نبایدهای انتخابات
با گذشت حدود ۴۵ سال از انقلاب اسلامی و برگزاری ده‌ها دوره انتخابات در عرصه‌های مختلف، ما مردم ایران اینک مجموعه‌ای گران‌قدر از تجربیات انتخاباتی را در اختیار داریم که در آن تلخی‌ها و شیرینی‌های متعدد و گوناگونی به چشم می‌خورد.
این جمله حکیمانه، بسیار معروف است که ملتی که از تجربیات خود درس نگیرد، ناچار به تکرار آنها خواهد بود. بنابراین با توجه به برخی تلخی‌هایی که در بعضی دوره‌های انتخاباتی روی داده و حاصل انتخابات را که می‌توانست به نفع ملت ایران باشد، ضایع ساخته و کام دشمنان را به جای کام ایرانیان شیرین ساخته، جا دارد امروز که در آستانه برگزاری چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری قرار داریم، با بهره‌گیری از این تجربیات، به نحوی رفتار و عمل کنیم که دیگر شاهد آن تلخی‌ها و ضایع‌شدن‌ها و دشمن‌شادی‌ها نباشیم. بر این اساس، جا دارد به موارد ذیل توجه شود:
۱- فرض بر این است که تمامی کاندیداهای ریاست‌جمهوری، پیش از ثبت‌نام و ورود به این عرصه، قانون انتخابات را به خوبی مطالعه کرده‌اند و با کلیات و جزئیات آن آشنایی کامل دارند و با پذیرش بی‌قید و شرط تمامی اصول و بندهای آن، اقدام به ثبت‌نام کرده‌اند. این به آن معناست که این عزیزان درتمامی مراحل ونه فقط در نقطه آغاز و ثبت‌نام، خود را مقید، متعهد و ملتزم به رعایت قانون انتخابات می‌دانند و هرگز در هیچ مرحله‌ای از انتخابات قول و فعل خارج از قانون نخواهند داشت. به عبارت دیگر هیچ‌یک از کاندیداهای ریاست‌جمهوری حق ندارد «من» را جایگزین «قانون» کند. این نکته باید برای همه روشن و مبرهن باشد.
۲- در قانون انتخابات، حقوق کاندیداهای ریاست‌جمهوری کاملا مشخص است؛ ازجمله حق نظارت بر صندوق‌های رأی، نحوه رأی‌گیری، شمارش آرا در محل، تجمیع آرا در مراکز مربوط و اعلام نتیجه توسط مسئولان. هیچ‌کس حق ندارد کوچک‌ترین خللی در اجرای این حق کاندیداها به وجود آورد. مسئولان عالی انتخابات باید با نظارت دقیق و بلکه وسواس‌گونه بر این امر، ضمن فراهم آوردن حداکثر امکان نظارت کاندیداها بر روند انتخابات از ابتدا تا انتها، راه را بر هر‌گونه شبهه، شائبه، شک، تردید و اتهام در روز بعد از رأی‌گیری ببندند. اطلاع‌رسانی دقیق و مستمر به افکار عمومی در این زمینه توسط ستاد انتخابات کشور و نیز صداوسیما، از امهات امور است که به هیچ‌وجه نباید از آن غفلت شود.
۳- کاملا طبیعی است که کاندیداها در دوره تبلیغات انتخاباتی، در چارچوب اخلاق و قانون، به تبلیغ و ترویج برنامه‌‌های خود در رسانه‌ها و اجتماعات بپردازند و توجه بخش‌هایی از جامعه را به خود معطوف دارند. از طرفی حضور کاندیداها در میان هواداران خود در شهرها و مناطق مختلف، همواره با شور و هیجان بسیار زیادی همراه است که می‌تواند فضای ذهنی خاصی را بر آنها غالب سازد و نتیجه‌گیری‌های غیرواقعی را برای آنها در پی داشته باشد. بر این اساس، تذکر این نکته ضرورت تام دارد که همه کاندیداها حق دارند به پیروزی خود در انتخابات امیدوار باشند اما هیچ‌یک از کاندیداها حق ندارند خود را پیروز قطعی و حتمی انتخابات بدانند؛ این خطرناک‌ترین تصوری است که می‌تواند در ذهن یک کاندیدا شکل بگیرد.
