راز خوانش انقلاب اسلامی از سوژه‌ها

هر برنامه‌سازی هم سعی می‌کند از منظری به واقعه عاشورا و قیام امام حسین(ع) و یارانش نگاه کرده و ناگفته‌های تاریخ را برای مخاطبانش به‌خصوص نسل جوان امروز روایت کند. از طرفی برنامه‌سازی محرمی سیما هم در سال‌های اخیر به‌تدریج به سمت ایده‌های خلاقانه و متنوع حرکت کرده و شاهد ساخت برنامه‌های جذاب‌تری در این حوزه هستیم. میزگردها و برنامه‌های گفت‌و‌گومحور هم ساختار متفاوت و جدیدی پیدا کرده و کارشناسانی که به این برنامه‌ها دعوت می‌شوند، سعی می‌کنند بحث‌‌های جدی را به سمت جذابیت پیش ببرند تا نسل جوان را هم با خود همراه کنند. ضمن این‌که تلاش می‌کنند به شبهات دینی آنها نیز پاسخ دهند. در این میان شبکه افق هم با آغاز ماه محرم، ویژه‌برنامه مناسبتی را با عنوان «راز» روی آنتن فرستاده که در آن موضوعات مهمی مطرح می‌شود. وحید یامین‌پور، میزبان این برنامه است و سید احمد موسوی‌صمدی، تهیه‌کنندگی برنامه را برعهده دارد.

رهایی از بند ظاهر
سید احمد موسوی‌صمدی، تهیه‌کننده در گفت‌و‌گو با جام‌جم در پاسخ به این سؤال که چه موضوعاتی در این برنامه مورد بحث قرار می‌گیرد که برای مخاطب تازگی داشته باشد، بیان می‌کند: برنامه راز، تلاشی برای بررسی و واکاوی قیام حضرت سید الشهدا(ع) است و خوانش‌هایی دارد که از این قیام، آن هم از سوی جریان‌ها و گروه‌های فکری، اندیشمندان و متفکران متفاوت شده است. به عنوان مثال، ما برداشت‌هایی که جریان نزدیک و جریانی که علاقه‌مند به اهل‌بیت(ع) بودند اما دین مسیحیت داشتند را بررسی کردیم. همچنین قرائت‌ها و خوانش‌هایی که دکتر شریعتی از سیدالشهدا و قیام عاشورا داشتند را بررسی کردیم و به نگاه ویژه شهید مطهری به این موضوع توجه داشتیم، همین‌طور خوانش و برداشت‌هایی که حاج‌آقا آیت‌ا... مجتبی تهرانی داشتند را مورد توجه قرار دادیم. در اصل راز تلاش می‌کند که از زاویه دیگری به موضوعات نگاه کرده، لایه‌برداری کند و سعی می‌کند خودش را در این مورد به‌کار بگیرد تا از ظاهر موضوعات و مسائل عبور کند و به باطن آن وجهه تفکری و اندیشه‌ای موضوعات بپردازد.

الزاما برنامه معارفی نیستیم
وی در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر این‌که آیا ما در این برنامه قرار است با ناگفته‌های این واقعه مهم تاریخی مواجه شویم و این‌که چقدر به شبهات دینی جوانان در برنامه پاسخ داده می‌شود، توضیح می‌دهد: راز الزاما برنامه مذهبی و معارفی نیست. البته برنامه‌ای تحت عنوان پاسخ به شبهات هم نیست. گرچه ممکن است در خلال برنامه ملاحظات، نکات یا سوال‌هایی که پیش آمده یا تبدیل به شبهه شده، مطرح شود و توسط آقای یامین‌پور و کارشناسان دیگر پاسخ داده شود اما ماموریت اصلی ما پاسخ به شبهات دینی مخاطبان نیست. ماموریت اصلی برنامه، ارائه خوانش انقلاب اسلامی از موضوعات و دریچه نگاه دیگری به موضوعات فرهنگی، اجتماعی و مذهبی است.

راز؛ وام‌دار نادر طالب‌زاده
موسوی در کنار تهیه‌کنندگی، تجربه اجرای تلویزیونی هم دارد اما در این برنامه اجرا را به وحید یامین‌پور سپرده و ترجیح داده که صرفا تهیه‌کننده برنامه باشد. او در این‌باره می‌گوید: حوزه تخصصی که من اجرا می‌کنم و در آن زمینه فعالیت‌هایی انجام داده‌ام، حوزه رسانه و موضوعات مرتبط با رسانه است، بنابراین تمرکزی بر این جنس مسائل نداشتم. از طرفی دکتر یامین‌پور به‌مراتب از بین گزینه‌هایی که مطرح شده بودند، قوی‌تر و دقیق‌تر بود. البته این نکته را هم باید در نظر داشته باشیم که برند و نام راز، متعلق به زنده‌یاد نادر طالب‌زاده بزرگوار بوده است. از این رو نشستن روی صندلی راز و احیای این برند، نیازمند حضور شخصیت فرهیخته‌ای بود که بتواند این بار را بر دوش بکشد و موضوعات را در سطح خوبی دنبال کند تا برنامه در یک طراز مناسبی قرار بگیرد. به همین دلیل آقای یامین‌پور بهترین گزینه برای میزبانی این برنامه بود.

