جای پای محکم ایران در بازار روسیه

همین هفته پیش بود که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه نیز در این باره گفت: روابط تجاری و اقتصادی ما با ایران پایدار و قابل اعتماد است و قطعا در سال جاری، شاهد افزایش حجم مبادلات تجاری میان دو کشور خواهیم بود.

رئیس‌جمهور روسیه با اشاره به همکاری‌ها با ایران در حوزه 
حمل و نقل نیز گفت: کریدور شمال- جنوب در حال حاضر در حال بهره‌برداری است و حجم حمل و نقل از طریق این کریدور به طور مداوم در حال افزایش است.وی اظهار کرد: امیدواریم توافقنامه مشارکت راهبردی جامع بین روسیه و ایران در سفر آتی رئیس‌جمهور ایران به روسیه امضا شود.کشورمان ۲۰ توافقنامه تجارت ترجیحی و آزاد با کشور‌های مختلف دارد که یکی از آنها، امضای توافقنامه تجارت آزاد چندجانبه کشورمان با اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا است، به طوری که به‌زودی ۸۷ درصد از کد تعرفه‌های تجاری ایران و اوراسیا صفر می‌شود. این امر بلاشک می‌تواند میزان تجارت ایران و روسیه را با افزایش قابل‌توجهی روبه‌رو کند، خصوصا آن‌که هر دو کشورمعتقدند این مهم با ظرفیت تجارت ۱۰میلیارد دلاری دورازذهن نیست.البته ذکراین نکته نیزخالی ازلطف نیست که دوکشور به نوعی تحت شدیدترین تحریم‌های پولی و بانکی توسط آمریکا و اتحادیه اروپا هستند. از این رو به نظر می‌رسد همکاری‌های دو کشور در قالب پیمان شانگهای، بریکس و اوراسیا، می‌تواند روزنه‌ای برای حذف کامل دلار از مبادلات تجاری دو کشور بوده وپشت پا به این تحریم‌های ظالمانه باشد.
   
رشد تجارت با روس‌ها
در سال ۱۳۹۹ میزان تجارت ایران و روسیه سه میلیون و ۹۷۶ هزارتن به ارزش یک میلیارد و ۵۳۱ میلیون دلار بود. این در حالی است که درسال۱۴۰۲میزان تجارت ایران و روسیه به پنج میلیون و ۵۳۵هزار تن به ارزش دو میلیارد و ۶۳۷ میلیون دلار رسید.از این رو می‌توان گفت در مجموع نیز تجارت خارجی ایران با روسیه به لحاظ وزنی در بازه زمانی مذکور با افزایشی ۲۸ درصدی و به لحاظ ارزشی، رشد ۴۲ درصدی را تجربه کرده است.ضمن آن که در سال گذشته تراز تجاری مابین دو کشور حدودا ۷۴۵ میلیون دلار منفی برای ایران بوده، این در حالی است که این میزان در سال ۱۳۹۹ حدود ۵۲۹ میلیون دلار به ضرر ایران بوده است، بنابراین تراز تجاری نیز رشدی ۲۱۶ میلیون دلاری به نفع روسیه داشته است.میزان تجارت ایران با روسیه در سال‌های۱۴۰۰ و ۱۴۰۱به ترتیب به چهار میلیون و ۹۲۰ هزار تن به ارزش دو میلیارد و ۲۳۸ میلیون دلار و چهار میلیون و ۴۴ هزار تن به ارزش دو میلیارد و ۳۲۰ میلیون دلار رسید.این امرنشان‌دهنده آن است که تجارت ایران و روسیه درسال گذشته نسبت به سال۱۴۰۰به لحاظ وزنی،رشد ۱۳درصدی و به لحاظ ارزشی، رشد ۱۸درصدی را تجربه کرده و نسبت به سال۱۴۰۱ نیز به لحاظ وزنی، ۳۷ درصد و به لحاظ ارزشی، رشد ۱۴ درصدی را تجربه کرده است.
   
صادرات کالاهای ایرانی به روسیه
در سال ۱۳۹۹ میزان صادرات کالاهای ایرانی به روسیه، یک میلیون و ۴۳ هزار تن به ارزش ۵۰۱ میلیون دلار بود، این در حالی است که در سال ۱۴۰۲ میزان صادرات کالاهای ایرانی به روسیه به دو میلیون و ۱۸۲هزارتن به ارزش ۹۴۶ میلیون دلار رسید.از این رو می‌توان گفت سال گذشته نسبت به سال ۱۳۹۹، صادرات تهران به مسکو افزایش ۵۲ درصدی به لحاظ وزنی و رشد ۴۷ درصدی به لحاظ ارزشی داشته است.
   
واردات از روسیه
درسال ۱۳۹۹ میزان واردات ایران از روسیه دو میلیون و ۹۳۳ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۳۰ میلیون دلار بود، این در حالی است که در سال ۱۴۰۲ میزان واردات از این کشور به سه میلیون و ۳۵۳ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۶۹۱ میلیون دلار رسید.به همین دلیل می‌توان گفت واردات تهران از مسکو نیز در این بازه زمانی با رشد ۱۲ درصدی به لحاظ وزنی و ۳۹ درصدی به لحاظ ارزشی روبه‌رو بوده است.
   
افزایش ۴۸ درصدی تعامل اقتصادی ایران و روسیه
طبق گزارش‌های منتشرشده در سه ماهه ابتدایی سال ۲۰۲۴، میزان تعاملات اقتصادی بین ایران و روسیه ۴۸ درصد افزایش داشته است. در این‌باره وحید حسن‌زاده، دبیر اتاق تعاون استان تهران با اشاره به این‌که بیشترین میزان صادرات کالا به روسیه متعلق به بخش کشاورزی است، توضیح داد: طبق گزارش‌های منتشرشده در سه ماهه ابتدایی سال ۲۰۲۴، میزان تعاملات اقتصادی بین ایران و روسیه ۴۸ درصد افزایش داشته است.وی افزود: مهم‌ترین شرکای تجاری روسیه شامل اتحادیه اروپا، چین، بلاروس، ترکیه، کره‌جنوبی و هند هستند که ۷۰ درصد حجم تبادلات کشور روسیه با این مجموعه است و تنها ۲۹ تا ۳۰ درصد باقیمانده آن با سایر کشورهاست؛ یعنی حدود پنج شش کشور دنیا ۷۰ درصد تبادلات تجاری روسیه را تشکیل می‌دهند و ایران و سایر کشورهای دنیا ۲۹ درصد.به گفته حسن‌زاده، ظرفیت‌های استفاده‌نشده و پتانسیل‌های فعال‌نشده فراوانی فی‌مابین دو کشور هنوز موجود است؛ این پتانسیل موجود حتی اگر درصد پایین آن را بتوانیم فعال کنیم، گام بزرگی در توسعه اقتصادی هر دو کشور برداشته‌ایم.
   
مهم‌ترین موانع تجارت با روسیه 
کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه می‌گوید: مشکلاتی در گسترش روابط تجاری تهران و مسکو وجود دارد و مهم‌ترین آن، عدم آشنایی کافی تجار ایرانی با بازار روسیه است.جلالی با اشاره به موانع گمرکی به‌عنوان یکی از سدهای مهم در مسیر همکاری‌های اقتصادی، گفت: مشکلات ترانزیتی نیز یکی دیگر از موانع موجود در گسترش تجارت بین دو کشور است که با اجرای کریدور شمال-جنوب در تلاش برای رفع آن هستیم.وی تأکید کرد: در حوزه لجستیک نیز باید گام‌های مؤثری برداریم. با این حال، موانعی که در حوزه پولی و بانکی بین ایران و روسیه وجود داشت، در حال رفع است.
وی افزود: اتصال شبکه‌های بانکی میر روسیه و شتاب ایران، می‌تواند بخشی از مشکلات بانکی و پولی را کاهش دهد که این اقدام بزرگ در زمینه گردشگری بسیار حائز اهمیت است.سفیر ایران در روسیه همچنین اشاره کرد: بانک‌های دولتی و خصوصی ایران در روابط تجاری با روسیه فعال هستند و با رفع موانع بانکی، این امکان وجود دارد که تراز تجاری دو کشور بهبود یابد.

در مسیر تجارت ۱۰ میلیارد دلاری
هادی تیزهوش‌تابان، رئیس اتاق بازرگانی ایران وروسیه به جام‌جم گفت: برنامه‌ریزی دو کشور، برای تجارت۱۰ میلیارد دلاری است که اکنون در این مسیر قرارداریم و تاحدی پیش‌ رفته‌ایم.وی با بیان این‌که برای توسعه تجارت ایران و روسیه، کریدور شمال- جنوب می‌تواند نقش موثری ایفا کند،تصریح کرد: ایران وروسیه،عضو بریکس و اتحادیه اوراسیا هستند وظرفیت‌های زیادی برای توسعه دارند.همین موضوع می‌تواند اقتصاددوکشوررابه سمت پویایی ببرد.تیزهوش‌تابان با بیان این‌که توسعه تجارت با کشورهای مختلف نیازمند حذف قوانین زائد است، افزود: به نظر می‌رسد در قوانین تجارت باید بازنگری شود، به این دلیل که چند دستگاه برای این موضوع تصمیم می‌گیرند و باید یک صدای واحد داشته باشند.رئیس اتاق بازرگانی ایران و روسیه توضیح داد: عمده صادرات کالاهای ایرانی به روسیه، شامل محصولات کشاورزی خصوصا صیفی‌جات، میوه‌جات، خشکبار، لبنیات و محصولات شیلاتی است و در مقابل ایران از روسیه مواد اولیه و چوب وارد می‌کند.