۴- معمولا با آغاز روند انتخابات ریاست‌جمهوری، یعنی ازهمان هنگام ثبت‌نام کاندیداهاتاروز رأی‌گیری، شاهد انجام نظرسنجی‌های گوناگون از سوی مراکز مختلف و متعدد هستیم. فارغ از این‌که این نظرسنجی‌ها تا چه حد مبنای علمی و صحیح دارند و نیز فارغ از این که آیا آنچه انجام می‌شود، نظرسنجی است یا نظرسازی، هیچ‌یک از کاندیداها حق ندارند بر مبنای این‌گونه آمار و ارقام، خود را رئیس‌جمهور آینده ایران بدانند. در واقع اگر قرار بود این نظرسنجی‌ها، ملاک و معیار تعیین رئیس‌جمهور آینده باشند، دیگر چه لزومی به برگزاری انتخابات وجود داشت؟
۵- تردیدی نیست که در روز جمعه ۸ تیر ماه و در جریان رأی‌گیری در سطح کشور، آمار و اطلاعاتی از سوی ستادهای انتخاباتی هر یک از کاندیداها به سمع و نظر آنها خواهد رسید اما هیچ‌یک از کاندیداها حق ندارد بر مبنای اطلاعات واصله از سوی هواداران و ستادهای انتخاباتی خویش، در ساعات پایانی شب و حتی در زمانی که هنوز رأی‌گیری به پایان نرسیده، خود را پیروز قطعی انتخابات اعلام کند و وعده برگزاری جشن پیروزی به هواداران خود بدهد.
۶- برگزاری سالم و پاکیزه انتخابات، هدف و آرزوی همه مسئولان و مردم ایران است اما به هرحال ممکن است خواسته یا ناخواسته تخلفاتی در جریان انتخابات روی دهد که مرجع رسیدگی به شکایات و روند رسیدگی به آنها، در قانون انتخابات مشخص شده است. بنابراین هیچ‌یک از کاندیداها حق ندارند، خود را هم مرجع طرح شکایت، هم مرجع رسیدگی به شکایت و هم مرجع اعلام نتیجه شکایت بدانند و بر این مبنا شخصا حکم صادر کنند. این رفتار، بی‌تردید یک رفتار ناپسند و غیرمنطقی است و یک تهدید جدی برای جمهوریت نظام محسوب می‌شود.
۷- هر یک از کاندیداهای ریاست‌جمهوری، زاده و اهل یک استان و یک منطقه هستند و چه‌بسا به واسطه وصلت، داماد یک استان و منطقه دیگر نیز شده باشند. شاید- صرفا شاید- در رسومات و رفتارهای قدیمی، این‌گونه پیوندها موجب جلب آرای مردم یک منطقه به کاندیدای اهل یا داماد آن منطقه می‌شد اما با توجه به توسعه ارتباطات و تحول در فرهنگ و رفتار سیاسی مردمان، به‌ویژه در عرصه انتخابات ریاست‌جمهوری که تفاوت‌های اساسی با انتخابات مجلس دارد، این‌گونه پیوندها در زمانه حاضر، دارای تأثیرات جدی بر رأی و نظر مردمان نیستند. بنابراین هیچ‌یک از کاندیداها حق ندارند نسبت و تعلق خود به یک منطقه را به عنوان یک عامل قطعی در کسب حداکثر آرا در آن منطقه بدانند و چنانچه چنین نشد، این موضوع را به عنوان یکی از دلایل و براهین محکم و حتمی برای وقوع تقلب در شمارش آرا به حساب آورند.
۸- در انتخابات ریاست‌جمهوری، گذشته از این که چه تعداد کاندیدا در آن حضور داشته باشد، نهایتا یک نفر پیروز انتخابات خواهد بود و آن یک نفر رئیس‌جمهور همه مردم ایران خواهد بود. بنابراین هیچ‌یک از کاندیداها حق ندارند در صورت پیروزی در انتخابات به‌گونه‌ای رفتار کنند یا سخن بگویند که خدای ناکرده موجب رنجش خاطر کسانی شود که در جریان انتخابات از دیگر کاندیداها حمایت کرده‌اند. تمامی کاندیداها باید هم ظرفیت پیروزی و هم ظرفیت باخت را داشته باشند یا اگر ندارند، در خود به وجود آورند تا بتوانند در روز بعد از انتخابات، اخلاق و رفتاری متناسب با شأن ملت بزرگ ایران داشته باشند.
۹- در طول بیش از چهار دهه گذشته، شاهد توطئه‌گری‌ها و فتنه‌انگیزی‌های دشمنان ملت ایران بوده‌ایم و با تجربه‌ای که در این زمان طولانی به دست آمده، به خوبی می‌توانیم پیش‌بینی کنیم که آنها در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری تمام توان خود را برای تخریب و بی‌اثر کردن آن به هر شیوه و طریق ممکن به کار می‌گیرند. بنابراین تمامی کاندیداها و اعضای ستادها و رسانه‌های حامی هریک از آنها باید در این زمینه کاملا هوشیار باشند و هیچ‌کس حق ندارد در زمین دشمن بازی کند.
۱۰- فارغ از این که کدام‌یک از کاندیداها حائز اکثریت آرا شوند و مسئولیت سنگین و خطیر ریاست‌جمهوری را برعهده گیرند که شأن و جایگاهی جز خدمتگزاری به کشور و ملت ایران ندارد، پیروز نهایی و واقعی این انتخابات، ملت بزرگ و شریف ایران است و روز بعد از انتخابات، روز جشن بزرگ پیروزی این ملت خواهد بود. بنابراین هیچ‌یک از کاندیداها حق ندارند با طرح این ادعای خودخواهانه و دیکتاتورمآبانه که «یا من پیروز انتخاباتم یا تقلب شده است»، این جشن بزرگ ملی را که می‌تواند مایه عزت، سربلندی و موفقیت ملت ایران در ادامه مسیر خود باشد، به یک فتنه، آشوب و عزا تبدیل و دشمنان شکست‌خورده در حال عقب‌نشینی را تهییج و ترغیب به تهاجم گسترده تازه‌ای به ایران و ایرانیان کنند.
امید آن که چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، مایه تعالی، عزت، اقتدار و توانمندی هرچه بیشتر ملت بزرگ ایران و نظام جمهوری اسلامی و موجب شکست، ناامیدی و عقب‌نشینی هرچه بیشتر دشمنان ایران شود.
۱- فرض بر این است که تمامی کاندیداهای ریاست‌جمهوری، پیش از ثبت‌نام و ورود به این عرصه، قانون انتخابات را به خوبی مطالعه کرده‌اند و با کلیات و جزئیات آن آشنایی کامل دارند و با پذیرش بی‌قید و شرط تمامی اصول و بندهای آن، اقدام به ثبت‌نام کرده‌اند. این به آن معناست که این عزیزان درتمامی مراحل ونه فقط در نقطه آغاز و ثبت‌نام، خود را مقید، متعهد و ملتزم به رعایت قانون انتخابات می‌دانند و هرگز در هیچ مرحله‌ای از انتخابات قول و فعل خارج از قانون نخواهند داشت. به عبارت دیگر هیچ‌یک از کاندیداهای ریاست‌جمهوری حق ندارد «من» را جایگزین «قانون» کند. این نکته باید برای همه روشن و مبرهن باشد.
۲- در قانون انتخابات، حقوق کاندیداهای ریاست‌جمهوری کاملا مشخص است؛ ازجمله حق نظارت بر صندوق‌های رأی، نحوه رأی‌گیری، شمارش آرا در محل، تجمیع آرا در مراکز مربوط و اعلام نتیجه توسط مسئولان. هیچ‌کس حق ندارد کوچک‌ترین خللی در اجرای این حق کاندیداها به وجود آورد. مسئولان عالی انتخابات باید با نظارت دقیق و بلکه وسواس‌گونه بر این امر، ضمن فراهم آوردن حداکثر امکان نظارت کاندیداها بر روند انتخابات از ابتدا تا انتها، راه را بر هر‌گونه شبهه، شائبه، شک، تردید و اتهام در روز بعد از رأی‌گیری ببندند. اطلاع‌رسانی دقیق و مستمر به افکار عمومی در این زمینه توسط ستاد انتخابات کشور و نیز صداوسیما، از امهات امور است که به هیچ‌وجه نباید از آن غفلت شود.
