چالش واردات خودرو شش‌ساله شد

همچنین دولت مکلف است نسبت به واگذاری مجوز واردات خودرو به متقاضیان به روش رقابتی به استثنای واردات خودرو توسط اشخاص و ایرانیان ساکن خارج از کشور اقدام کند. در نهایت نیز آیین‌نامه اجرایی این بند به پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه کشور و با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت و بانک مرکزی، به‌تصویب هیات وزیران می‌رسد. این‌که واردات خودروهای نو و کارکرده چه‌تاثیری روی بازار دارد، چارچوب اصلی این گزارش را تشکیل می‌دهد.واردات خودرو از سال ۹۷ به‌منظور صیانت از منابع ارزی متوقف شد. تا پایان دولت دوازدهم خودرویی وارد کشور نشد اما در دولت سیزدهم لایحه آن به مجلس تحویل شد. در سال ۱۴۰۱ قرار بود تعدادی خودرو وارد کشور شود و رقم یک میلیارد یورو برای آن در‌نظر گرفته شد اما اجرای این رویه تا سال ۱۴۰۲ طول کشید. در سال جاری نیز خودروهای وارداتی به‌صورت رسمی در سبد واردات قرار گرفتند و براساس اعلام فرود عسگری، رئیس‌کل گمرک ایران در هشت‌ماهه سال جاری ۲۹ هزار و ۴۱۸ دستگاه خودروی سواری نو از گمرکات کشور ترخیص قطعی و وارد کشور شده است. ارزش این تعداد واردات خودروی سواری نو به کشور، ۶۱۷ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار بوده است. واردات خودروی سواری به کشور در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از نظر تعداد ۷۳۶ درصد و به‌لحاظ ارزش ۷۸۴ درصد افزایش نشان می‌دهد. این موارد نشان می‌دهد خودروهای نو اکنون به‌صورت رسمی در سبد واردات قرار گرفته است اما موضوع اصلی خودروهای کارکرده است.درروزهای پایانی دولت سیزدهم علی بهادری جهرمی، سخنگوی وقت دولت اعلام کرد خودروهای کارکرده با استفاده از ارز اشخاص می‌تواند در سبد واردات قرار بگیرد. برخی نمایندگان مجلس در این‌باره اعلام کردند آیین‌نامه این مصوبه باید زودتر در دولت تصویب می‌شد و هنوز مشخص نیست واردات در این بخش چه سازو‌کاری دارد. حالا مجلس تصمیم گرفته برای واردات خودروهای کارکرده برنامه‌ریزی ویژه‌ای داشته باشد؛ موضوعی که چند‌هفته پیش در جریان بررسی لایحه بودجه سال آینده هم مطرح شد و با مخالفت دولت همراه بود. 
   
موافقان و مخالفان تغییر تعرفه
به‌عقیده برخی کارشناسان، این عمق انحصار در بازار خودرو از ‌زمان توقف واردات بیشتر شد و بی‌کیفیتی خودروهای داخلی را رقم زد، به این‌دلیل بازار غیر‌رقابتی بود. حالا آنها از مصوبه مجلس مبنی بر واردات خودروهای نو و کارکرده با تعرفه ۶۰ درصد دفاع می‌کنند. برخی دیگر نیز بر این باورند که بی‌کیفیتی در خودروسازی داخلی نه به واردات که به رویکرد خودروسازان بستگی دارد. چندی پیش مهدی ضیغمی، مدیر طرح واردات خودروی وزارت صمت اعلام کرده بود برای واردات خودرو چند تعرفه وجود دارد و مشخص نیست کدام خودروها مشمول تعرفه ۶۰ درصدی هستند. آن‌طور که خبرنگار ما از نمایندگان مجلس کسب اطلاع کرده، قرار است غیر از خودروهای هیبریدی و برقی تعرفه‌ واردات خودروهای زیر ۲۵۰۰ سی‌سی کاهش یابد. همچنین پلکانی در نظر گرفته شده که سقف آن ۶۰ درصد است. 
   
محل تأمین ارز
براساس لایحه بودجه سال آینده، دولت یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون یورو برای واردات خودرو در نظر گرفت تا از این محل ۱۱۰ هزار میلیارد تومان درآمد کسب کند؛ اما مجلس با کاهش تعرفه، میزان ارز تخصیصی این بخش را افزایش داد تا درآمد حاصل از این بخش را پوشش دهد. برخی نمایندگان مجلس معتقدند کاهش تعرفه‌ها اقدامی ضروری بود و دلیل اصلی آنها فرصت پنج‌دهه‌ای به تولیدکنندگان خودروی داخلی بود. در لایحه بودجه ۱۴۰۴ دولت، تعرفه واردات به ۱۰۰ درصد افزایش یافت که با اقدام اخیر مجلس به ۶۰ درصد کاهش یافته است. محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس در این‌باره اعلام کرد: الان بانک مرکزی در سال هشت میلیارد دلار ارز برای واردات قطعات خودرو می‌دهد، ولی وقتی نوبت واردات خودرو می‌شود می‌‎گوید ارز ندارم. وی افزود: مجلس تدبیر کرده و گفته به‌هر میزان ارز که به قطعات می‌دهید حتما نصف آن را هم به خودرو بدهید. 
روح‌ا... لک علی‌آبادی، نماینده مجلس نیز در این‌باره گفته: این همه سال از خودروساز داخلی حمایت کردیم به امید این‌که یک‌روز خودروی با‌کیفیتی تحویل مردم بدهد، ولی متأسفانه دریغ از یک خودروی باکیفیت و با قیمت مناسب. 
رسول بخشی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز معتقد است اگر مراد از واردات خودرو کنترل قیمت آن در داخل کشور است یا افزایش کیفیت خودروی تولید داخل از طریق رقابت، مطلقا این اهداف محقق نخواهد شد. 
وی تصریح می‌کند: مسأله قیمت خودرو که دائم در‌حال افزایش است، مسأله‌ای است که به سیاست‌های پولی و مالی کشور مربوط می‌شود و به‌طور خاص مسأله افزایش قیمت با مسأله خلق روزانه ۸۰۰۰ میلیارد تومان پول و مسأله بهره‌وری درگیر است. 
اگر می‌خواهید قیمت خودرو کنترل شود و توان داخلی ما برای تولید خودروی با‌کیفیت افزایش پیدا کند، راهش واردات نیست. 
رمضان رحیمی، نماینده مجلس نیز با انتقاد از واردات خودروی کارکرده گفته اگر می‌خواهیم خودرو وارد کنیم چرا خودروهای دست‌دوم و کارکرده‌ای که در یک کشور دیگر، کارش را انجام داده وارد کنیم که به‌زودی در کشور ما اسقاط می‌شود. این‌ چه‌کاری است که ما بحث خودروهای کارکرده را پیش بکشیم؟