گمشده در دانشگاه

در پیچ‌وخم انتخاب‌رشته دانشگاهی، دانش‌آموزان اغلب با رؤیای آینده‌ای روشن و شغلی مرتبط با تحصیلات‌شان، مسیری را انتخاب می‌کنند اما واقعیت، گاهی تلخ‌تر از این رویاست. نظرسنجی‌ای که توسط روزنامه شریف برگزار شد، پرده از حقیقتی تلخ برمی‌دارد: بسیاری از دانشجویان نه از رشته تحصیلی‌شان راضی‌اند و نه شغلی مرتبط با آن دارند. این گزارش، با نگاهی به داده‌های این نظرسنجی، داستان دانشجویانی را روایت می‌کند که بین رشته و شغل‌شان شکافی عمیق افتاده است. 
نتایج نشان می‌دهد که از حدود ۱۰۶۰ شرکت‌کننده که عمدتا دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاه شریف هستند، رضایت از رشته تحصیلی در بسیاری از موارد شکننده است. این نارضایتی اغلب ریشه در ناهمخوانی انتظارات اولیه با واقعیت‌های بازار کار دارد. دانشجویانی که با امید به آینده‌ای درخشان وارد این رشته‌ها شده‌اند، پس از چند‌سال، با شغل‌هایی روبه‌رو می‌شوند که یا به رشته‌شان مرتبط نیست یا جذابیتی برای‌شان ندارد.بازار کار، عامل کلیدی این شکاف است. داده‌ها نشان می‌دهد که دانشجویان رشته‌های کامپیوتر و صنایع بالاترین نرخ اشتغال مرتبط با رشته را دارند اما در رشته‌هایی مانند شیمی، عمران و دریا، بیکاری یا اشتغال در مشاغل غیرمرتبط مانند تدریس و برنامه‌نویسی شایع است. به‌عنوان مثال، در رشته شیمی، درصد بالایی از دانشجویان به تدریس روی می‌آورند، در حالی که انتظار می‌رفت در آزمایشگاه‌ها یا صنایع شیمیایی مشغول شوند. حتی در رشته‌های پرطرفدار مانند برق هم برنامه‌نویسی است که به شغلی غالب تبدیل شده نه مهندسی برق به‌معنای سنتی‌اش. این جابه‌جایی شغلی نشان‌دهنده تغییری بزرگ در بازار کار ایران است، جایی که فناوری اطلاعات و مشاغل دیجیتال، فارغ از رشته تحصیلی، میداندار شده‌اند.چرا دانشجویان از رشته‌شان ناراضی‌اند؟ بخشی از پاسخ در انتخاب‌های ناآگاهانه نهفته است. دانش‌آموزان در زمان انتخاب رشته، اغلب تحت تاثیر رتبه کنکور، نظرات خانواده یا تصورات کلیشه‌ای از «رشته‌های خوب» تصمیم می‌گیرند اما با ورود به دانشگاه و مواجهه با واقعیت‌های دروس و بازار کار، بسیاری پشیمان می‌شوند. این نظرسنجی همچنین نشان داد که اگر دانشجویان به زمان انتخاب رشته برگردند، مهندسی کامپیوتر و صنایع، اولین انتخاب‌های‌شان می‌شود، در‌حالی‌که رشته‌هایی مانند نفت و دریا کمترین طرفدار را دارند. این تمایل به رشته‌های بازارمحور، نشان از اولویت‌‌پیداکردن امنیت شغلی نسبت به علاقه شخصی دارد.