نوبت جمع‌بندی

همچنین مناظره آخر که به مباحث اقتصادی معطوف شد، بیش از شش مناظره قبلی و حتی بیشتر از مناظره فرهنگی_سیاسی ششم که نخستین مناظره دونفره محسوب می‌شد، رنگ و بوی مطالبه گری داشت؛ هرچند در یک ساعت نخست بحث دوطرفه مناظره چنان بالا گرفت که نامزدها مجبور شدند برای تکذیب سخن یکدیگر وارد زمان ۴ دقیقه‌ای طرف مقابل شوند و یک ساعت ابتدایی مناظره فقط حول پرسش نخست مجری بین دو نامزد پینگ پنگ شد، اما همین امر نیز مصداق چالشی شدن مناظره در جهت کمک به انتخاب نهمین رئیس جمهور بود. 

مسعود پزشکیان

حزبی نیستم 

تحریم‌ها: از صحبت‌های من به اشتباه این‌گونه  برداشت شد که قانون اقدام راهبردی را قبول ندارم، درست نیست. ما از ابتدا گفتیم قانون و سیاست کلی رهبری را طی می‌کنیم، پس امکان ندارد آنچه قانون است را اجرا نکنیم.  یکی از بحث هایی که در قانون اقدام راهبردی آمده است آن است که آمریکا باید تمام تعهداتش را انجام دهد تا ما دوباره به برجام برگردیم. این از مسائلی است که باید راه‌حل برون رفت از آن را  با کمیسیون امنیت مجلس و شورای امنیت پیدا کنیم. این‌که طرف مقابل به تعهدات خود عمل نکند اما ما عمل کنیم، حرف درستی نیست. اگر با یک گزینه وارد گفت‌وگو شویم آنها آن گزینه را قبول نکنند ارتباط قطع می‌شود‌. آیا در کشور تصمیم داریم فقط با یک گزینه وارد گفت‌وگو شویم و گزینه دیگری در دست نداشته باشیم؟ یک گزینه ممکن است منجر به شکست شود. باید گزینه‌های مختلف برای حل مشکل داشته باشیم‌. اگر یک گزینه داشته باشیم معنی این حرف این است که ما می‌خواهیم تا آخر در تحریم‌ها بمانیم و آیا این امر به مصلحت کشور ماست؟ من معتقدم اگر بخواهیم مشکلات کشور را حل کنیم باید از بن بست در آییم. مشکل ما فکر غلط، مدیر غلط و رابطه غلط است که روز جمعه باید مردم به آن پاسخ دهند. من حزبی نیستم، همه می‌دانند و این را گفته‌ام. برای ساختن خانه بهداشت کارگری کردم، من با مردم بالا آمدم.من نه وابسته به حزبی، نه وابسته به جناحی و نه وابسته به  دسته‌ای هستم. 

ناترازی انرژی و قیمت بنزین: ما پرت انرژی داریم و این انرژی را بیشتر پولداران مصرف می‌کنند، حاکمیت سوبسید را به پولداران می‌دهد و اگر قرار است عادلانه مطرح شود باید به همه داده شود. اما چطور؟ بدون نظر کارشناسان و بحث و گفت‌وگو با مردم نباید این امر اتفاق بیفتد. قرار نیست آن‌که ماشین ندارد سوبسید نگیرد و هزینه‌گرانی بنزین را بدهد.  باید راه حلی پیدا کنیم که این مشکل را برطرف کنند و از افراد پول مصرف اضافه را بگیرند. این‌گونه این پول از پولدار و نه فقیر گرفته می‌شود.

بورس: نگاه ما در بورس همان است که آقای عبدو گفته است. اقتصاد حول یک نفر نیست که یک نفر برای این مملکت نقشه اقتصاد بکشد. اگر بخواهیم کاری کنیم، کارشناسان مربوط به آن رشته را به کار خواهیم گرفت. معتقدیم مداخله دولت در اقتصاد بلا سر بورس و بازار و..‌.می آورد.

‌یارانه: اعتقاد دارم در حکومت جمهوری اسلامی هیچ انسانی نباید گرسنه سرش را روی تخت بگذارد، حاکمیت وظیفه دارد به هر شکل ممکن مشکل افراد را حل کند، نگذارد فرد آواره، بی‌خانمان و گرسنه بماند و از آموزش و بهداشت بی‌بهره باشد. طبیعی است به فردی که ماشین آنچنانی سوار می‌شود نباید یارانه دهند. الان خیلی‌ها برای خریدن نان پول قرض می‌گیرند. نباید فقرا و محرومین گرسنه سرشان را روی بالش بگذارند، ما از پولدار می‌گیریم و به نیازمند می‌دهیم.
     
مسکن: برنامه ما برای مدیریت اجاره بها و مسائل مسکن، اجرای قانون است. ساخت سالی یک میلیون مسکن ممکن نیست اما آنچه قانون است را در حد توان اجرا خواهم کرد. خارج از قانون نمی‌توانم کاری کنم، برای حل مشکل مسکن، مساله فقط ساخت مسکن نیست. در سیاست کلی مقام معظم رهبری طرح آمایش سرزمینی دیده شده است و بنا بود شهرهای بزرگ توسعه داده نشوند. به این امر باید توجه کنیم.
     
مهار تورم: علت تورم وجود دولتی است که از جیب مردم پول را برمی‌دارد، دولت بزرگ شده و ناترازی ایجاد می‌شود و مجبور می‌شود پول چاپ کند. اگر بتوانیم ارز وارد کنیم و صادرات انجام دهیم، می‌توانیم تا حدودی جلوی تورم را گرفته و فشار را از روی مردم برداریم. می‌توانیم بدون در نظر گرفتن حذف تحریم‌ها اصلاح ناترازی در انرژی، گاز، ارز و مدیریت را داشته باشیم و روی این مسائل کار کنیم. باید ارز را غیر از بحث دارو و مواد غذایی و نهاده‌ها تک نرخی کنیم.

واردات خودرو: واردات خودرو با ارزهایی که وجود دارد باید آزاد شود، اگر در داخل کشور رقابت ایجاد شود و ماشین‌ها وارد مملکت شوند، بازار خود را تنظیم می‌کند، اگر ارز کالای اساسی، دارو و غذا را تامین کنیم بازار آزاد خود را تنظیم می‌کند. نباید در بازار مداخله کرد.

ناترازی صندوق بازنشستگی: در خصوص مباحث بازنشستگی ما به  نهاد تنظیم‌گر نیاز داریم تا مجموعه نیاز بازنشستگان از قبیل سلامت، رفاه، صندوق های بازنشستگی و... را در نظر بگیرد. بر اساس تورم باید حقوق بازنشستگان را افزایش دهیم، باید به بازنشستگان تسهیلاتی برای حمل و نقل، مسافرت و گردش اختصاص داده شود. قطعا کاری خواهیم کرد که به سلامت و رفاه بازنشستگان کمک شود‌. این نهاد تنظیم‌گر را می‌توان در مجموعه و در درون سازمان‌ها درست کرد. نیازی به درست کردن سازمان جدید نیست.

سعید جلیلی

متاسفم کشور را قفس می‌نامید

تحریم‌ها: آقای پزشکیان متاسفم که شما کشور ما را قفس می‌نامید، کشوری که این همه فرصت دارد می‌تواند گسترده‌ترین تعاملات را داشته باشد اما شما آن را قفس می‌نامید. شما در مساله تحریم یک راهی را می‌دانید، می‌گویید، می‌روید، جواب نمی‌گیرید، تمام امتیازات را می‌دهید و امتیاز نمی‌گیرید امابازمی‌گویید بایداین راه را برویم؟ تنها راه حل شما این است که امتیاز بیشتر به طرف مقابل بدهیم و دوباره آن را دنبال کنیم.  ما در موضوع تحریم باید طلبکار باشیم نه این‌که به ملت فشار آوریم که کوتاه بیایید، شما پیشاپیش می‌گویید به مردم فشار می‌آورم. آنها هستند که وظیفه خود را در برابر تعهدات انجام نداده‌اند. دیگر چه امتیازی می‌خواستید بدهید که ندادید؟ شما که می‌گویید برجام و مذاکره بده بدستان است؛ این همه امتیاز دادید هنوز امتیازی نگرفتید. متاسفم که چهار سال دیگر هم اسم کشور ما بشود قفس. 

ناترازی انرژی و قیمت بنزین: ما روی طرح وان مفصل کار کردیم و از آن دفاع می‌کنیم و تا نقطه اجرایی شدن آن پیش رفتیم. بحث اصلی این است که دولت روحانی نگاهش این بود چرا باید به همه مردم به صورت یکسان سوبسید دهیم. این عدالت نیست کسی که ماشین ندارد سوبسید نگیرد و کسی که سه ماشین دارد سوبسید بگیرد. حال فردی که ماشین ندارد چندین برابر یارانه دهد. ظلم به مردم است. ناترازی انرژی مساله امروز کشور است و مردم را باید در طرح وان شریک کنیم. اساس این طرح آن است که مردم را در مدیریت انرژی شریک کنیم و امکان مدیریت انرژی را به مردم دهید تا متوجه شوند هرچقدر انرژی را مدیریت کنند پولش در جیب خودشان می‌رود. 

بورس: بورس یکی از بهترین ابزارها برای تولید کشور است، بستر تولید در بازار اولیه بورس است و بازار ثانویه هم تضمین‌کننده بازار اولیه است اما به مدیریت نیاز دارد. در بورس باید شورای ثبات داشته باشیم، نمی‌شود بانک مرکزی تصمیمی بگیرد که به بورس لطمه بزند.برای بورس باید بیمه داشته باشیم. یکی از پیشنهادهای ما بیمه سهام است. یکی از بسترهای تحقق «هر ایرانی یک نقش پرشکوه»،بورس است.توسعه شفافیت دربازار بورس یکی از طرح‌های ما است چراکه بازار سرمایه اصل اقتصاد کشور است.

یارانه: زمانی که هدفمندی یارانه‌ها شکل گرفت، یارانه ۴۵‌هزار تومانی یعنی ۴۵ دلار به مردم داده می‌شد که به مردم کمک می‌کرد. اما در هشت سال ارزش پول ملی را پایین آوردند، دلار ۳۰هزار تومان شد، تورم ۶۰ درصد شد اما کماکان به مردم آن ۴۵ هزار تومان را می‌دادند و به روی خود نمی آوردند. همین کسانی که امروز در ستاد آقای پزشکیان هستند، می‌گفتند ما عزا می‌گیریم همین ۴۵ هزار تومان را چطور به مردم بدهیم. ما طرح سبد کالای خانوار را مطرح کردیم. ۱۳ قلم کالا را در این طرح تعیین کردیم به هفت دهک داده شود که برای سلامت مردم نیاز است. طرح سفر خانوار را هم مطرح کردیم، یارانه نباید فقط مواد خوراکی باشد چراکه خانواده کرامت دارد و به سفر و تفریح هم نیاز دارد.

مسکن: ما به ازای ازدواج سالانه نیاز به مسکن داریم.عدم تحقق مسکن به مشکل زمین بازمی‌گردد و ازاین رو مسکن گران می‌شود. از سوی دیگر مساله مسکن مساله‌ای تک بعدی نیست و ابعادی اقتصادی و راهبردی دارد که باید به آن اشاره کرد.

مهار تورم: تورم امروز مشکل اصلی است. باید ریشه یابی شود و برای آن راه حل داشت. امروز مطالعه کردن و کار کردن ضد فضیلت شده است. این‌که بگوییم برنامه داریم ضد فضیلت شده است. تورم دو علت دارد یک علت آن هسته تورم و دیگری جهش های تورمی است که باید هردو اینها فهم درست شوند و برای آن راه حل داشت. اگر ناترازی در بودجه شما ایجاد شود و خلق پول را هدایت نکنید، نهایتا تورم ایجاد می‌شود.باید منابع راافزایش داد و مصارف راکم کرد. باید دقیق این امر را بررسی کرد تا منابع ارزی زیاد شود،دولت برای کاهش مصارف بایدبه خود فشارآوردوبسیاری ازهزینه‌های غیرضروری خود را کاهش دهد. باید انضباط مالی صورت گیرد و این امر از دولت شروع شود.

واردات خودرو: یکی از نکاتی که اهمیت دارد این است که شما از دانشگاه‌ها و وزارت علوم بخواهید رشته اقتصاد را در بحث‌های کارشناسی وارد کنند. باید وارد اقتصاد خودرو و مسکن شوند. یکی از بحث‌های اصلی موضوع خودرو تیراژ است. باید بتوانیم تیراژ خودرو را به‌گونه ای افزایش دهیم که این مشکل در بازار پیش نیاید. یکی از مسائل این امر تولید است‌ و ما باید تولید خودرو را اقتصادی کنیم‌. صادرات به کشورهای همسو از دیگر مسائلی است که باید به آن توجه کرد.

ناترازی صندوق بازنشستگی: امروزتکریم‌بازنشستگان وظیفه‌اصلی‌دولت وهمه بخش‌های کشوراست.همسان‌سازی حقوق بازنشستگان باید انجام شود. اگر باید جلوی فساد را بگیریم و با فساد مبارزه کنیم باید ابتدا ببینید در این صندوق‌های بازنشستگی چه کسانی حقوق های نجومی گرفتند. مبارزه با فساد بحث کلی نیست. اگر دولت می‌خواهد به بازنشستگان برسد باید هرچه سریع‌تر بدهی‌هایش به صندوق‌های بازنشستگی  را پرداخت کند.