۳- کاملا طبیعی است که کاندیداها در دوره تبلیغات انتخاباتی، در چارچوب اخلاق و قانون، به تبلیغ و ترویج برنامه‌‌های خود در رسانه‌ها و اجتماعات بپردازند و توجه بخش‌هایی از جامعه را به خود معطوف دارند. از طرفی حضور کاندیداها در میان هواداران خود در شهرها و مناطق مختلف، همواره با شور و هیجان بسیار زیادی همراه است که می‌تواند فضای ذهنی خاصی را بر آنها غالب سازد و نتیجه‌گیری‌های غیرواقعی را برای آنها در پی داشته باشد. بر این اساس، تذکر این نکته ضرورت تام دارد که همه کاندیداها حق دارند به پیروزی خود در انتخابات امیدوار باشند اما هیچ‌یک از کاندیداها حق ندارند خود را پیروز قطعی و حتمی انتخابات بدانند؛ این خطرناک‌ترین تصوری است که می‌تواند در ذهن یک کاندیدا شکل بگیرد.
۴- معمولا با آغاز روند انتخابات ریاست‌جمهوری، یعنی ازهمان هنگام ثبت‌نام کاندیداهاتاروز رأی‌گیری، شاهد انجام نظرسنجی‌های گوناگون از سوی مراکز مختلف و متعدد هستیم. فارغ از این‌که این نظرسنجی‌ها تا چه حد مبنای علمی و صحیح دارند و نیز فارغ از این که آیا آنچه انجام می‌شود، نظرسنجی است یا نظرسازی، هیچ‌یک از کاندیداها حق ندارند بر مبنای این‌گونه آمار و ارقام، خود را رئیس‌جمهور آینده ایران بدانند. در واقع اگر قرار بود این نظرسنجی‌ها، ملاک و معیار تعیین رئیس‌جمهور آینده باشند، دیگر چه لزومی به برگزاری انتخابات وجود داشت؟
۵- تردیدی نیست که در روز جمعه ۸ تیر ماه و در جریان رأی‌گیری در سطح کشور، آمار و اطلاعاتی از سوی ستادهای انتخاباتی هر یک از کاندیداها به سمع و نظر آنها خواهد رسید اما هیچ‌یک از کاندیداها حق ندارد بر مبنای اطلاعات واصله از سوی هواداران و ستادهای انتخاباتی خویش، در ساعات پایانی شب و حتی در زمانی که هنوز رأی‌گیری به پایان نرسیده، خود را پیروز قطعی انتخابات اعلام کند و وعده برگزاری جشن پیروزی به هواداران خود بدهد.
۶- برگزاری سالم و پاکیزه انتخابات، هدف و آرزوی همه مسئولان و مردم ایران است اما به هرحال ممکن است خواسته یا ناخواسته تخلفاتی در جریان انتخابات روی دهد که مرجع رسیدگی به شکایات و روند رسیدگی به آنها، در قانون انتخابات مشخص شده است. بنابراین هیچ‌یک از کاندیداها حق ندارند، خود را هم مرجع طرح شکایت، هم مرجع رسیدگی به شکایت و هم مرجع اعلام نتیجه شکایت بدانند و بر این مبنا شخصا حکم صادر کنند. این رفتار، بی‌تردید یک رفتار ناپسند و غیرمنطقی است و یک تهدید جدی برای جمهوریت نظام محسوب می‌شود.