تنوع نغمه‌های عاشورایی
از آنجایی که یکی از آیتم‌های پرمخاطب برنامه «نغمه‌های عاشورایی» است که حس و حال خوبی به مخاطب می‌دهد، وی در پاسخ به این سؤال که آیا در این بخش هم سعی کرده از نغمات عاشورایی قدیمی و خاطره‌انگیز استفاده کند یا این‌که این نغمات متعلق به استان‌های مختلف باشد، بیان می‌کند: در طراحی بخش نغمات عاشورایی سعی شده از تنوع قومیتی، استانی و همچنین تنوع زمانی استفاده شود.

نکته مهم این‌که آن آیتم باید تکمیل‌کننده و ادامه‌دهنده بحث باشد. یعنی به عنوان مثال اگر ما در حوزه ادبیات صحبت می‌کنیم و در مورد ملاقات هنر با عاشورا می‌گوییم و در مورد اشعار قدیمی صحبت می‌کنیم، آیتم نغمه‌های عاشورایی هم بر همین مبنا طراحی شده است. یکی از نغمه‌های قدیمی که بتواند فضای تاریخی را بازسازی کند در برنامه جانمایی شده است.

بازسازی فضای حرم
یکی از ویژگی‌های این برنامه طراحی دکور و در حرم است که در انتهای دکور قرار دارد، فرش قرمزی مقابل آن روی زمین انداخته‌شده و میزبان و مهمان پشت میزی که مقابل این در است، می‌نشینند.
وی درباره طراحی دکور برنامه هم توضیح می‌دهد: سعی کردیم در طراحی دکور برنامه هم فضای متفاوتی را به مخاطب ارائه بدهیم. یعنی تلاش کردیم در عین سادگی، مینیمال بودن و یک دکور کم‌المان، خیلی فضای شلوغی نداشته باشیم تا تمرکز مخاطب به‌هم نریزد. البته ایده کار توسط پیمان قانع طراحی شده و زحمت دوستان ایشان بوده است اما سعی شده از فضای حرم که المان‌هایی مثل فرش و در و درگاهی و طاق باشد، استفاده کنیم و فکر می‌کنم مورد پسند بیننده‌ها قرار گرفته‌است.
وی درباره ادامه پخش برنامه بعد از ایام محرم هم می‌افزاید: امیدواریم بتوانیم ویژه‌برنامه راز را در ایام محرم، به صورت روتین و هفتگی دنبال کنیم و در ایام خاص به صورت ویژه در خدمت مخاطبان باشیم. البته همان‌طور که پیش از این هم گفتم، کارکرد راز، یک برنامه معارفی و مناسبتی نیست. بلکه سعی می‌کند به قدرت تحلیل و تبیین و توانمندسازی مخاطبان کمک کند. بنابراین طراحی ویژه‌برنامه هفتگی‌شده که با ماه محرم آغاز شد.
قطعا هر برنامه موفقی تیم تحقیق و اتاق فکر قوی و حرفه‌ای دارد که موسوی در این‌باره عنوان می‌کند: اتاق فکر برنامه با همکاری گروه معارف انقلاب اسلامی شبکه افق بوده است. خانم فاطمه رایگانی و آقای موسی پسندی از دوستانی بودند که در اتاق فکر برنامه حضور داشتند، می‌توانم بگویم تیمی هستند که سال‌هاست با هم همکاری می‌کنند و همراهی دارند و به یک همگرایی خوبی در برنامه‌سازی رسیده‌اند.

دستگاه معرفتی «راز» خوانشی از معارف انقلاب اسلامی
موسوی بیان می‌کند: چارچوب فکری و دستگاه معرفتی برنامه «راز» در اصل خوانشی از معارف انقلاب اسلامی است. ما همه پدیده‌ها را از زاویه و دریچه انقلاب اسلامی مورد توجه و بررسی قرار می‌دهیم و در این برنامه تلاش کردیم همه موضوعات و پدیده‌هایی را که با آنها مواجه می‌شویم، در نسبت با انقلاب اسلامی نسبت‌یابی و جانمایی کنیم. سعی می‌کنیم مخاطب خودمان به خصوص مخاطب خاص شبکه افق را با خود همراه کنیم و از نظر تحلیل فرهنگی، اجتماعی، معرفتی و مذهبی مخاطبان را ارتقاء دهیم. یعنی به دنبال افزایش توانمندی و قدرت تحلیل و تفکر مخاطبان‌مان هستیم که این نکته برای طراحان برنامه راز خیلی مهم است.
موسوی در ادامه بیان می‌کند: یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های برنامه راز، پیوست فضای مجازی آن است. راز یک کتابخانه دارد که به‌مرور آن را در بستر فضای مجازی منتشر می‌کند. در واقع منابع تکمیلی، تحقیقی و بسته‌های مطالعاتی و حتی فضای چندرسانه‌ای مرتبط با محتوای برنامه را به‌‌مرور در بستر شبکه‌های اجتماعی خودش منتشر می‌کند تا بتواند بیش از این با مخاطبان ارتباط بگیرد. می‌گوید: لازم است همین‌جا از همه اهالی اندیشه، فرهنگ و دوستان هنری‌مان دعوت کنیم که ایده‌ها و نظرات‌شان را با ما در میان بگذارند و این محبت را از ما دریغ نکنند. ما هم با کمال میل از این نظرات و ایده‌ها در جهت تقویت و غنی‌تر شدن برنامه استقبال می‌کنیم. آغوش راز برای همه اهالی فرهنگ و هنر باز است تا بتوانیم بهترین‌ها را برای مردم تولید کنیم.