در طول دهههای گذشته، از زمان انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، آمریکا به شیوههای مختلف سعی کرده تا حاکمیت ایران را تغییر دهد. این تلاشها شامل تحریمهای شدید اقتصادی، حمایت از گروههای مخالف، و استفاده از عملیات روانی و تبلیغات منفی بوده است. هدف این سیاستها، تغییر رژیم ایران و جایگزینی آن با یک حکومت همسو با منافع غرب بوده است. اما علیرغم صرف منابع و تلاشهای مستمر، هر یک از این برنامهها ناکام ماندهاند. دلیل این ناکامی، بهویژه در دوران ترامپ، نه از روی بیمیلی یا فقدان ابزار و استراتژی، بلکه از روی عدم توانایی عملی در تحقق این هدف است.
ترامپ نیز در دوران ریاستجمهوری خود، این مسیر را ادامه داد؛ با این تفاوت که تحت شعار «فشار حداکثری» سعی کرد تا با اعمال تحریمهای فلجکننده، اقتصاد ایران را تحت فشار قرار دهد. او همچنین با خروج از توافق هستهای و تشدید فشارهای بینالمللی، تلاش کرد تا ایران را وادار به پذیرش شرایط موردنظر آمریکا کند. با این حال، ترامپ و تیم او به خوبی میدانستند که امکان عملی تحقق تغییر رژیم ایران وجود ندارد. به همین دلیل، ترامپ در تلاش بود تا به نوعی «روغن ریخته را نذر امامزاده کند» و این ناکامی را با ادعای عدم تمایل به تغییر رژیم، توجیه کند.
ادعای هوک مبنی بر اینکه آمریکا به دنبال تغییر رژیم ایران نیست و تنها به منزوی کردن آن بسنده میکند، بیشتر به یک تاکتیک رسانهای و تبلیغاتی شباهت دارد تا یک واقعیت سیاسی. زیرا در عمل، تمام شواهد نشان میدهد که هدف واقعی آمریکا همیشه فراتر از منزوی کردن بوده است و آنها همواره در پی تسلط کامل بر منطقه و تغییر ساختارهای حکومتی کشورهای مخالف، از جمله ایران، بودهاند.
اما چرا سیاستهای آمریکا در این زمینه ناکام مانده است؟ یکی از دلایل مهم این ناکامی، ساختارهای داخلی ایران و پایداری مردمی است که به مقاومت در برابر دخالتهای خارجی باور دارند. ساختار حکومت ایران با توجه به حمایتهای داخلی و پشتوانهی فرهنگی و تاریخی عمیق، توانسته در برابر این فشارها مقاومت کند..
به بیان دیگر، ادعای هوک تنها به معنای تغییر استراتژی آمریکا در نحوه برخورد با ایران است و نه تغییر در هدف نهایی. تجربه ثابت کرده است که اگرچه آمریکا توانایی اعمال فشار و تحریم علیه ایران را دارد، اما قادر به ایجاد تغییر در ارادهی مردمی و ساختار سیاسی ایران نیست. ترامپ نیز به این واقعیت پی برد و تصمیم گرفت که به جای تلاش برای تغییر رژیم، با ادعای منزوی کردن، ظاهر سیاستهای خود را تلطیف کند.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد