حمایت دولت از تولید

رشد درآمد‌های مالیاتی در لایحه بودجه ۱۴۰۴ نسبت به مصوب سال ۱۴۰۳ معادل ۳۹ درصد است و این میزان نسبت به سال‌های پیش کمتر بوده است (در سال ۱۴۰۳ رشد ۵۲ درصدی داشته است). همچنین نرخ مالیات بنگاه‌های تولیدی پذیرفته شده در بورس و فرابورس از ۲۵ درصد به ۲۰ درصد کاهش یافته است. در همین حال افزایش مجموع معافیت‌های مالیاتی اشخاص حقوقی از ۵۰۰ میلیارد تومان به ۷۵۰ میلیارد تومان و اشخاص حقیقی از ۵۰ میلیارد تومان به ۷۵ میلیارد تومان، مستثنی شدن صادرات خدمات و کالا‌های غیرنفتی، کشاورزی، شرکت‌های بورسی، نقل‌وانتقال سهام و سود سپرده‌ها نیز در سیاست‌های حمایتی بودجه در بخش مالیات در‌نظر گرفته شده است. به علاوه با در‌نظر گرفتن تورم در سال آتی، این رقم به قیمت ثابت از افزایش چندانی برخوردار نیست. 

رفع برخی از مشکلات ساختاری صنعت نیازمند برنامه راهبردی بلند‌مدت است. بر‌اساس برنامه هفتم توسعه، به‌منظور حمایت هدفمند از افزایش سرمایهگذاری در بخش صنعت و معدن، تصویب و اجرای برنامه ملی توسعه خوشه‌های صنعتی، تهیه سند «راهبرد ملی پیشرفت صنعتی و ارتقای زنجیره‌های ارزش کشور»، حمایت و تقویت سازمان‌های توسعه‌ای از محل ۷۰ درصد منابع حاصل از واگذاری‌های شرکت‌های تابعه، تأمین منابع «صندوق ضمانت سرمایهگذاری صنایع کوچک» و کمک به افزایش سرمایه صندوق در قالب لوایح بودجه سنواتی، برنامه‌ریزی جهت توسعه زیرساخت حمل‌ونقل ریلی کشور با توجه به نیاز و ظرفیت بخش معدن و صنعت، در‌نظر گرفته شده است.

اگرچه ۶۰ درصد از ظرفیت صنایع به‌طور کلی خالی است، اما این وضعیت در تمامی صنایع یکسان نیست. برخی صنایع، به‌ویژه آن‌هایی که نقش مهمی در ایجاد ارزش‌افزوده دارند، بیشتر از ظرفیت‌های خود بهره‌برداری می‌کنند. به‌عنوان مثال، صنایع فناوری اطلاعات، داروسازی و خودروسازی معمولا به‌دلیل تقاضای بالا و نوآوری مستمر، در حالتی فعال و پویاتر عمل می‌کنند. از سوی دیگر، خالی بودن ظرفیت‌ها در برخی صنایع به عواملی مانند پایین بودن بهره‌وری، عدم دسترسی به بازار‌های مناسب، ضعف در تأمین مواد اولیه یا ناتوانی در به‌روزرسانی تکنولوژی مرتبط می‌شود. این مشکلات نیازمند مدیریت بهینه بنگاه‌ها‌ست تا بتوانند به شکلی مؤثرتر عمل و از تمام ظرفیت‌های موجود بهره‌برداری کنند. بهبود فرآیند‌ها و انطباق با تغییرات بازار می‌تواند گام‌های مؤثری در راستای افزایش تولید و کارایی صنایع باشد.

مشکل ناترازی برق مشکلی در سطح کلان است و دولت و وزارت صنعت، معدن و تجارت به سهم خود سعی در رفع این معضل دارند. از‌جمله اقدامات انجام شده توسط وزارت صمت، ایجاد نیروگاه‌های مبتنی بر انرژی‌های تجدیدپذیر بوده که شامل موارد زیر است:

۱۱۵ زون خورشیدی در شهرک‌ها و نواحی صنعتی موجود به مساحت ۵۱۵۸ هکتار.
چهار شهرک و ناحیه صنعتی تخصصی انرژی خورشیدی زمین قزوین (شهرک صنعتی شال) و کرمان (شهرک‌های صنعتی بافت، راین و سیرجان) 
شهرک صنعتی شال به‌عنوان اولین شهرک صنعتی به مساحت ۷۸۵ هکتار عملیاتی شده که کل زمین قابل‌واگذاری حدود ۴۷۱ هکتار برآورد شده است و پیش بینی می‌شود در صورت بهره‌برداری کامل حدود ۲۲۰ مگاوات برق به شبکه سراسری برق تزریق شود.

اگرچه شرایط تحریم مراودات تجاری را مشکل کرده است، با این حال ایران به دنبال ارتقای روابط اقتصادی و تجاری خود با کشور‌های منطقه و کشور‌هایی نظیر روسیه، چین و کشور‌های عضو بریکس است. این تلاش‌ها شامل ایجاد توافق‌های دوجانبه و چندجانبه، توسعه زیرساخت‌های حمل‌و‌نقل و ترانزیت و همچنین استفاده از ارز‌های ملی در معاملات بین‌المللی برای کاهش وابستگی به دلار است. با توجه به ظرفیت‌های عظیم اقتصادی و منابع طبیعی کشور، امید است که چنین اقدامات و همکاری‌هایی بتواند به رونق اقتصادی و افزایش صادرات غیرنفتی ایران کمک کند.