تله‌ای به نام زنانه‌شدن اعتیاد در ایران

بلای خانمان‌سوز اعتیاد اگرچه موضوع جدیدی نیست و سال‌هاست که به‌عنوان یکی از معضلات بزرگ اجتماعی، گریبانگیر بسیاری از افراد جامعه شده اما این روزها با ظهور اشکال مختلف موادمخدر و اعتیادآور و تبدیل آن از سنتی به صنعتی از یک سو و مصرف آن در اشکال مختلف از سویی دیگر، این معضل رنگ دیگری به خود گرفته است.

پایین‌آمدن سن اعتیاد و مصرف دخانیات، تغییر الگوی مصرف موادمخدر و گرایش بیش از ۱۳۰درصد از زنان و دختران جوان به این مواد، روی جدید این آسیب است.موضوعی که ابوالحسن صفرپور،دبیر میز پیشگیری فرهنگی و اجتماعی از مصرف موادمخدر و الکل شورای عالی انقلاب فرهنگی، چندی پیش درخصوص آن گفت:«طبق آمار ازسال۱۳۹۴به بعدمصرف موادمخدر و سن مصرف کاهش پیدا کرده و الگوی مصرف نیز به سمت موادمخدر صنعتی و توهم‌زا رفته است.»به عقیده کارشناسان این حوزه، یکی از عوامل بسیار موثر در بالا رفتن نرخ اعتیاد و مصرف دخانیات نسبت به گذشته، در دسترس بودن این نوع مواد و قیمت پایین آنها در مقایسه با موادمخدر سنتی است؛ به‌طوری که به گفته صفرپور، تریاک در سال ۱۳۹۹ کیلویی ۲۰ میلیون تومان بوده و امسال به ۱۶۰ میلیون تومان رسیده و به همین دلیل مصرف تریاک به‌دلیل بالارفتن قیمت نسبت به چند سال گذشته کاهش یافته است اما مخدر بسیار خطرناکی مثل شیشه در سال ۱۳۹۹ کیلویی ۹۰ میلیون تومان بوده اما امسال فقط به ۱۲۰ میلیون تومان رسیده که در مقایسه با مخدری مثل تریاک، در اصل این ماده اصلا افزایش قیمت نداشته؛ چراکه ۳۰ گرم شیشه می‌تواند هزار نفر را درگیر اعتیاد کند اما این امر در ماده مخدری مانند تریاک با چندین کیلوگرم میسر می‌شود! 
     
شروع مصرف دخانیات به زیر ۱۵ سال رسیده است
زهرا حسامی، معاون درمان مرکز تحقیقات کنترل و پیشگیری دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز در گفت‌وگو با جام‌جم در این‌باره می‌گوید: «در سال‌های اخیر سن اعتیاد پایین آمده و در حال حاضر شروع مصرف دخانیات، به‌ویژه قلیان و سیگارهای الکترونیکی به زیر۱۵ سال رسیده است. در مورد اعتیاد نیز شرایط به همین شکل است، زیرا روند اعتیاد یک روند زمانبر است.»
     
سهولت دسترسی و قیمت ارزان موادمخدر مدرن عامل افزایش آمار اعتیاد 
علاوه بر بحث قیمت و سهولت دسترسی به موادمخدر، در سال‌های اخیر ظهور دخانیات در شکل‌های مدرن نیز بر شدت موضوع افزوده است. افزایش گرایش بسیاری از افراد به‌ویژه جوانان و نوجوانان به سیگارها و قلیان‌های الکترونیکی مصداق بارز همین امر است.حسامی در این خصوص با بیان این‌که آنچه در دسترس‌تر است، اعتیاد به آن نیز بیشتر می‌شود، می‌گوید: ممکن است برای بسیاری از جوانان، نوجوانان، به‌ویژه دختران به‌دلیل برخی مسائل فرهنگی تامین مواد‌مخدر سنتی دشوار باشد؛ بنابراین در حال حاضر مواد الکترونیکی و مواد روانگردانی که در سیگارهای معمولی استفاده می‌شود، به‌دلیل در دسترس و ارزان‌تر بودن، راحتی حمل و استفاده آن طرفداران بیشتری پیدا کرده است.
     
گروه همسالان؛ موثرترین عامل در گرایش نوجوانان به موادمخدر
به گفته معاون درمان مرکز تحقیقات کنترل و پیشگیری دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، اگرچه نقش خانواده در جلوگیری از اعتیاد افراد بسیارمهم است اما تاثیرهمسالان بیش ازهرچیز اثرگذار است.حسامی دراین خصوص معتقد است:«در حال حاضر با توجه به این‌که کودکان ازطریق فضای مجازی وحقیقی ارتباط بیشتری با همسالان خود دارند و نسبت به گذشته بیشتر تحت تاثیر محیط قرار‌می‌گیرند، به همین دلیل بیش از پیش نیز در معرض خطر هستند. از طرفی دیگر سابقه بیماری‌های افسردگی، پایین‌بودن اعتماد‌به‌نفس، تبلیغات فضای مجازی و القای مصرف این‌گونه مواد به‌عنوان کلاس اجتماعی و ارضای حس کنجکاوی از دیگر علل موثر در تمایل جوانان و نوجوانان، به‌ویژه دختران به استفاده از مواد و دخانیات است.»