این فیلم نهتنها بهدنبال سرگرمکردن بیننده است،بلکه پیامهای قابلتأملی رادر قالبی جذاب و متفاوت ارائه میدهد که ذهن بینندگان را به چالش میکشد.در این شماره از نوجوانه سراغ عوامل این فیلم رفتهایم تا از دنیای باغ کیانوش و این فیلم نوجوانانه بگویند.
به سمت نوجوان
چگونگی شروع یک ایده و کار یکی از مهمترین مواردی است که میتواند بعدها تأثیر خود را روی محتوای یک فیلم یا برنامه بگذارد. رضا کشاورز کارگردان فیلم باغ کیانوش درباره چگونگی آغاز این پروژه گفت: من درفرآیند ساخت یک فیلم بودم که دوستانم کتاب باغ کیانوش نوشته علیاصغر عزتی پاک رابه من معرفی کردندوبعد ازخواندن این کتاب، متوجه این موضوع شدم که این اثراگر تبدیل به یک فیلم سینمایی در حوزه نوجوان شود،میتواند سروصدای زیادی بهپا کند.بعد از خواندن این کتاب و درست کردن صحنههای تجسمی تصویری آن درذهنم به این حقیقت دست پیدا کردم که این موضوع میتواندحس تشکیل سؤال در ذهن نوجوان را بیدار کند وصحنهها جوری کنار یکدیگر ساخته شدهاند که بیننده دائم منتظر صحنه بعد باشد.
محمدجواد موحد، تهیهکننده اثر باغ کیانوش درباره چگونگی شروع این اثرگفت:ما درباشگاه فیلم سوره اخیرا به دوهدف مشترک دست پیدا کردیم که یکی از آنها تولید آثار برای مخاطب کودک ونوجوان است.همچنین باید این را اعلام کنم که ماهمچنان جدا از کارواثر باغ کیانوش به دنبال تولیدات دیگر دراین حوزه هستیم وباغ کیانوش تنها اثرما درجهان کودک ونوجوان نخواهد بود.
تهیهکننده این اثرهمچنین دومین دلیل خود را برای شروع این پروژه سینمایی پیدا کردن هنرمندان با دغدغه عنوان و اعلام کرد: دغدغهمند بودن یک هنرمند دومین هدف مادرباشگاه فیلم سوره است وبعدازچندهمکاری وآشنایی بیشترباآقای رضاکشاورز به این نتیجه رسیدیمکه ایشانفردی بادغدغههای فراوان برای نوجوانان استوجداازدغدغه،ارتباط خوبی بانوجوانانبرقرار میکنند.
بازیگران نوجوان در فیلمهای سینمایی نقشی کلیدی در جذب مخاطب جوان و انتقال پیامهای اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی دارند. حضور این بازیگران باعث میشود مخاطبان نوجوان با داستان و شخصیتها بهتر همذاتپنداری کنند. بازیگران نوجوان، به دلیل نزدیکی به دغدغهها و چالشهای این گروه سنی، میتوانند احساسات و مشکلات دوران نوجوانی را به شکلی واقعی و قابلفهم به تصویر بکشند. سینمای نوجوان با استفاده از استعدادهای جوان، نهتنها به رشد هنری این بازیگران کمک میکند، بلکه فضای سینمایی جذابتری برای نوجوانان فراهم میآورد. نقش این بازیگران در موفقیت فیلمهای نوجوانان بسیار اهمیت دارد؛ چراکه با ایفای نقشهایی تأثیرگذار، میتوانند الهامبخش نسلهای آینده نیز باشند. این امر، موجب رونق سینمای نوجوان شده و جذابیت بیشتری برای تماشاگران این ردهسنی ایجاد میکند.اگر فیلم باغ کیانوش را در جشنواره فجر دیده یا خبرهای آن را دنبال کرده باشید، قطعا از حضور بازیگران دوقلوی امیرمحمد و امیرعلی صحرایی در این فیلم باخبر هستید.
امیرمحمد، نوجوان ۱۳ساله این فیلم میگوید که با فیلم دوقلوها پا به عرصه سینما و بازیگری گذاشته و خانواده او همیشه در کار بازیگری این حمایت را داشتهاند.
شرط اول، اعتماد
اعتماد به نوجوانان در دنیای امروز ازاهمیت ویژهای برخوردار است. درعصری که نوجوانان به سرعت با تکنولوژی و اطلاعات جدید مواجه میشوند، نیاز دارند که والدین و جامعه به آنها اعتماد کرده و فرصت تصمیمگیری و مسئولیتپذیری را به آنها بدهند. اعتماد به نوجوانان باعث رشد اعتماد بهنفس، تقویت مهارتهای اجتماعی و افزایش حس مسئولیتپذیری آنها میشود. این اعتماد به نوجوانان همچنین زمینهساز شکلگیری نسلهای آگاهتر، مستقلتر و خلاقتر در آینده خواهد بود. والدین و به خصوص افراد رسانهای با فراهمکردن محیطی که نوجوانان بتوانند آزادانه اما آگاهانه تجربه کنند، کمک میکنند آنها با چالشهای زندگی بهتر روبهرو شوند و مهارتهای لازم را برای آینده کسب کنند. اعتماد به نوجوانان نه تنها به رشد شخصیتی آنها کمک میکند، بلکه باعث ایجاد جامعهای پایدارتر و پربارتر نیز خواهد شد.
یکی ازمثالهایی که میتوان درباره اعتماد به نوجوانها عنوان کرد،حضور آنها در هشت سال جبهه دفاعمقدس بود که پدر و مادران ما به خوبی این موضوع را به یاد دارند.کارگردان این فیلم درباره اعتماد یا عدم اعتماد پدران و مادران به نسل جدید گفت: فکر میکنم اکنون پدر و مادرها به بچههای خود و به خصوص این نسل اعتماد کافی ندارند و به عبارتی آنها را باور ندارند. در حال حاضر اگر کاری بد و منفی از دهه هشتادیها سر بزند، باید گفت که به دلیل حمایت نشدن آنها است.
کارگردان اثر«باغ کیانوش»همچنین درباره پرچالش بودن این سن ونسل گفت:دوران نوجوانی دقیقازمان چالشهای گوناگون است و آنها درمیان پر چالشترین مسألهها قراردارند واگربخواهیم ازآنها حمایت لازم رانداشته باشیم،این چالش برای آنها شدیدتر میشود و باید بگویم که متأسفانه درعصرکنونی کمی به نوجوانها کمتوجهی صورت گرفته وباید بیش ازپیش به آنها توجه کنیم.
در ادامه محمدجواد موحد درباره نسل زد گفت؛ فکر میکنم با نسلی پرتلاش و جذاب روبهرو هستیم و حتی به گمانم این روزها دهه هشتادیها بیشتر از سن خودشان میفهمند و اهل دغدغه و تفکر هستند. اگر امروزه بگوییم دهه هشتادیها فقط اهل تفریح و بیکاری هستند دروغ است، اکثر آنها امروزه درحال فعالیتهای مختلف هستند.تهیهکننده باغ کیانوش همچنین درباره اهمیت یا عدم اهمیت به نوجوانها در کشورمان گفت؛ تمام اینها را گفتم تا به این موضوع برسم که متأسفانه از تمام ویژگیهای این نسل استفاده نمیشود و یکی از خصلتهای این نسل، انرژی بسیار آنها و منتقلکننده شادابی به اجتماع و کشور است.
راه پر پیچ و خم چالشها
فیلمسازی برای نوجوانان یکی از چالشبرانگیزترین حوزههای سینماست. این گروه سنی به محتوای جذاب و معنادار نیاز دارد و از طرفی به سرعت تحت تأثیر جریانهای فرهنگی و اجتماعی قرار میگیرد. در فرآیند فیلمسازی برای نوجوانان، ابتدا مرحله تحقیق و نگارش فیلمنامه آغاز میشود؛ در این مرحله باید موضوعات روزمره،علاقهمندیها و دغدغههای نوجوانان را شناسایی کرد. پس از نگارش، پیشتولید صورت میگیرد که شامل انتخاب بازیگران، مکانها و بودجهبندی است. فیلمبرداری مرحلهای حساس و پرچالش است، زیرا همزمان باید با انرژی و زنده بودن فضای نوجوانانه هماهنگ باشد.
