شکست دیوار تحریم با تقویت همگرایی

کارشناسان معتقدند این نگاه جدیدی در توسعه دیپلماسی اقتصادی ایران بود که به کار گرفته شد. همچنین افزایش همکاری با شرکای استراتژیک کشور در برنامه دیپلماسی کشور قرار گرفت. دولت سیزدهم بارها اعلام کرده بود منویات رهبر معظم انقلاب اسلامی را در خنثی‌سازی تحریم پیگیری خواهد کرد و پس از آن ‌دنبال رفع تحریم‌ها می‌رود؛ اتفاقی که به گفته کارشناسان موفق بوده و در آینده ثمرات آن بهتر نمایان خواهد شد.حجم تجارت خارجی دولت سیزدهم از۳۰۱میلیارد دلار گذشت. این خبری بود که در روزهای ابتدایی اردیبهشت از کارنامه دیپلماسی اقتصادی سیدابراهیم رئیسی منتشر شد. این سطح از تعاملات با کشورهای خارجی، نتیجه موفقیت دولت برای حضور موثر در مجامع اقتصادی بین‌المللی است. آمار گمرک ایران نشان می‌دهد در سال گذشته کشورمان با ۱۵کشور همسایه رشد تجارت داشته است، تجارت ایران با همسایگانش با ۱.۳۵درصد افزایش به ۶۰ میلیارد و ۷۷۳میلیون دلار رسید. درسال۱۴۰۲دولت رویه متفاوتی را پیش‌گرفت وبه‌جای این‌که با یک کشور تجارت زیادی داشته باشد تجارت خود را با کشورهای دیگر تقسیم کرد. از این رو در آمار تجارت با برخی کشورهای همسایه کاهش مشاهده می‌شود. به‌عنوان‌مثال در این مدت صادرات ایران به لحاظ ارزش به کشورهای عراق، ترکیه، جمهوری‌آذربایجان، ترکمنستان، ارمنستان، کویت، قطر و عربستان‌سعودی با کاهش و به کشورهای امارات، پاکستان، افغانستان، عمان، روسیه، قزاقستان و بحرین با افزایش روبه‌رو بود. این اقدام در مورد واردات نیز در دستورکار قرار گرفت. در سال گذشته واردات از کشور پاکستان، قزاقستان، کویت و بحرین به لحاظ ارزش کاهش و از کشورهای امارات، ترکیه، روسیه، عمان،عراق،قطر، جمهوری‌آذربایجان، ارمنستان، افغانستان، ترکمنستان و بحرین افزایش نشان می‌دهد. همچنین در این مدت از کشور همسایه عربستان وارداتی انجام نگرفته است. کارشناسان معتقدند که  یکی از راه‌های خنثی‌سازی تحریم افزایش هزینه بررسی آن است که ایران در این زمینه گام‌های مثبتی برداشته است.  بررسی آمار تجارت ایران با کشورهای همسایه نشان می‌دهد تجارت کشورمان(صادرات و واردات)با کشورهای امارات، پاکستان، روسیه، عمان و افغانستان افزایش و تجارت با کشورهای ترکیه، عراق، افغانستان، جمهوری‌آذربایجان، ترکمنستان، ارمنستان، قزاقستان، کویت، بحرین و عربستان در سال۱۴۰۲کاهش داشته است. در این مدت بیش از ۵۴میلیارد دلار از تجارت ایران با پنج کشور همسایه شامل امارات، ترکیه، عراق، پاکستان و فدراسیون روسیه انجام گرفته است.
     
عضویت در شانگهای و بریکس
تعاملات تجاری و اقتصادی ایران با سایر کشورها در دوران کوتاه ریاست‌جمهوری شهید رئیسی به‌طور محسوسی افزایش یافت. با توجه به تحریم‌های آمریکا با همراهی برخی کشورهای اروپایی علیه ملت ایران، دولت سیزدهم تلاش کرد ضمن کاستن از شدت تحریم‌ها وحرکت به سمت گفت‌وگوی عزتمندانه و مسالمت‌آمیز، مناسبات اقتصادی خود را با کشورهای همجوار و دوست افزایش دهد. ارتباطات بین‌المللی ایران از سال ۱۴۰۰مسیر متفاوتی نسبت به گذشته پیدا کرد. ایران علاوه بر تلاش برای احیای روابط خود با غرب در راستای منافع بین‌المللی، با شناخت صحیح از کشورهای دوست و متخاصم، رویکرد خود را در استفاده حداکثری از ظرفیت‌های بین‌المللی به کار گرفت.عضویت ایران در گروه بریکس، نقش فعال در پیمان شانگهای، سند همکاری ۲۰ساله با روسیه و ۲۵ساله با چین ازجمله دستاوردهای دولت شهید رئیسی در مدت‌زمان کوتاه مسئولیتش محسوب می‌شود. مشخصا درخصوص بریکس می‌توان گفت با توجه به نقش مهم منطقه‌ای ایران به‌عنوان نوزدهمین اقتصاد برتر جهان با ۱.۸۱تریلیون دلار تولید ناخالص داخلی، عضویت ایران در این گروه نوعی تعامل برد ــ برد محسوب می‌شود. افزایش سطح ارتباطات در پیمان شانگهای، عضویت در بریکس، احیای روابط ایران و عربستان که تا پیش از آن مخدوش شده بود، موافقت‌نامه جامع همکاری ۲۰ساله با روسیه و تلاش برای اجرای سند ۲۵ساله همکاری با چین ازجمله اقداماتی بود که ظرف حدود۲.۵سال در دولت شهید رئیسی به‌صورت جدی پیگیری شد. سیدابراهیم رئیسی در بیست‌وسومین نشست سران سازمان همکاری شانگهای گفت: سازمان همکاری شانگهای بیش از ۶۰ درصد منطقه اوراسیا و بیش از ۴۰ درصد از جمعیت جهان را دربر می‌گیرد. این ظرفیت عظیم، توان بالقوه گسترده‌ای را به این سازمان برای توسعه تجارت و تعمیق همکاری‌های اقتصادی در اشکال مختلف اعطا کرده است. 

تجارت با بریکسی‌ها
یکی دیگر از اقدامات دولت سیزدهم عضویت ایران درگروه بریکس بود. دوم شهریور۱۴۰۲عضویت شش کشور آرژانتین، اتیوپی، امارات، ایران، عربستان‌سعودی و مصر در گروه بریکس پذیرفته شد. یکی از ابزارهای مهم بریکس که می‌تواند به دور زدن تحریم کمک کند بریکس پی است که یک سیستم پرداخت برای تراکنش بین کشورهای عضو بدون نیاز به دلار است، چراکه در نظام مبادلات مالی و پولی دنیا سازوکاری به نام سوئیفت وجود دارد و از آنجا که کنترل آن دست غربی‌ها و آمریکاست از سوئیفت به‌عنوان بستری برای اعمال تحریم و فشار بر کشورهای مستقل استفاده می‌کنند. با وجود تمام مشکلات ساختاری و تداوم و تشدید تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، عملکرد اقتصاد کلان ایران بهبود یافته است.