۷- هر یک از کاندیداهای ریاست‌جمهوری، زاده و اهل یک استان و یک منطقه هستند و چه‌بسا به واسطه وصلت، داماد یک استان و منطقه دیگر نیز شده باشند. شاید- صرفا شاید- در رسومات و رفتارهای قدیمی، این‌گونه پیوندها موجب جلب آرای مردم یک منطقه به کاندیدای اهل یا داماد آن منطقه می‌شد اما با توجه به توسعه ارتباطات و تحول در فرهنگ و رفتار سیاسی مردمان، به‌ویژه در عرصه انتخابات ریاست‌جمهوری که تفاوت‌های اساسی با انتخابات مجلس دارد، این‌گونه پیوندها در زمانه حاضر، دارای تأثیرات جدی بر رأی و نظر مردمان نیستند. بنابراین هیچ‌یک از کاندیداها حق ندارند نسبت و تعلق خود به یک منطقه را به عنوان یک عامل قطعی در کسب حداکثر آرا در آن منطقه بدانند و چنانچه چنین نشد، این موضوع را به عنوان یکی از دلایل و براهین محکم و حتمی برای وقوع تقلب در شمارش آرا به حساب آورند.
۸- در انتخابات ریاست‌جمهوری، گذشته از این که چه تعداد کاندیدا در آن حضور داشته باشد، نهایتا یک نفر پیروز انتخابات خواهد بود و آن یک نفر رئیس‌جمهور همه مردم ایران خواهد بود. بنابراین هیچ‌یک از کاندیداها حق ندارند در صورت پیروزی در انتخابات به‌گونه‌ای رفتار کنند یا سخن بگویند که خدای ناکرده موجب رنجش خاطر کسانی شود که در جریان انتخابات از دیگر کاندیداها حمایت کرده‌اند. تمامی کاندیداها باید هم ظرفیت پیروزی و هم ظرفیت باخت را داشته باشند یا اگر ندارند، در خود به وجود آورند تا بتوانند در روز بعد از انتخابات، اخلاق و رفتاری متناسب با شأن ملت بزرگ ایران داشته باشند.
۹- در طول بیش از چهار دهه گذشته، شاهد توطئه‌گری‌ها و فتنه‌انگیزی‌های دشمنان ملت ایران بوده‌ایم و با تجربه‌ای که در این زمان طولانی به دست آمده، به خوبی می‌توانیم پیش‌بینی کنیم که آنها در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری تمام توان خود را برای تخریب و بی‌اثر کردن آن به هر شیوه و طریق ممکن به کار می‌گیرند. بنابراین تمامی کاندیداها و اعضای ستادها و رسانه‌های حامی هریک از آنها باید در این زمینه کاملا هوشیار باشند و هیچ‌کس حق ندارد در زمین دشمن بازی کند.
۱۰- فارغ از این که کدام‌یک از کاندیداها حائز اکثریت آرا شوند و مسئولیت سنگین و خطیر ریاست‌جمهوری را برعهده گیرند که شأن و جایگاهی جز خدمتگزاری به کشور و ملت ایران ندارد، پیروز نهایی و واقعی این انتخابات، ملت بزرگ و شریف ایران است و روز بعد از انتخابات، روز جشن بزرگ پیروزی این ملت خواهد بود. بنابراین هیچ‌یک از کاندیداها حق ندارند با طرح این ادعای خودخواهانه و دیکتاتورمآبانه که «یا من پیروز انتخاباتم یا تقلب شده است»، این جشن بزرگ ملی را که می‌تواند مایه عزت، سربلندی و موفقیت ملت ایران در ادامه مسیر خود باشد، به یک فتنه، آشوب و عزا تبدیل و دشمنان شکست‌خورده در حال عقب‌نشینی را تهییج و ترغیب به تهاجم گسترده تازه‌ای به ایران و ایرانیان کنند.
امید آن که چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، مایه تعالی، عزت، اقتدار و توانمندی هرچه بیشتر ملت بزرگ ایران و نظام جمهوری اسلامی و موجب شکست، ناامیدی و عقب‌نشینی هرچه بیشتر دشمنان ایران شود.
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
لزوم کامل‌تر شدن حکم قابل تحسین دادگاه لاهه
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
تکرار اتهامات واهی علیه ایران
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
بازی اروپا در پازل اسرائیل | رای شجاعانه دادگاه کیفری بین‌المللی
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
قطعنامه اتحادیه اروپا دست ایران را باز کرد
گفت و گو
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد