در قصه، یک خانواده مهمان یک خانواده دیگر می‌شود، این امر در سریال مورد توجه قرار می‌گیرد. نکته بعدی که می‌تواند جزو ضلع‌های اصلی این سریال باشد، بحث فرزندآوری است. با عنایت به این نکته که یزد، یکی از شهرهایی است که بسیاری از افراد از شهرها یا کشورهای دیگر برای فرزندآوری به آن مراجعه می‌کنند، بنابراین شخصیت‌های داستان ما به این بهانه از تهران به یزد سفر می‌کنند که همین مسأله شروع چالش‌های خوبی در قصه می‌شود.وی می‌افزاید: نکته بعدی که در این سریال به آن توجه شده، بحث شأن معلم و مسائل و اتفاقاتی است که در این حوزه می‌افتد و ما در بخش‌هایی از این سریال آنها را نقد کرده‌ایم. تلاش داشتیم مسائلی از این دست را هم مورد واکاوی قرار دهیم.
من یزدی هستم
حاجی غلامی درباره انتخاب شهر یزد به‌عنوان بستراین اتفاقات درداستان عنوان می‌کند: اولا که من یزدی هستم و علاقه و دغدغه‌ام همواره این است که در این شهر کارهایم را بسازم چون به هر حال با این فرهنگ آشنا هستم و فیلم‌هایی را هم که پیش از سریال‌هایم ساخته‌ام در شهر یزد بوده است. تقریبا کارهای موفقی بوده‌اند. اینجا باز هم فرصتی پیش آمد تا اثرم را در این شهر بسازم. البته از آنجا که کارهای سیتکام محدود هستند، پیشنهادی مطرح شد مبنی بر این‌که سریال در شهرستان اتفاق بیفتد. از آنجا که برای کارگردانی این سریال انتخاب شدم، داستان در شهر یزد مقابل دوربین رفت. این کارگردان ادامه می‌دهد: دومین نکته‌ای که باعث شد این شهر را انتخاب کنیم، گویش و لهجه شیرینی است که یزدی‌ها دارند و معمولا مورد استقبال عموم مردم ایران قرار می‌گیرد. مردم این لهجه و این فرهنگ را دوست دارند.وی می‌افزاید: می‌توان خیلی از محتواها و حرف‌های خاص را با این لهجه شیرین، تعدیل و با بیان دلپذیرتری به مردم عرضه کرد. نکته مهم بعد این است که یزد ظرفیت بسیار خوبی برای تولید سریال دارد. هم از نظر لوکیشن، معماری و تاریخ و هم از لحاظ فرهنگ بومی و سبک زندگی. حاجی غلامی توضیح می‌دهد: چون سبک زندگی مردم یزد به گونه‌ای است که می‌توان در سریال‌ها از آن بهره برد، بنابراین می‌توان سریال‌های بسیاری را در این شهر تولید کرد. لذا بعد از مدت‌ها یک سریال در یزد ساخته شده که امیدواریم این اتفاق خوبی باشد و مردم هم سریال را دوست داشته باشند. وی در پاسخ به این سؤال که تا چه حد شرایط به‌گونه‌ای بوده که بتوانند از ظرفیت‌های این استان استفاده و جذابیت‌های یزد را به مخاطب معرفی کنند بیان می‌کند: با توجه به این‌که «پشت پرده» یک کار سیتکام است، خیلی نتوانستیم به صورت گسترده این شهر را به مخاطب معرفی کنیم اما اگر فرصتی پیش بیاید و این کار ادامه یابد، وارد محیط‌های گسترده‌تر و فضاهای گردشگری و دیدنی‌تری خواهیم شد؛ چون یزد به عنوان یک شهر میراث جهانی ثبت شده و جزو معدود شهرهای دنیاست که به این توفیق دست پیدا کرده است. بنابراین این شهر ظرفیت بسیاری در تولید آثار فاخر دارد. این بار ما با زبان طنز و موقعیت‌های کمدی وارد این موضوع می‌شویم که به‌هر‌حال می‌تواند شکل متفاوتی باشد. اگر اتفاق موفقی شد، ما با این سریال یک خانواده یزدی را معرفی کردیم که می‌تواند یک نمونه مناسبی از زندگی مردم این استان باشد.