امیرمحمد صحرایی، بازیگر نوجوان این فیلم درباره چالشهای بازیگری در باغ کیانوش گفت: برای من به شخصه چالشهای زیادی وجود نداشت چرا که تمام عوامل با یکدیگر هماهنگ بودهاند و همه چیز طبق برنامهریزیهای مشخصی انجام میشد. لازم به ذکر است که پدر و مادرم در طول دوران تولید فیلم از من و برادرم بسیار حمایت کردند که این موضوع باعث میشد بتوانم روی کاراکتر خودم در فیلم تسلط کافی داشته باشم.
یکی دیگر از چالشهایی که ممکن است برای هر کارگردان و نویسنده یک اثر پیش بیاید؛ بحث فیلمنامه آن اثر است.
رضا کشاورز، کارگردانی که همچنین نویسندگی این اثر راهم دردست دارد، گفت: در تمام مدت تولید فیلم مشغول ویرایش فیلمنامه و دیالوگ بازیگران بودم وعقیده داشتم این فیلم باید جوری نوشته و ساخته شود که نوجوانها شیفته و طرفدار آن شوند.
در طول تولید این فیلم و فرآیند نوشتن، سعی کردم به بچههای مختلف داستان و نوع فیلم را به روش قصه تعریف کنم تا بتوانم متوجه این موضوع شوم که آیا آنها از این موضوع استقبال میکنند یا خیر. حتی بعضی وقتها تعریف قصه و داستان را به تعویق میانداختم تا متوجه این موضوع شوم که آیا آنها منتظر بخش بعدی هستند یا باید نوع روایت و داستان را عوض کنم.
تهیهکننده این اثر همچنین درباره چالشهای موجود برای ساخت این فیلم گفت: یکی از موضوعاتی که برای ما اهمیت زیادی داشت؛ شناخت اساسی سلیقه نوجوانها بودوما دراتاق فکرهای مختلف بانوجوانهاصحبت میکردیم وزمان زیادی را به گفتوگو با آنها پرداختیم. شخصا باید این را بگویم که رضا کشاورز، کارگردان این کار به شدت پیگیر مسائل نوجوانان بود و در تمام مدت با فیلمنامه وقصه فیلم کلنجار میرفت.حتی به یاد دارم وقتی متن اولیه به نتیجه نهایی رسید؛ آن رادراختیار بازیگران نوجوان قرار دادیم و گفتیم متن را بخوانید و به ما بگویید که آیا این قصه و داستان با سبک و روحیات شماسازگار است یا خیر.
محمدجواد موحد درباره دیگر چالش ممکن این کار و فیلم عنوان کرد: ما میخواستیم برای بچههای دهه هشتاد داستانی از دهه شصت بسازیم اما باید بگویم که ساختن یک داستان دهه شصتی برای نوجوانان امروز یکی از سختترین کارهای ممکن است و با این چالش در طول فرآیند پروژه دست و پنجه نرم کردیم.
نکته دیگری که باید به آن در این گفتوگو اشاره کنم؛ بیتوجهی و کم توجهی سازمانها و ارگانهای مختلف است که شعار میدهند از نوجوانان حمایت میکنیم اما در عمل ما را برای بودجه فیلم دچار چالشهای گوناگون کردند.
صحبت باغ کیانوش با نوجوانها
فیلمهای نوجوانانه، به دلیل تأثیرگذاری ویژهای که بر مخاطبان جوان دارند، از اهمیت بالایی برخوردارند. این فیلمها معمولا به مسائلی میپردازند که نوجوانان در زندگی روزمره با آنها روبهرو هستند، مانند دوستی، هویتیابی، چالشهای تحصیلی و مشکلات خانوادگی.هدف اصلی چنین فیلمهایی، ایجاد ارتباط احساسی با نوجوانان و کمک به آنها برای درک بهتر خود و دنیای پیرامون است. پیام این فیلمها اغلب مثبت و انگیزهبخش و حتی غمگین و تأثیرگذار میتواند باشد؛ عوامل فیلم تلاش دارند تا به نوجوانان یادآوری کنند که در مواجهه با مشکلات، همیشه راهی برای رشد و پیشرفت وجود دارد. اینگونه فیلمها، از طریق داستانها و شخصیتهای واقعی و قابلدرک به نوجوانان الهام میبخشند تا تصمیمات بهتری بگیرند و به ارزشهای اخلاقی و دوستی اهمیت دهند. به این ترتیب، فیلمهای نوجوانانه میتوانند در شکلگیری نگرشهای سالمتر و مثبتتر در ذهن نسل جوان تأثیر بسزایی داشته باشند.
رضا کشاورز، کارگردان اثر باغ کیانوش درباره پیام این فیلم به نوجوانها و بینندگان نوجوان آن گفت: موقعیت این فیلم درست در جایی حضور دارد که رسما باید بگویم جنگ است!
دو نوجوان در این فیلم تصمیم میگیرند درروزجشن ازدواج پسر کیانوش به باغ او دستبرد بزنند.این ماجراباسقوط یک هواپیمای بمبافکن عراقی در نزدیکی باغ همزمان میشود.سقوط هواپیما و ورود خلبان آن به باغ کیانوش ماجراهایی را رقم میزند.
درادامه این فیلم میتوانیم نشانههایی ازامید، ایثار،فداکاری وهمبستگی رادید.داستان فیلم درادامه به نقطهای میرسد که نوجوانهای فیلم، دعوا و آن چالش خودشان را رها و به این نتیجه میرسند که باید در مقابل دشمن بعثی مقاومت کنند.
شگفتی جشنواره!
فیلم باغ کیانوش که بهتازگی در جشنواره فیلم فجر اکران شده، واکنشهای متنوعی از سوی منتقدان و تماشاگران به همراه داشته است. این فیلم با داستانی پرکشش و فضاسازی نوآورانه توانسته توجه بسیاری را جلب کند. برخی منتقدان از روایت تازه و نگاه عمیق فیلم به مسائل اجتماعی تقدیر کرده و آن را اثری جسورانه در سینمای ایران دانستهاند. با این حال، عدهای نیز به کندی ریتم و پیچیدگی داستان انتقاد کردهاند ومعتقدند که فیلم میتوانست به شکل سادهتری روایت شود تا طیف گستردهتری از مخاطبان با آن ارتباط برقرار کنند. همچنین، بازیهای قوی و کارگردانی هنرمندانه از جمله نکات مثبت باغ کیانوش به شمار میآیند که بارها مورد تحسین قرار گرفتهاند. این واکنشها نشان میدهند که باغ کیانوش با موفقیت در جلب توجه و ایجاد بحث پیرامون موضوعات خود، یکی از آثار بحثبرانگیز جشنواره فجر امسال است.
محمد جواد موحد، تهیهکننده این فیلم درباره واکنشهای منتقدان ونوجوانها به این صورت پاسخ داد؛ما یک واکنش متفاوت و خوب داشتیم از سینماییها و خوشبختانه آنها با تیتر شگفتی جشنواره از باغ کیانوش استقبال کردندواین نکته باعث شدما از نتیجه این کار رضایت کافی داشته باشیم. همچنین باید اشاره کنم که برخی ازمنتقدان حتی به ما میگفتند انتظار چنین فیلمی را نداشتیم و از تمامی منتقدان سپاسگزارم.
تهیهکننده این اثر گفت: نظرات اصلی و صحبتهای نوجوانها را درباره این فیلم در جشنواره فیلم کودک و نوجوان اصفهان آنها دریافت کردیم.این پروژه تقریبا برای ۲۰۰۰ نوجوان دراین جشنواره به اکران رسیدو من به همراه رضا کشاورز در آن حضور داشتیم تا صحبتهای بچهها راازنزدیک بشنویم وباید بگویم نقدهای بچهها نسبت به فیلم، فراتر ازحد انتظارمان بود و خوشبختانه نوجوانهای اصفهانی پیامهای مثبتی به اثر ما وارد کردند.
یک سینما پر از نوجوان!
بعضی از آثار سینمایی با هدفهای متفاوتی ساخته میشوند و تقریبا کارگردان و تهیهکننده این آثار، برای فیلم خودشان مخاطب تعیین میکنند.
رضا کشاورز،کارگردان فیلم درباره این موضوع گفت: ترجیح میدهم بعد ازاکران، تمام سینماها پر از نوجوانها شوند تا اینکه پدر و مادرها بخواهند به همراه فرزندشان به سینما بروند.