در حال حاضر و براساس آمارهای سال گذشته میلادی(۲۰۲۳) ارزش بازار لوازم خانگی کشورمان بیش از شش میلیارد دلار(یک درصد بازار جهانی) بوده و این بازار هرساله به یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار ارز نیاز دارد. با این وجود ظرفیت تولید لوازم خانگی بالاست؛ بهطوری که بهعنوان نمونه برای تولید یخچال و فریزر هشت میلیون دستگاه و برای تولید تلویزیون و ماشین لباسشویی شش میلیون دستگاه بوده، این در حالی است که تولید یخچال هیچگاه از سه میلیون دستگاه و تولید تلویزیون و ماشین لباسشویی از دو میلیون دستگاه تجاوز نکرده است. سهم شرکتهای خارجی تا سال۱۳۹۷در امینحضور بیش از۶۰ درصد بود ولی در حال حاضر و با وجود کالاهای قاچاق از این شرکتها این سهم به کمتر از ۲۰درصد رسیده است. علاوه بر این مسئولان انجمن لوازم خانگی نیز بارها اعلام کردهاند که هدفشان صرفا افزایش تولید نبوده، بلکه کیفیت بالای محصول داخلی و کاهش قیمت مصرفکننده در اولویت آنها قرار دارد.
افزایش تولید لوازم خانگی
تولید لوازم خانگی در سال گذشته با رشد سه میلیون دستگاهی یا۱۸.۲درصدی از۱۶میلیون و ۵۰۰هزار دستگاه درسال۱۴۰۱ به ۱۹میلیون و۵۰۰ هزار دستگاه رسیده است، با این حال آنطور که مسئولان وزارت صمت میگویند، دولت سیزدهم برنامهریزی کرده که این مهم در سال جاری نسبت به میزان سال گذشته رشد کند و به ۲۲ میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه برسد. در همین خصوص عباس ابهری، عضو انجمن لوازم خانگی گفت: تولیدکنندگان لوازم خانگی دارای کارخانه، برند، مشخصات فنی و سابقه هستند؛ از این رو کالایی که تولید میکنند از نظر کیفی با کالای مشابه خارجی نهتنها رقابت میکند، بلکه بهتر نیز هست؛ چراکه تولیدکنندگان داخلی از نظر کیفی به مزیت نسبی دست پیدا کردهاند. با اینکه در شرایط تحریمی قرار داریم، اما با انتقال دانش فنی و توسعه زیرساختها آماده رقابت و حتی صادرات به کشورهای دیگر هستیم. وی با اشاره به تنوع در حوزه لوازم خانگی میگوید: هرچندامروز شاهدوجود تحریمهاهستیم، اما در فضای رقابتی تولیدکنندگان اقدام به تولید انواع لوازم خانگی با طرحهای مختلف و قیمتهای متفاوت میکنند که متناسب با سلیقه خانوارهاست. ابهری تصریح کرد: ۳۰درصد تولیدکنندگان واقعی درحوزه لوازم خانگی دارای ظرفیت اسمی وسهم رقابتپذیری بالاهستند؛ ازاین رو حتی کالاهای خارجی قاچاق که بدون پرداخت عوارض گمرکی، مالیاتی و بیمهای وارد کشور میشود هم نتوانسته از رشد تولیدات و کیفیت کالاهای داخلی بکاهد.
صادرات ۴۰۰ میلیون دلاری لوازم خانگی
این امر سبب شده علاوه بر تامین بازار داخل، بسیاری از شرکتهای داخلی نیمنگاهی به صادرات محصولات خود و ارزآوری از این طریق نیز داشته باشند، بهطوری که طی سه سال اخیر میزان صادرات لوازم خانگی از۳۸۰میلیون دلار تا ۴۴۰میلیون دلار متغیر بوده است.طی این سالها بیش از۵۰درصد سهم صادرات مربوط به یخچال و فریزر بوده و محصولات سرمایشی و گرمایشی نیز در رتبه بعدی صادرات قرار دارند. از طرف دیگر عراق، افغانستان، تاجیکستان و برخی کشورهای آسیای میانه عمدهترین واردکنندگان لوازم خانگی از کشورمان بودهاند.با این حال یکی دیگر از بازارهایی که جدیدا به روی صنعت لوازم خانگی ایران گشوده شده و به نظر میرسد پتانسیل خوبی برای صادرات ایجاد میکند، روسیه است؛ بهطوری که بعد از جنگ روسیه و اوکراین و ایجاد محدودیتهای شدید صادرات کالا به روسیه از جانب کشورهای اروپایی و همچنین از بین رفتن محدودیت استانداردهای اروپایی برای واردات کالا به این کشور، به نظر میرسد ایران میتواند روی صادرات لوازم خانگی به روسیه حساب باز کند؛ بهویژه اینکه روابط ایران و روسیه اکنون وارد فاز جدیدی از همکاری و توسعه شده است.
رشد کیفیت تولیدات
امید فاضلینیا، دبیرکل انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی با اشاره به آمارهای وزارت صمت در خصوص صادرات لوازم خانگی گفت: صادرات لوازم خانگی در سال گذشته، قریب به ۴۰۰میلیون دلار رقم خورد که نشانگر افزایش نسبی کیفیت تولیدات در قطعات و انواع محصولات نهایی لوازم خانگی است که قابلیت رقابت در بازارهای جهانی داشته است.دبیرکل انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی ایران اضافه کرد: این آمارها در مقایسه با سال گذشته با شیب ملایم نشانگر رشد تولید صادراتی و قیمت پایینتر لوازم خانگی ایرانی نسبت به لوازم خانگی خارجی است. وی با اشاره به اینکه لوازم خانگی ایران نسبت به لوازم خارجی ارزانقیمتتر است، گفت: با وجود هزینههای سربار ناشی از تصمیمات داخلی و متاثر از تحریمهای ظالمانه قیمت کالای ایرانی پایینتر از محصولات مشابه و همرده خود در سایر کشورهاست.فاضلینیا بیان کرد: این صنعت نیازمند بستههای حمایتی در حوزه صادرات است تا بتواند در بخشهای کمیت و کیفیت تولید و نیز در بخش ارزآوری، عملکرد مثبتتری داشته باشد.