شاید فصلی دیگر
سریال‌های موفق معمولا قصه‌های جدید طرح می‌کنند تا در قالب فصل‌های تازه بار دیگر با مخاطبان همراه شوند. کارگردان «پدر پسری» در ادامه درباره ادامه‌دار شدن این سریال عنوان می‌کند: سریال‌هایی که براساس طنز موقعیت ساخته می‌شود باید با تعداد بالایی از قسمت‌ها تولید شود. وی درباره چرایی این گزاره عنوان می‌کند: به این علت که طنز موقعیت، مبتنی بر کاراکتر و شخصیت‌هاست و وقتی شخصیت‌ها در طول زمان برای مخاطب جا می‌افتد، جذاب می‌شود، لذا از ابتدا نگاه‌مان این بود که این سریال چند فصلی باشد ولی سعی کرده‌ایم در فصل اول با یک موقعیت کوچک‌تر و فضای محدودتر به نوعی آزمون و خطایی کنیم، کاراکترهای‌مان را شکل بدهیم تا در فصل‌های بعدی بتوانیم به‌صورت گسترده‌تر و با شکل سریالی قوی‌تر کار را دنبال کنیم. مدل کمدی موقعیت این است که پایانبندیهای پیچیده درام‌گونه ندارد، از این‌رو این امکان همیشه هست که یک سریال ادامه پیدا کند. بنابراین این سیاست‌ها از ابتدا بوده و امروز هم حمایت‌های خوبی از این سریال می‌شود. با توجه به این‌که استاندار یزد شخصیت فرهنگی است و به حوزه رسانه توجه ویژه‌ای دارد، پیشنهاد فصل‌های آینده این سریال را ارائه کرد و مایل هستند چنین اتفاقی به‌صورت مداوم بیفتد.
میراثی برای نسل جدید
کارگردان پشت پرده در بخش دیگری از این گفتوگو بیان می‌کند: پرداختن به فرهنگ و زیست مردم یزد در آثار نمایشی جزو اهداف شخصی، دغدغه‌ها و علاقه‌مندی‌های من است. در بازنویسی‌ها هم سعی کرده‌ایم این اتفاق بیفتد و مبتنی بر زندگی مردم یزد باشد ولی موارد زیادی در این زمینه وجود دارد و ما خیلی گذرا وارد این موضوعات شده‌ایم. من فکر می‌کنم هرکسی که مخاطب این سریال باشد، متوجه تفاوت این نوع زندگی می‌شود. همچنین نوع روابط‌شان و اهمیت‌شان درباره موضوعات خاص برای مخاطب قابل درک خواهد بود. وی توضیح می‌دهد: به هر حال فرهنگ خیلی از نکات را شامل می‌شود که یکی از آنها همین لهجه یزدی است که آیا در نسل بعدی ادامه پیدا می‌کند یا نه. آیا بچه‌های ما در آینده با همین گویش و زبان شیرین صحبت می‌کنند یا نه. نکته بعد معماری و خانه یزدی است که در گذشته مردم داخلش زندگی می‌کردند. بازنمایی این موضوع نشان می‌دهد که ما در چه فضا و خانه‌ای زندگی می‌کردیم.در چالش‌هایی که بین دو خانواده ایجاد می‌شود، این تفاوت زیستی مشخص است ولی ظرفیت‌های این استان خیلی بیشتر از این چیزهاست. از آنجاکه دراخبارآمده بود این سریال قراربوده درماه رمضان روی آنتن برود. حاجی غلامی می‌گوید: از ابتدا برنامه‌ریزی برای پخش در ماه مبارک رمضان را نداشتیم اما نزدیک پخش سریال بود که پیشنهادی در این زمینه مطرح شد ولی بعد منتفی شد؛ بنابراین درروندداستان تغییری ایجادنشد،چون همزمان درحال ضبط بودیم واین تعجیل روی کار تاثیر می‌گذاشت.
چهره‌های شناخته‌شده و جوان
وی درباره حضور هنرمندان یزدی در این سریال در کنار چهره‌های شناخته‌شده می‌گوید: من معتقدم که یزد پتانسیل خوبی در زمینه بازیگران بومی دارد. ضمن این‌که مدل کار من این است که از چهره‌های جدید و جوان در کارم دعوت کنم. در این کار هم این اتفاق افتاد و از چهره‌هایی استفاده کرده‌ایم که برای اولین‌بار است مقابل دوربین می‌روند؛ به نظرم بازیگران موفقی هستند. در نتیجه این سریال ترکیبی از بازیگران باتجربه کشور، بازیگران یزدی و چهره‌های جدید و جوان است که برای نخستین‌بار است مقابل دوربین می‌روند، چون می‌خواستیم ترکیب جذابی در یک خانواده یزدی داشته باشیم تا بتوانیم این خانواده را در کاراکتر تقویت کنیم؛ البته امیدوارم این اتفاق افتاده باشد. احساس خودم این است که یک خانواده گرم یزدی در قصه داریم که می‌توانند برای مردم ایران متفاوت باشند. حاجی‌غلامی درباره عنوان سریال هم بیان می‌کند: نام سریال از یک اتفاق داخل داستان شکل گرفت. این‌که دو خانواده بنا به توفیق اجباری در یک اتفاق خاصی مهمان همدیگر می‌شوند و برای این‌که بتوانند از یک خانه استفاده کنند، پرده‌ای را وسط حیاط می‌کشند که این آغاز داستان‌های پشت پرده است که این دو طرف محل چالش‌های مختلف است.
درباره نویسنده
به گفته تهیه‌کننده، سریال پشت پرده را گروهی از فیلمنامه‌نویسان به سرپرستی فهیمه سلیمانی نوشته‌اند. فهیمه سلیمانی را هم به‌عنوان نویسنده کتاب می‌شناسیم و هم فیلمنامه‌نویس و تهیه‌کننده. او پیش از این برای تلویزیون سریال‌ها و پویانمایی‌هایی همچون خوشنام، زن زندگی، مرد زندگی، خانواده دانا، ماجراهای سینا و...را نگارش کرده است. خاطرتان باشد سریال خوشنام به کارگردانی علیرضا نجف‌زاده و تهیه‌کنندگی احمد زالی محصول سال ۱۴۰۱-۱۴۰۰ از شبکه یک سیما روی آنتن رفت. از کتاب‌های او نیز می‌توان به لولی وش، چشم‌های بارانی، دیوار شیشه‌ای، شبگرد، دوشیزه و... اشاره کرد.
هر پشت پرده‌ای، قصه‌ای دارد
حاجی‌غلامی، کارگردان سریال درباره پخش سریال می‌گوید: این سریال در ۲۸ قسمت طراحی شده و قرار است همزمان با شبکه دو، برای مردم یزد هم از شبکه استانی پخش شود. مردم در گذشته ثابت کرده‌اند که به سریال‌های یزدی علاقه دارند؛ در نتیجه این سریال می‌تواند در پخش استانی هم نمودهای خودش را داشته باشد.این کارگردان در ادامه بیان می‌کند: یکی از مهم‌ترین اتفاقات این سریال در آینده می‌تواند این باشد که وارد تفاوت سبک زندگی با زبان شیرین شویم. مثلا در این سریال دو خانواده در یک توفیق اجباری مهمان همدیگر و به دلایل مختلف با چالش‌هایی روبه‌رو می‌شوند. این قصه به ما یاد می‌دهد چطور می‌توانیم در جامعه با سبک‌ها، ذهن‌ها و مدل‌های مختلف زندگی با هم تعامل داشته باشیم و زندگی کنیم. نکته دیگر این‌که یزدی‌ها در ایران به این الگوی تعامل معروف هستند. به گونه‌ای که تعامل و زندگی ادیان در شهر یزد به‌وفور دیده می‌شود و حس زندگی مسالمتآمیز، تعامل و مدارا در مردم یزد خیلی پررنگ است. بنابراین باید در آینده با نگاه جدی‌تری دنبال شود. فصل‌های بعدی این سریال می‌تواند به موضوعات به‌روزتر، دغدغه‌های نسل جدید، تفاوت نسل جدید با نسل گذشته و تفاوت سبک زندگی بپردازد. اصلا شعار این سریال همین است که هر پشت پرده‌ای قصه‌ای دارد و هر قصه‌ای پشت پرده‌ای دارد.
نیم‌نگاهی به خانواده تهرانی
رضا شفیعی‌جم فرزین دایی خانواده
میرطاهر مظلومی مظفر تخمه‌چی پدر خانواده
حسین سلیمانی دارا پسر خانواده
زهرا گماری درسا دختر خانواده
حدیثه تهرانی سوده عروس خانواده
آزیتا ترکاشوند نازی مادر خانواده
جواد خواجوی مدیر مدرسه
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
تلاش برای ایجاد شکاف بین ایران و کشورهای منطقه
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
ابزار‌های آمریکا در منطقه
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
نژادپرستان همچنان گرفتار خطای محاسباتی
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
شکوفایی اقتدار و عزت مردم ایران
گفت و گو
گروسی: مشکل تیم روحی و روانی است
استقلال از هم پاشیده است
شاهین بیانی در گفتوگو با «جام‌جم»: